Winkelmand

Geen producten in je winkelwagen.

Heineken

Heineken

Nieuws Management & Leiderschap

Heineken wint terrein in Groot-Brittannië

En verder: Machines meest lucratieve exportproduct; Forse stijging Duitse fabrieksorders en Air France-KLM ontkent centraliseringsplannen

author Job Nijsen

clock 2,5 min

Heineken is de nieuwe aanvoerder van de FB50 van 2010, MT’s jaarlijkse lijst met de beste familiebedrijven van Nederland. De lijst telt vijf nieuwkomers. Familiebedrijven vormen een buitencategorie in het Nederlands economisch landschap. Omdat ze uniek zijn in hun op continuïteit gerichte beleid. Daarom maakt MT een jaarlijkse lijst van de vijftig beste familiebedrijven van Nederland. Deze complete lijst staat in de nieuwe editie van Management Team. Bestel het magazine online. Vandaag besteld voor 15:00 uur, betekent morgen op uw deurmat. Verantwoording Om in de lijst te komen, moet een onderneming niet alleen minimaal 10 jaar bestaan, maar ook voldoen aan minstens twee van de volgende criteria: - Meer dan de helft van het eigendom berust bij de familie; - Bij beursgenoteerde ondernemingen is minstens 20 procent van de aandelen in handen van de familie; - Minimaal één familielid van de oprichter bekleedt een sleutelpositie, in de directie of als commissaris; - De meerderheid van het stemrechtbij de algemene vergadering van aandeelhouders is in handen van de oprichter of eigenaar of diens familie. Stemrecht kan, maar hoeft niet, rechtstreeks te zijn; - Er is sprake van familiebanden. Dat kan door huwelijk of erfopvolging of door familiebanden tot de derde lijn (meer onderaan dit artikel) 1. Heineken familie Heineken omzet 14,7 miljard "Een ‘koninklijke’ zakenfamilie", zo kun je de Heinekens noemen. De familie die nog steeds een hoofdrol speelt achter de schermen bij ’s lands grootste bierbrouwer, lijkt al bijna 1,5 eeuw garant te staan voor succes. Haast vanzelfsprekend laveerde het concern door de crisis en vergrootte zijn mondiale positie met een gedurfde overname in Mexico. Nauwelijks verbazingwekkend eindigde Heineken dan ook bovenaan de FB50, de ranglijst van Nederlandse familiebedrijven, die dit jaar voor de tweede keer door MT werd opgesteld. Met een omzet van 14,7 miljard euro in 2009 (400 miljoen meer dan een jaar eerder) loste Heineken de familie Fentener van Vlissingen, eigenaren van SHV, af als nummer 1 (meer). 2. SHV (positie vorig jaar: 1) familie Fentener van Vlissingen omzet 11,9 miljard (continuïteitsscore: 92) De Steenkolen Handels Vereniging, waar Annemiek Fentener van Vlissingen voorzitter van de RvC is en John (zie #4) vice-voorzitter. Dochterondernemingen als SHV Gas en Eriks zijn actief in 48 landen en bieden 46.000 mensen werk. De stap terug in deze lijst is toe te schrijven aan 2008, toen bijna 4,6 miljard euro aan omzet in verschillende bedrijven werd afgestoten. 3. Randstad Holding (3) familie Goldschmeding omzet 12,4 miljard (68) Frits Goldschmeding, oprichter, met 33 procent grootaandeelhouder en vice-voorzitter van de RvC, zag in 2009 de omzet nog met ruim 1,5 miljard dalen, maar in het eerste kwartaal van 2010 was er in sommige markten alweer sprake van voorzichtige groei. 4. BCD Holdings (4) familie (John) Fentener van Vlissingen omzet 10,3 miljard (84) Het tweede familiebedrijf in handen van ondernemersgeslacht Fentener van Vlissingen (zie ook #2). Internationale reisorganisatie, die zich primair richt op de zakelijke markt. 5. North Sea Group (7) familie Van der Sluis (en Dik Wessels) omzet 5,9 miljard (99) Fusie van de oliehandelaars Van der Sluis Groep en het kleinere FNR+, dat weer deels in handen was van Dik Wessels, van de Koninklijke Volker Wessels Stevin (#7). 