Geen producten in je winkelwagen.
Met een diploma industrieel ontwerpen op zak wilde Lindy Hensen ‘niet nog meer rommel aan de aarde toe voegen.’ Ook zag ze mogelijkheden om technologie te vertalen naar producten met toevoegde waarde.
Consumenten overtuigen om duurzamer te consumeren leek haar een te lange weg. Dus draaide ze het om: ‘Als we producten duurzamer maken, hoef ik niemand te overtuigen. Die menskant is belangrijk, maar het is niet mijn roeping.’
Frustratie bij Lindy Hensen
Binnen de universiteit zag Hensen dat veel kansrijke R&D op de plank bleef liggen. Tegelijkertijd werd in het bedrijfsleven vooral veel gepraat over duurzame innovatie. Uit frustratie daarover richtte ze in 2015 met Bas van Wieringen innovatiebureau Tekkoo op. Om zelf ook met de poten in de klei te staan, volgde niet veel later PeelPioneers. Dat bedrijf haalt hoogwaardige grondstoffen uit sinaasappelschillen.
In de serie Hemelbestormers gaat MT/Sprout in gesprek met ondernemers, visionairs en leiders die gaan voor radicaal anders en huidige systemen op de schop nemen. Wat drijft ze? Waar begin je? Wat zijn de valkuilen? En wat kun je van ze leren?
‘Stronteigenwijs laten zien dat het gewoon kan’, stelt Hensen. ‘Eén idee beetpakken en daarmee gaan.’ Het was een uitkomst dat Sytze van Stempvoort al een concreet idee had dat haalbaar en duurzaam was.
Inmiddels heeft de scaleup 10 miljoen euro opgehaald. Binnenkort opent de tweede fabriek de deuren. Op die locatie kan PeelPioneers dagelijks 120.000 kilo schillen verwerken tot grondstoffen voor onder meer taart, vleesvervangers en schoonmaakproducten.
Meer dan alleen duurzaam
Met de missie het voedselproductiesysteem te veranderen, ging Hermsen op zoek naar oplossingen. Oplossingen die naast duurzaamheid ook echt toegevoegde waarde leveren. Pas wanneer iets duurzaam is en tegelijkertijd een inefficiëntieprobleem oplost, is het een no-brainer’, stelt ze. ‘Dus geen ‘duurzaamheid om de duurzaamheid – en daarom is het duurder’.’
Nog even terug naar het voorbeeld van de sinaasappelschillen. Het waren niet de supermarkten die daar een probleem hadden. De schillen konden gewoon met de bestaande afvalstroom mee. ‘Wel willen zij graag aan consumenten laten zien dat ze duurzaam bezig zijn.’
Voor de afvalverwerkers vormden sinaasappelschillen wél een probleem. Door de grote hoeveelheid schillen werken vergisters minder goed. ‘Als je zo’n efficiëntieprobleem kunt oplossen én je maakt het duurzamer, dan gebeurt er iets.’
Mensen in beweging krijgen
Systeemverandering begint met mensen in beweging krijgen. Het staat of valt ermee dat zij zich met elkaar willen verbinden en de wil hebben om samen te werken. ‘Een succesfactor voor PeelPioneers was dat er een heleboel mensen waren die enthousiast werden en gewoon mee wilden helpen.’
Hoewel dat wat licht klinkt, was het wel de realiteit met investeerders, klanten en personeelsleden die aanhaakten, benadrukt ze. ‘Dat komt denk ik doordat we vanaf het begin het probleem goed hebben onderzocht. We wisten precies wat we ermee wilden.’
De zachte en de harde kant
Een andere succesfactor is het vermogen te kunnen schakelen. Bij gebrek aan betere termen, het switchen tussen de duurzame/zachte en zakelijk/harde kant van zakendoen. Anders gesteld: als je elkaar helemaal wilt uitknijpen wordt het niets. Maar het moet ook niet te lief blijven.
‘Dat je elkaar aardig vindt, maar toch gelijk zaken vastlegt om te voorkomen dat je problemen krijgt. Zodat je elkaar een jaar later nog steeds aardig vindt. Even hard durven zijn, juist om de relatie goed te houden.’
Over Peelpioneers
PeelPioneers biedt een circulaire oplossing voor sinaasappelschillen die overblijven na het maken van vers sap. In de binnenkort te openen nieuwe fabriek kan het bedrijf honderdtwintigduizend kilo schillen per dag verwerken. Dat is een verdriedubbeling van de huidige verwerkingscapaciteit.
De scaleup haalde hiervoor in 2020 tien miljoen euro op. Een conglomeraat van ECBF, DOEN Participaties, Rabobank en Brabantse Ontwikkelings Maatschappij stelde het geld beschikbaar. De grondstoffen die PeelPioneers maakt – denk aan oliën en vezels – zijn bijvoorbeeld terug te vinden in bier van Lowlander en Two Chefs Brewing, citrus muffins, limonade en bonbons. Daarnaast worden de ingrediënten gebruikt in non-food producten als schoonmaakmiddelen en cosmetica.
