Zoë Papaikonomou

Zoë Papaikonomou (1982) vindt het belangrijk om niet alleen de succesverhalen rond diversiteit en inclusie te delen. Ze richt zich juist ook op zaken als discriminatie, pestgedrag en machtsmisbruik. ‘Want tegenover inclusie staat exclusie. Als je het gesprek over en het aanpakken van exclusie uit de weg gaat, dan ben je zoete broodjes aan het bakken voor de bühne en verandert er weinig.’

Dat gesprek voert de onderzoeksjournalist en eigenaar van Diversity Media onder meer op LinkedIn, waar ze actief over het onderwerp schrijft.

Daarnaast heeft ze twee boeken uitgebracht. In 2018 verscheen het boek Heb je een boze moslim voor mij, dat ze samen met Annebregt Dijkman schreef. Papaikonomou en Dijkman onderzoeken in het boek waarom het (actualiteiten)media nog niet lukt om divers te worden, zowel in de afspiegeling van redacties als in hun manier van werken.

Een stappenplan bestaat niet

Drie jaar later bracht Papaikonomou het boek De inclusiemarathon uit, dat in 2022 is verkozen tot managementboek van het jaar. Met GroenLinks-Kamerlid Kauthar Bouchallikht deelt ze de kennis en ervaringen van 41 diversiteitsprofessionals over diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid (DIG). ‘Niet in een stappenplan, want dat bestaat niet. Het is wel een concreet en toegankelijk verhaal geworden waarmee organisaties aan de slag kunnen.’

‘Mijn co-auteurs Annebregt Dijkman en Kauthar Bouchallikht zijn beide heel bijzondere mensen die op geheel eigen wijze onze wereld gelijkwaardiger maken. Wat Kauthar dag in dag uit meemaakt in de Tweede Kamer en hoe zij daarmee omgaat, verdient een diepe buiging.’

Ook uit de geïnterviewden haalt de schrijver inspiratie. ‘En daarmee alle professionals die dag in dag uit werken aan inclusieve werkvloeren. Wat ook betekent dat zij geconfronteerd worden met de schaduwkanten van menselijk gedrag. Dat is geen kattenpis.’

Zelfkennis

Om als organisatie divers, inclusief en gelijkwaardig te worden, heb je zelfkennis nodig. ‘Ben je je bewust van jouw vooroordelen en verschillende typen van macht en (voorkeurs)gedrag? Wie sluit je in of uit?’, zijn vragen die je jezelf volgens Papaikonomou kunt stellen. ‘Vanzelfsprekend komen in een diverse organisatie veel verschillende type perspectieven samen, die gelijkwaardig zijn aan elkaar en kunnen gedijen, waar ruimte is voor ongemak, emotie en conflict zonder daarvan meteen in paniek te raken.’

Dat er op dit moment aandacht is voor en een onderzoek loopt naar discriminatie, intimidatie en machtsmisbruik op de werkvloer zoals bij Ajax, The Voice, DWDD en NOS Sport is belangrijk om inclusieve en diverse organisaties te bereiken. Papaikonomou ziet dat dit helpt in een verschuiving van denken.

Heerste eerst de gedachte ‘dit hoort er nu eenmaal bij’ of ‘kweek een dikke huid’, nu wordt erkend dat dat soort gedrag onwenselijk, overschrijdend en schadelijk is. ‘Spannend wordt wel hoe het naar boven halen en zichtbaar maken van deze pijn nu omgezet gaat worden in acties en gedragsverandering.’

Quota maken een verschil

Ook quota kunnen volgens Zoë Papaikonomou een verschil maken. Ze hoopt dan ook dat er meer quota ingevoerd gaan worden. ‘Deze tijdelijke maatregel is bewezen belangrijk om vaart te maken als het gaat om representatie. Wel is het essentieel dat quota goed worden uitgelegd en niet alleen staan in de verandering naar meer inclusieve en gelijkwaardige werkvloeren.’