6. Pon Holdings (5) familie Pon omzet 4,5 miljard (100) Importeert bijna alle Volkswagens van Nederland, maar haalt ook nog een derde van de omzet uit zogeheten industrial equipment. Pon zag in de zieltogende automarkt van 2009 zijn omzet dalen met 750 miljoen euro. 7. Koninklijke Volker Wessels Stevin (6) familie Wessels omzet 4,4 miljard (100) Het bouwconcern van de mediaschuwe Dik Wessels, lid van de RvC, wist zijn betaalgedrag op peil te houden, ondanks de met een half miljard teruggevallen omzet. 8. Hal Trust (8) familie Van der Vorm omzet 3,7 miljard (88) Na de verkoop van de Holland-Amerika-Lijn bleef er in 1989 een zak met geld over van zo’n 1,2 miljard gulden. In de vaardige handen van Martijn van der Vorm groeit het familiekapitaal gestaag verder. Nieuwkomers + Facilicom + TKH Group NV + Koninklijke Wagenborg + Vroon Group BV + Zeeman Groep9. Blokker Holding (9) familie Blokker omzet 2,8 miljard euro (100) Het conglomeraat van retailwinkels als Blokker, Leen Bakker, Xenos en Bart Smit noteert al jaren robuuste omzetcijfers, maar kent ook een probleem. Er hangt immers wel erg veel af van Jaap Blokker, van wie dit jaar bekend werd dat hij kampt met gezondheidsklachten. De opvolging van de bewonderde no-nonsense retailkoning speelt dan ook al jaren. Broer Albert is niet beschikbaar. Kinderen willen niet of zijn te licht bevonden. In 2004 startte Jaap daarom met een groepsraad. Niet alleen een directie, maar ook kweekvijver voor talent. Dat was het antwoord op de stoet uittredende kroonprinsen (sinds 1999 vertrokken Bram Huibers en Cees Snijders, recenter Jan Ferwerda en Richard Smit). Naar verluidt was de niet gehonoreerde aandelenwens van de kroonprinsen een struikelblok. Aan de zoektocht lijkt nu een eind gekomen. Sinds 1 oktober van dit jaar is Roland Palmer, de zoon van zus Ans Palmer-Blokker, bestuurslid. Thomas Smit, zoon van de stichter van de tot het concern behorende speelgoedketen Bart Smit, werd ook opgenomen in de directie. Beiden zullen de troonopvolging naar verwachting niet laten afketsen op een aandelenwens. 10. USG People (10) familie (Alex) Mulder omzet 3 miljard (82) Alex Mulder, een van de drie founding fathers van voorganger Unique en nog steeds grootaandeelhouder met 20 procent, zag in 2009 de omzet van deze uitzender met een miljard dalen. Lichtpuntje: de stabiliteitsscore nam behoorlijk toe, van 62 naar 82. En de bestuursperikelen lijken voorbij, met het benoemen van ceo Rob Zandbergen. 11. Sligro Food Group (11) familie Slippens omzet 2,6 miljard (89) Wat startte in 1935 als handeltje in oliën en margarines, bouwt kleinzoon Karel Slippens nu verder uit tot serieuze speler in de supermartktbranche en groothandel. Opmerkelijk is het aandelenprogramma waarmee de familie de medewerkers bindt aan het bedrijf. 12. Detailresult (13) families Van den Broek en Kat omzet 1,8 miljard (90) De grote fusie van de achterkant van de twee retailers verloopt geruisloos. Samen maken ze een vuist voor oude familiebedrijven in de supermarktbranche. 13. Van Drie Groep (16) familie Van Drie omzet 1,49 miljard euro (2008) (97) Wereldmarktleider in kalfsvlees. De vier leden van de familie Van Drie beheersen de hele keten, van kalf tot lendestuk. Deed recent een overname waarmee een kleine 400 miljoen aan omzet is toegevoegd. 14. Van Oord NV (12) familie Van Oord omzet 1,42 miljard (100) Hollands trots, die wereldwijd land uit water maakt, had het vorig jaar zwaar. Het bedrijf zag bijna een half miljard omzet wegvallen, vooral door het bijna-failliet van Dubai, waar ooit de palmbomen tot in de hemel leken te groeien. 