De afvalberg wordt beetje bij beetje uit elkaar geplukt door startups zich op verschillende onderdelen storten. Zo weet Black Bear Carbon wel raad met afgedankte autobanden, en wordt er dankzij bedrijven als Orbisk en Too Good To Go minder eten weggegooid.
Circulaire ondernemers moeten opboksen tegen een systeem dat barst van de ‘verkeerde prikkels’. Zoals verbrandingsovens die hun prijs verlagen als ze te weinig te doen hebben. Of bedrijven waarvoor een lege afvalcontainer bijna kapitaalvernietiging is, omdat ze nu eenmaal een vast bedrag betalen om die regelmatig te laten legen.
5 startups die hun tanden in de afvalberg zetten
Lang niet elke investeerder denkt dat afvalbergen ook gouden bergen zijn (terwijl misschien wel 7 procent van de wereldwijde goudvoorraad in elektronica zit). Maar met de opmars van data en technologie is de afvalbranche minstens zo rijp voor disruptie als andere vastgeroeste sectoren. Daarom deze week vijf startups die hun tanden in de afvalberg zetten:
1. Byewaste
Geef de rommel om je heen een tweede leven, is de slogan van Byewaste. De Rotterdamse afvalbestrijder wil een flinke hap nemen uit de berg boeken, (kleine) elektrische apparaten, speelgoed en textiel die jaarlijks wordt weggegooid, en die deels in de verbrandingsovens verdwijnt. Mooi, die missie, maar hoe laat je de massa ontspullen? Byewaste verlaagt de drempel door al die afdankers tegelijk en gratis op te halen na een verzoekje via de Byewaste-app. Daarna wordt de lading verdeeld over recyclingbedrijven en – indien te repareren – kringloopwinkels.
Byewaste zet zijn geld op een vlotte app, die moet uitblinken in gebruiksvriendelijkheid. De knowhow qua technologie en recycling komt van de drie (geboren Italiaanse) oprichters Francisco Rivera, Tommaso Troiani en Riccardo Testa. Rivera en Troiani werkten in het Recycling-lab van de TU Delft. Rivera was eerder ook oprichter van een community-app, met Testa als cto.
De ondernemers lanceerden Byewaste dit jaar in Capelle aan de IJssel en Vlaardingen. Het komende jaar gaat de startup ook in Rotterdam van start. Andere gemeentes volgen ‘snel’, belooft de dienst.
2. The Waste Transformers
The Waste Transformers lust afgedankt voedsel letterlijk rauw. Het bedrijf van oprichter Lara van Druten (foto boven) ontwikkelde een vergistingsinstallatie in een mobiele container, die lokaal voedselresten van restaurants verteert. Met als opbrengst organische reststof, biogas en groene stroom.
Dit jaar werd zo’n container bijvoorbeeld geplant in de buurt van de Johan Cruijff ArenA in Amsterdam, die daar schone energie voor terugkrijgt. De organische brandstof is ook afkomstig van een paar wekelijkse markten in de buurt. Voor het leveren van energie-uit-afval is er een samenwerking met energiebedrijf Vandebron.
Het bedrijf zette ook een Waste Transformer (prijskaartje: 150.000 tot 350.000 euro) bij een vestiging van Ikea in Haarlem. Het bedrijf richt de blik met een sociale missie ook richting (opkomende) landen. Zo staan er inmiddels ook installaties in Zuid-Afrika en Sierra-Leone. Voor het uitbaten van die kleine energiecentrales leidt The Waste Transformers lokale ondernemers op, zodat ze eigen Business in a Box kunnen runnen.
Lees ook: Hoe een duurzame afvalverwerker een oer-Hollands exportproduct wordt
3. Closing the Loop
In onder meer Ghana gaan mensen in reparatiewinkels en op schroothopen op jacht naar afgedankte mobiele telefoons, die daarna worden verstuurd naar een Nederlands bedrijf, schreef de BBC twee weken geleden. Die reportage ging natuurlijk over Closing the Loop, het bedrijf waarmee oprichter Joost de Kluijver in 2017 zijn eerste containers met mobieltjes inzamelde. Het doelwit: kostbare metalen. Uit een ton mobieltjes haal je tweehonderd keer zoveel goud als uit een ton gouderts, vertelde Kluiver al eens aan MT/Sprout.