Het heeft ervoor gezorgd dat PeelPioneers inmiddels opschaalt in een ruime markt. Een markt die bovendien groeit. ‘Nederland loopt voorop in supermarktontwikkelingen. Inmiddels ontdekken de landen om ons heen vers sap ook steeds meer, waardoor langzaamaan een nieuwe markt voor andere PeelPioneers ontstaat.’
Daarnaast mikt het bedrijf op andere ‘bronnen’, zoals producenten van sinaasappelsappen en -concentraten. ‘Die gaan nu nog vaak naar veevoer, maar kun je ook verwerken tot de ingrediënten die wij maken.’ Zonder er al te concreet over te kunnen zijn, is PeelPioneers dan ook druk bezig om in het buitenland te starten. ‘Binnen één à twee jaar moeten we daar aanwezig kunnen zijn.’
Lindy Hensen wil lessen doorgeven
Ondertussen gaat Hensens aandacht vooral uit naar de activiteiten van Tekkoo. ‘We hebben beide bedrijven ongeveer gelijktijdig opgericht. Het werd wat veel om naast elkaar te blijven doen. Dus hebben Bas en ik ons gesplitst, en heb ik bij PeelPioneers de stap gemaakt naar de Raad van Commissarissen.’
Het geeft haar de mogelijkheid om de lessen die bij PeelPionieers worden geleerd toe te passen bij derden. Zo werkt ze met suikerbietenverwerker Cosun Beet Company – voorheen Suiker Unie – om daar innovatie te versnellen.
‘We leren ze meer als ondernemers te kijken en denken’, vat Hensen samen. Wat volgens haar vooral neerkomt op niet te lang achter de pc op plannen broeden, maar ze zo vlot mogelijk praktisch maken en testen.
Investeren in duurzame startups
Naast zulke corporate innovatie, investeert Tekkoo ook in startups die baat hebben bij de ervaringen van PeelPioneers. Hensen: ‘We brengen niet alleen geld in, maar vooral ook kennis.’
Voorbeelden hiervan zijn De Clique – een grondstoffenservice die gescheiden biostromen ophaalt bij bedrijven voor het maken van nieuwe producten – en Sunt, dat bananenbrood maakt van bananen die anders weggegooid worden.
Wij helpen startups om tot een ketensamenwerking te komen
‘De wijze waarop je versnelt en uiteindelijk naar de markt komt, is eigenlijk altijd hetzelfde. Ik ben bij veel zaken betrokken waarvoor een fabriek gebouwd moet worden. Daar zit een aantal best practices in waar je elke keer op kan terugvallen. Of het nu om een plantaardig eiwitproject gaat of nieuwe biobased chemicaliën.’
Als voorbeeld noemt ze vraagstukken rondom de aanvoer van grondstoffen, de ontwikkeling van technologie, maar ook het creëren van afzetkanalen. ‘Ik heb een manier van werken die ervoor zorgt dat ik niet all over the place ben, maar wel elke dag inhoudelijk met andere onderwerpen bezig kan zijn.’
Blauwdruk voor systeemverandering
Vanuit dezelfde gedachte zet Lindy Hensen ontwikkelprogramma’s op. Daarvan is er reeds één, het Mobility Lab. Een programma over circulariteit zal binnenkort volgen. Die zijn heel pragmatisch van opzet, meent Hensen.
‘Er zijn veel accelerators en incubators die startups goed op weg helpen. Maar als ze daaruit komen, moeten ze zich bewijzen om tot een eerste investering te komen. Dat gaat vaak op basis van een eerste klant of pilotproject. Om dat te kunnen doen heb je ketensamenwerking nodig. Wij helpen startups die te smeden en hun eerste klant te vinden.’
De systeemveranderingen kun je versnellen met een ‘blauwdrukachtige’ aanpak. En die in een opleiding te vatten, stelt Hensen. ‘Als we elk jaar vijfhonderd mensen opleiden, waarvan tachtig procent er heel goed in wordt, dan gaat de duurzame transitie natuurlijk een stuk sneller.’
Zo wil Lindy Hensen met PeelPioniers en Tekkoo het systeem veranderen:
- Consumenten overtuigen om duurzamer te consumeren is een lange weg. Door producten te verduurzamen, is volgens Hensen minder gedragsverandering nodig.
- Naast duurzaamheid moet er echte toegevoegde waarde geleverd worden. Zoals het oplossen van een inefficiëntieprobleem.
- Als je het probleem dat je wilt oplossen goed kent en begrijpt, kun je de juiste mensen meekrijgen. Dat vergt diepgaand onderzoek.
- De lessen die met PeelPioniers worden geleerd, past Lindy Hensen toe bij andere bedrijven. Dit leidt tot grotere impact en snellere verandering van systemen.
- Middels een eigen investeringsfonds worden startups gesteund. Die hebben niet alleen baat bij financiering, maar ook de knowhow van PeelPioniers/Tekkoo.