15. Damen Shipyards (27) familie Damen omzet 1,40 miljard (100) Scheepsbouwer sinds 1927. Groeit en groeit, vooral door de modulaire manier van boten bouwen. Kommer Damen, zoon van oprichter Jan, zit nog in de RvC, de aandelen zijn stevig in handen van de familie. 16. Jumbo Groep Holding (18) familie Van Eerd omzet 1,57 miljard (87) Bijna op elke sleutelpositie binnen deze supermarkt-supergroeier zit een Van Eerd. Ondanks de recente overname van Super de Boer is de explosieve expansie grotendeels organisch. Levensmiddelengroothandel de Van Eerd groep, opgericht in 1921, kocht pas in 1983 zijn eerste Jumbo-supermarkt. Het zijn er nu 122, waar 12.000 mensen werken. 17. Hoogwegt Groep (14) familie Hoogwegt omzet 1,34 miljard (100) In de zuivel zijn coöperaties de regel, Hoogwegt is de spreekwoordelijke uitzondering. Het bedrijf zet desondanks jaarlijks zo’n 700 miljoen kilo melkproducten weg. 18. Aalberts Industries (15) familie (Jan) Aalberts omzet 1,4 miljard (93) Jan Aalberts bezit (voor zover openbare bronnen onthullen) via verschillende constructies nog steeds iets meer dan 20 procent van de aandelen. Na een aantal moeilijke maanden in het derde kwartaal weer licht gegroeid. 19. De Heus Voeders (31) familie De Heus omzet 1,3 miljard (100) Keiharde groeier in diervoeders, ook door acquisities. Timmert al sinds 1911 aan de weg en exporteert nu naar 47 verschillende landen. Vooral groot in Polen. 20. Argos Groep (20) familie Goedvolk omzet 1,4 miljard (82) Nichespeler in de oliehandel, in handen van oprichter Peter Goedvolk, havenman van het jaar 2006. Onderscheidt zich door focus op biobrandstoffen. 21. Dura Vermeer Groep (22) families Dura en Vermeer omzet 1,15 miljard (99) De fusie van deze twee bouwende families dateert alweer uit 1998. Alle aandelen zijn nog steeds in familiehanden en enkele leden zijn actief op managementposities. Gelet op de malaise in de bouw wacht een zwaar jaar. 22. Hunter Douglas (21) familie Sonnenberg omzet 1,66 miljard (65) Enigszins mysterieus zijn de familie en de verhoudingen bij deze wereldmarktleider in raambekleding (zoals luxaflex) wel. Maar met het zakelijk instinct is weinig mis. Noteerde in 2009 een plus van 300 miljoen in omzet. 23. VDL Groep (17) familie Van der Leegte omzet 1,05 miljard (100) Hoewel de prominente rol van Wim van der Leegte soms anders doet vermoeden, is hij toch echt tweede generatie. ‘Zijn’ VDL kende, zoals bijna alle industriële productiebedrijven, een zwaar jaar, waarbij de omzet afnam met zo’n 400 miljoen. 24. DMG (24) familie Mandemakers omzet 1 miljard (eigen opgave) (89) De Mandemakers Groep is allang meer dan alleen een grote keukenboer. Vrijwel alle keuken- en sanitair­ketens in Nederland ­behoren tot dit imperium, dat eens – 33 jaar geleden – in het schuurtje van Ben Mandemakers is begonnen. 25. TomTom (19) familie Goddijn omzet 1,48 miljard (59) TomTom een familiebedrijf? Jazeker, dankzij twee grootaandeelhoudende en in de echt verbonden bestuursleden (ceo Harold ­Goddijn en salesdirector Corinne Vigreux). 26. Oad Groep (35) familie Ter Haar omzet 972 miljoen (86) De continue groei van deze busvervoerder die nu grossiert in intercontinentale vakantie­bestemmingen wordt in goede banen geleid door derde generatie Ter Haars Julius (ceo, 37 jaar) en Quirine (coo, 39 jaar). 27. Mammoet Holding (36) familie Van Seumeren omzet 815 miljoen (100) Mammoet, tiller van zware lasten, is voor 50 procent in handen van SHV (zie #2). Maar de Van Seumerens hebben óók veel aandelen, en de familie speelt een bepalende rol in het management, vandaar een eigen plek in de lijst. 