Met het goud en zilver dat Closing the Loop uit mobieltjes haalt, begonnen ex-medewerkers Joyce Lemmens en Josette de Vroeg sieradenbedrijf NoWa (‘No Waste’). Met die spin-off lanceerden ze een eigen inzamelingsactie voor mobieltjes, met de klinkende naam Kettingreactie.
Closing the Loop breidde uit naar meer elektronica. Afgelopen september stortte het bedrijf zich in Nigeria op het inzamelen van Philips-computermonitors. De commerciële sleutel tot succes vond Kluijver bij bedrijven die bereid zijn om per nieuwe smartphone of laptop respectievelijk 5 of 15 euro extra af te tikken.
Klanten waaronder KPMG, Rabobank en T-Mobile maken hun aankopen zo ‘afvalneutraal’. Dat leverde dit jaar erkenning op van het Wereld Economisch Forum, dat het Amsterdamse bedrijf opnam in een lijst met honderd corporate-ready sociale bedrijven.
Lees ook: Goud uit Afrikaanse mobieltjes begint te stromen voor Closing the Loop
4. Sunt
Laura Hoogland bewees met Sunt dat je bananenbrood kan maken van ‘geredde’ (iets te rijpe) bananen, én dat je zo’n product landelijk in de schappen kan krijgen. Bij AH, Picnic en Gorillas, to name a few. Maar met haar grotere masterplan staat ze eigenlijk nog maar aan het begin: de markt voor bananenpuree opschudden door zelf leverancier te worden van die grondstof. Een flinke mijlpaal was een investering van 1,1 miljoen euro die Hoogland in november 2021 opstreek voor de bouw van een eigen fabriek.
Daarmee kan Hoogland (die eerder samenwerkte met Magioni-oprichter Manon van Essen) nog meer bananen redden in Nederlandse en Belgische havens, waar de gele rakkers nu nog met tonnen tegelijk op de afvalberg belanden. Sunt werkt samen met Tekkoo, een investeerder die we ook kennen als groeiversneller van PeelPioneers (sinaasappelschillen) en afvalinzamelaar De Clique. Die bundeling van kennis is hard nodig, want afgekeurde bananen op grote schaal een tweede kans geven is zogezegd geen appeltje-eitje.
De meeste bedrijven in de bananenketen zien daar de waarde nog niet van in, zei Hoogland eerder tegen MT/Sprout. ‘Maar als wij als amper twee jaar oude startup kunnen laten zien dat hier een businessmodel in zit, dan kunnen we ook grotere bedrijven inspireren om ook iets goeds te doen met hun ‘afval’.’
Lees ook: PeelPioneers maakt oranje goud van sinaasappelschillen
5. Seenons
Jaarlijks wordt er in Nederland 2 miljoen ton bedrijfsafval verbrand. Daar kan zeker een kwart van worden hergebruikt, schatten Jorn Eiting van Liempt en Joost Kamermans. Dan moet er wel voor meerdere soorten afval een rendabele markt ontstaat. Met Seenons willen ze die ontwikkeling aanjagen, door bedrijven die afval een nieuwe bestemming willen geven te matchen met vervoerders en circulaire verwerkers zoals Dik & Schil, Kusala en Unwaste.
Als je vraag en aanbod efficiënt op elkaar afstemt, kunnen vrachtwagens en elektrische bakfietsen hun gereden kilometers maximaal benutten. Vergelijkbaar met hoe Uber reizigers koppelt aan chauffeurs in de buurt. Via Seenons worden inmiddels (in vijf grote steden) zeventien afvalsoorten verwerkt. Zoals koffiedik dat zeep wordt, sinaasappelschillen als ingrediënt voor circulaire gin en gft-afval dat eindigt als compost en biogas.
Seenons verdient geld met vuilnisverwerkers, die met de dienst kosten besparen. De startup tankte tot nu toe 8 miljoen euro groeikapitaal bij onder andere Tablomonto, Shamrock en Capital T. In 2025 zijn 100.000 bedrijven ‘afvalvrij’, is de ambitie.
