‘Wil je een jaar op mijn kosten naar China?’ Regelmatig stelt Ron Meyer zijn relaties of studenten een soort weddenschap voor. Stel dat ik je een jaar naar China zou sturen, all expenses paid, luidt zijn voorstel. Zou je dat willen? Er is één voorwaarde, er gaat ook een vierjarig kind mee. Als het kind beter Chinees leert spreken dan jij, moet je alles terugbetalen. Zou je dat doen? Nou nee, zeggen de relaties. Toch maar liever niet.
Meyer: ‘Dan vraag ik: waarom niet? Je bent intelligent en goed opgeleid. Waarom laat je je door een vierjarige afschrikken?’ Een kind, antwoorden de relaties, leert de taal spelenderwijs. Mijn kennis van de Nederlandse taal zet me vergeleken met het kind op achterstand. Meyer: ‘Dan zeg ik: voilá.’
Hij heeft zijn punt gemaakt. Het punt gaat over een belangrijke tekortkoming in de ontwikkeling van leiders en managers.
Modellenman
Als hoogleraar aan TIAS School for Business and Society doet Meyer onderzoek naar strategie en leiderschap. Hij publiceerde verschillende boeken over managementmodellen. ‘Ik ben echt een modellenman’, zegt hij.
De uitdagingen waarmee leiders worden geconfronteerd zijn complex. Doorgaans beschikken ze over de vaardigheid om situaties snel in te schatten, en daarbij gebruiken ze vaak denkstrategieën en managementmodellen die ze vertrouwd zijn. Modellen kunnen in onoverzichtelijke informatie orde scheppen. Ze maken patronen zichtbaar waarmee snel handelen mogelijk wordt.
Daar zit een ‘maar’ aan vast, aldus Meyer. Het gevaar van modellen ligt juist in het feit dat ze in het verleden goed hebben gewerkt. Op den duur ga je alles door dezelfde bril bekijken. Terwijl een nieuwe situatie misschien om een ander model vraagt. Net als bij het leren van een vreemde taal zit de oude kennis de nieuwe soms in de weg. Meyer: ‘Wat we eerder hebben geleerd wordt het filter waarmee we nieuwe situaties beoordelen. Experience is a mixed blessing.’
Meyer: ‘Wat we als docenten aan een business school vaak merken is dat managers op zoek zijn naar leemten in hun kennis. “Ik heb veel ervaring, maar ik mis informatie”, zeggen ze. Maar onze belangrijkste taak is niet om ontbrekende informatie te geven, maar om ingesleten vooronderstellingen, gewoontes en vooroordelen ter discussie te stellen. Pas dan kom je echt verder.’
Gratis e-book Kickstart your thinking
In dit tweede deel van ‘Kickstart Your Thinking’ ontdek je een nieuwe serie managementmodellen die je uitdagen om je ingesleten vooronderstellingen, gewoontes en vooroordelen ter discussie te stellen.
lees verder
Two pager
Door aan hun vertrouwde model vast te blijven houden, lopen leiders nieuwe inzichten mis. Regelmatig worden modellen op het gebied van strategie, innovatie, organisatie of leiderschap ontwikkeld die het werk van leiders en managers in een nieuw perspectief zetten.
‘Modellenman’ Meyer verzamelt ze, en vat elke maand een inspirerende nieuwe methode of denkwijze in een two pager, een online column, samen. Onlangs verscheen alweer de tweede editie van het e-book Kickstart your thinking, waarin een aantal van deze columns werd samengebracht.
Kunt u een voorbeeld geven van een denkbeeld waaraan leiders soms vastgekleefd zitten?
Meyer: ‘Zo’n voorbeeld kwam ik al tijdens mijn promotieonderzoek tegen. Het gaat over hoe mensen met strategie omgaan. Voor veel mensen houdt strategieontwikkeling in dat je begint met het opstellen van een gedegen plan. Pas wanneer je overal over hebt nagedacht en het plan klaar is, ga je implementeren.’
‘Als je tegen die mensen zegt dat er ook een andere manier is, bijvoorbeeld de agile-benadering, zeggen ze: nee, nee. Zo hoort dat niet. Als je het vaste idee hebt dat je weet hoe het werkt, is het heel moeilijk om de waarde van een andere methode in te schatten.’
Hoe weet je dat je in een ‘groef’ zit?
‘Eigenlijk kun je dat moeilijk weten zo lang je maar één alternatief kent. Als je alleen maar Nederlandstaligen om je heen hebt, heb je geen idee wat het inhoudt om een andere taal te spreken. Pas wanneer je in het buitenland komt, merk je dat veel dingen ook op een andere manier kunnen worden gedaan.’
‘Daarom is het mooiste aan reizen dat je jezelf leert kennen. In een andere baan of bij een ander bedrijf werken zou natuurlijk buitengewoon leerzaam zijn. Als dat niet kan, moet je op een andere manier zorgen dat je met nieuwe manieren van denken wordt geconfronteerd.’
Wat kun je doen om je eigen aannames ter discussie te stellen?
‘Wat we bij TIAS doen is het verbreden van het repertoire van leiders. Door meer modellen te leren kennen en ze je eigen te maken, kun je je veronderstellingen in perspectief plaatsen. Een geplande strategieontwikkeling is niet per se fout. In de ene situatie komt ze goed van pas, maar op een ander moment niet. Door meerdere logica’s naast elkaar te zien kun je de verschillende modellen op waarde schatten.’
Kunt u een voorbeeld geven van een model dat in het e-book wordt beschreven?
‘Het Leadership Fairness Model gaat over hoe je het vertrouwen van je mensen kan winnen door rechtvaardig, eerlijk en redelijk te zijn. Leiders denken meestal dat ze fair zijn, maar dat wordt vaak niet zo gezien door de mensen om hen heen. In plaats van ‘fair’ ervaren mensen ‘fear’, waardoor ze slechts schoorvoetend met de leider willen meegaan.’
‘Het model geeft aan dat het gevoel van fairness op drie aanvullende manieren kan worden nagestreefd. Ten eerste moeten leiders anderen zien staan en zichtbaar met respect benaderen. Dit heet rechtvaardige houding.’
‘Ten tweede moeten leiders in de omgang redelijk zijn en transparant stappen doorlopen, zoals goed luisteren voordat een conclusie wordt getrokken en het toepassen van hoor en wederhoor. Dit heet een rechtvaardig proces. Ten derde moeten leiders ook de uitkomsten, zowel successen als tegenvallers, eerlijk verdelen. Dit heet een rechtvaardig resultaat. Het model stelt de vraag of je op alle drie gebieden het vertrouwen waardig bent.’
Meer weten over het Leadership Fairness Model en andere modellen? Download het gratis e-book Kickstart your thinking.
Over de auteur
Ron Meyer is hoogleraar strategisch leiderschap aan TIAS School for Business and Society, waar hij onderzoek doet op het gebied van concernstrategie en leiderschap. Hij is academic director binnen het Executive Leadership & Management Program van TIAS.
Dit artikel wordt u aangeboden door
TIAS School for Business and Society
Top-ranked business school voor leiders, professionals en managers, die het beste uit zichzelf willen halen en impact willen creëren voor hun organisatie en haar omgeving.
Meer info