28. Vebego (34) familie Goedmakers omzet 877 miljoen (90) Het schoonmaakbedrijf dat in 1943 als Hago begon is onder de tweede generatie, Ton jr. en Ronald Goedmakers, uitgegroeid tot een veel breder georiënteerde én veel succesvollere facilitaire dienstverlener. 29. TenCate (23) familie Ten Cate omzet 842 miljoen (93) Geen ander zo succesvol familiebedrijf kan zijn herkomst terugvoeren tot op de 17de eeuw. Nu vernieuwend in kunstgras en kogelwerende weefsels. Koninklijke Ten Cate NV, zoals het bedrijf voluit heet, won daarvoor recent nog de AWVN-innovatietrofee. 30. Lohomij (29) familie Louwman omzet 862 miljoen (2008) (90) Bekender als Louwman en Parqui – importeur van Toyota en Lexus. In 1923 opgericht door de naamgevers, maar Parqui verliet de zaak al in 1924, met achterlating van de naam. 31. Mijwo Beheer (37) familie Zijerveld omzet 705 miljoen (2008) (99) Het kaasimperium van de familie Zijerveld groeit door en door en voegde in 2008 ruim 85 miljoen omzet toe. Naast de kaas zitten er ook twee golfbanen in het concern. 32. Facilicom (-) familie Geurts omzet 1,02 miljard (68) Internationaal opererende facilitaire dienstverlener, voluit: Facilicom Services Group, 40 jaar geleden opgericht en eerder door het leven als GOM. Nu is schoonmaken nog maar een van de vele diensten die wordt geleverd, naast onderhoud, hr-diensten en beveiliging. 33. TKH Group NV (-) familie Van der Lof omzet 724 miljoen (92) Voluit: de Twentse Kabel Holding. Alexander van der Lof, kleinzoon van oprichter Jan, trad in 2001 aan als ceo van deze leverancier van industriële en telecomoplossingen. Sprak recent met apparatenfabrikant Nedap over een fusie, maar dat liep op niets uit. 34. Bosal (26) familie Bos omzet 594 miljoen euro (100) Bosal, fabrikant van uitlaten en auto-onderdelen, beleefde de afgelopen jaren een dubbele crisis. Niet alleen stortten de autoverkopen in, wat Bosal een omzetdaling van ruim 300 miljoen euro opleverde, daar kwam een bestuurscrisis bij. Derde generatie Karel Bos (1961) stapte twee jaar geleden op als ceo, naar verluidt als gevolg van het gebrek aan steun van het bestuur, waarvan Karel sr. (1928) voorzitter is. Senior zag zich toen genoodzaakt het stokje van zijn zoon weer over te nemen. Niet voor al te lange tijd, want nu is de van DAF afkomstige Aad Goudriaan als eerste man aangetrokken. Fijn voor senior, want die zit nog vol andere plannen. Hij bereidt een zeiltocht voor naar Kaapstad, terug naar Zuid-Afrika, waar hij zelf 20 jaar werkte voordat hij terugkeerde naar België. In België staat overigens ook het Bosal-hoofdkantoor, terwijl de holding nog steeds Nederlands is. 35. Telegraaf Media Groep (39) familie Van Puijenbroek omzet 612 miljoen (97) Nog altijd is meer dan 30 procent van de aandelen van de uitgever van de krant van wakker Nederland in handen van de familie. TMG krijgt in 2011 een nieuwe ceo, Herman van Campenhout, die eerder dit jaar drie maanden ceo was van USG People (#10). 36. De Goudse (41) familie Bouwmeester omzet 722 miljoen (78) De familie Bouwmeester kocht enkele jaren geleden een deel van de aandelen van ING terug en heeft nu weer het volledig eigendom van deze onafhankelijke verzekeraar in handen. Geert Bouwmeester, derde generatie, is vice-voorzitter van de raad van bestuur. 37. Koninklijke Wagenborg (-) familie Wagenborg omzet 589 miljoen (2008) (89) Begonnen in 1898 door schipper Egbert Wagenborg. Nu niet alleen koninklijk, maar ook grote specialist in internationaal weg-, zee- en luchttransport. 38. Asito Dienstengroep (48) familie Van Riemsdijk omzet 568 miljoen (92) Joop van Riemsdijk begon zijn schoonmaakbedrijf ‘Alle Stof In Twente Opruimen’ in 1952. Dochter Monique (39) is nu enig aandeelhouder. Allang meer dan schoonmaker, dankzij bijvoorbeeld uitzender Timing, payroller Van der Noordt en thuiszorgorganisatie TSN. 39. B&S Investments (38) familie Blijdorp omzet 572 miljoen (89) Eigenaar van een hele serie BV’s, waarvan Holland Trading Group de bekendste is. Zo rond de feestdagen zijn vrijwel alle Nederlanders klant bij deze groothandelaar in luxe producten als drank, parfums en cosmetica. 40. We International (43) familie De Waal omzet 509 miljoen (97) Keten van modewinkels die ooit als Hij door het leven ging, daarna ook een Zij-tak kreeg, en tegenwoordig in alle winkelcentra als WE te vinden is. Derde generatie Ronald is er de baas en wist zelfs in 2009 een omzetwinst van bijna 1 procent te boeken. 41. MCB International (28) families Van Kempen en Van Ettro omzet 536 miljoen (92) Groothandel en servicecenter voor metalen, wiens ontstaansgeschiedenis samenhangt met die van DAF. De tweede generatie, tweemaal van Kempen en eenmaal van Ettro, bepaalt nu de koers. Als toeleverancier van de industrie zag het drietal de omzet vorig jaar met bijna een kwart miljard inklappen. 42. ASM International (32) familie Del Prado omzet 591 miljoen (82) Grote speler in de halfgeleiderindustrie, die in het nieuws kwam omdat derde generatie Chuck botste met de aandeelhouders. Hij bleef in het zadel dankzij steun van vader en grootvader. De conflicten geven ASMI een hoge plek op lijstjes van overnamekandidaten. 43. Roba Holding (25) families Cohn en Baruch omzet 482 miljoen (100) De in 1937 begonnen metallurgische handelsmaatschappij zag de omzet vorig jaar praktisch halveren. Zoon en dochter van oprichters Willy Cohn en Robert Baruch vonden elkaar in een huwelijk, waarvan de huidige ceo, Paul Cohn, een vrucht is. 44. Bavaria (42) familie Swinkels omzet 476 miljoen euro (2008) (100) Bavaria moest in 2009 een omzetdaling van 25 miljoen incasseren. Au. Maar de omzet van het bedrijf uit Lieshout mag dan slechts 3 procent zijn van die van Heineken, dat maakt het bier, het merk en de familie niet minder heroïsch. De Swinkels hielden tijdens het WK voetbal in elk geval de spanning erin met een spraakmakende guerillamarketingactie. De oranje jurkjes, zónder logo, weet u nog wel? De gevangen gezette Bavaria-babes domineerden even het wereldnieuws – met exposure tot aan CNN aan toe. En er was afgelopen jaar meer goed nieuws voor de biercalimero: het merk mag namelijk gewoon Bavaria blijven heten. Het Beierse deel van onze oosterburen wilde de naam van hun regio als merk claimen, maar kregen het deksel op de neus, omdat de familie Swinkels de claim al in 1925 deed. De goede resultaten met minimale middelen leverden in oktober een mooie trofee op: de 47-jarige Jan-Renier Swinkels (neef van Peter, zijn voorganger als directievoorzitter) werd verkozen tot master entrepreneur of the year. Waarom? Omdat, aldus het juryrapport, hij heeft bewezen “zich te onderscheiden door het nemen en doorvoeren van beslissingen tegen de tradities in om klaar te staan voor een duurzaam businessmodel voor de toekomst, wat inmiddels heeft geleid tot bewezen resultaten.” Simpeler gezegd: omdat het ondernemen in zijn bloed zit. Hij is de zevende generatie Swinkels in het bedrijf, dat al sinds 1719 ­bestaat en waar al sinds 1764 een Swinkels aan verbonden is. 45. Vroon Group BV (-) familie Vroon omzet 548 miljoen (85) Reeds de vierde generatie scheepseigenaar, shipbroker en shipmanager. Opereert wereldwijd en vervoert onder andere levend vee. 46. Copaco Nederland BV (47) familie Reijers omzet 516 miljoen (90) Grote distributeur van ict-producten. Kende kort leven als beursgenoteerd fonds, maar is weer helemaal terug in familiehanden. 47. Zeeman Groep (-) familie Zeeman omzet 476 miljoen (2008) (97) Textielgigant en bekend familiebedrijf dat vorig jaar net buiten de FB50 viel. Nu dus wel erin. Op de valreep, dat wel. 48. Van Merksteijn (49) familie Van Merksteijn omzet 524 miljoen (2008) (86) Internationaal gigant in betonstaal en hekwerken. De familie verwierf enige bekendheid in de autosport doordat Peter, zoon van oprichter Bertus, samen met co-piloten Jos Verstappen en Jeroen Bleekemolen in 2008 de 24 uur van Le Mans wist te winnen. 49. Van Leeuwen Buizen (30) familie Rietberg omzet 457 miljoen (98) Gestart in 1924 door Piet van Leeuwen (bijnaam: ‘Piet de Pijp’), via schoonzoon Cor nu in handen van de familie Rietberg. Cor is nu rvc-voorzitter, diens zoon Peter is ceo. 50. Markeur Holding (40) familie Boon omzet 456 miljoen (97) In 1919 opgericht concern, beter bekend onder de handelsnaam Het Motorhuis. Dat het ook in de autohandel zwaar weer was, toont de omzetkrimp van 2009: 67 miljoen euro. Werkwijze en verantwoording De FB50 is een gewogen lijst van de grootste Nederlandse familiebedrijven. Om in de lijst te komen, moet een onderneming niet alleen minimaal 10 jaar bestaan, maar ook voldoen aan minstens twee van de volgende criteria: Meer dan de helft van het eigendom berust bij de familie; Bij beursgenoteerde ondernemingen is minstens 20 procent van de aandelen in handen van de familie; Minimaal één familielid van de oprichter bekleedt een sleutelpositie, in de directie of als commissaris; De meerderheid van het stemrechtbij de algemene vergadering van aandeelhouders is in handen van de oprichter of eigenaar of diens familie. Stemrecht kan, maar hoeft niet, rechtstreeks te zijn; Er is sprake van familiebanden. Dat kan door huwelijk of erfopvolging of door familiebanden tot de derde lijn. Dit jaar is gebruik gemaakt van de gegevens van onderzoeksbureau Hillview, dat de 1.500 grootste Nederlandse bedrijven heeft gevangen in databases die constant worden geüpdate aan de hand van publicaties in de media en andere openbare bronnen. De omzetcijfers betreffen de omzet van 2009. Waar die (nog) niet bekend waren is de laatst bekende omzet genomen en is dit vermeld. Om het unieke karakter van het familiebedrijf mee te wegen, zijn deze omzetcijfers verrekend met de ‘continuïteitscore’ die de mondiaal opererende credit- en risicoanalisten van Dun & Bradstreet opstellen, op basis van hun faillissementsindex. Een score van 100 geeft aan dat het bedrijf behoort tot de selecte 1 procent van het Nederlandse bedrijfsleven met de kleinste kans om failliet te gaan. Een score van 80 betekent dat het bedrijf behoort tot de 80 procent van de bedrijven die de grootste kans maken het komende jaar in business te blijven. Omdat continuïteit een van de belangrijkste waarden van een familiebedrijf is, is de omzet vermenigvuldigd met de continuïteitscore gedeeld door 100 (de maximale index). Deze score bepaalt de uiteindelijke plaats op de ranglijst. Dat is de reden dat de Randstad Holding met een omzet van 12,4 miljard euro en ‘slechts’ een continuïteitscore van 68 SHV moet laten voorgaan. SHV draaide bijna een half miljard minder omzet, maar wordt met een score van 92 als aanmerkelijk stabieler beschouwd. >> Dit artikel is afkomstig uit MT17. Bestel de nieuwe editie van MT Magazine online

Management

De 50 allerbeste familiebedrijven

Heineken is de nieuwe aanvoerder van de FB50 van 2010, MT’s jaarlijkse lijst met de beste familiebedrijven van Nederland. De...

author Arjan Zweers

clock 12 min

Management

FB50: de beste familiebedrijven van Nederland

Ze zijn de ruggengraat van de economie. Sprout en MT presenteren de enige objectieve lijst van de vijftig beste familiebedrijven...

author Rutger Betlem

clock 5 min