Deze kansen biedt de nieuwe Data Act voor Nederlandse bedrijven

De Data Act kun je zien als wet- en regelgeving over toegang en portabiliteit van data in de Europese Unie. Portabliteit betekent in deze context de mate waarin je data tussen verschillende systemen kunt laten verhuizen. Het gaat hierbij om persoonlijke én niet-persoonlijke data.

Dit zijn de belangrijkste maatregelen die nu op tafel liggen en waarover de Europese lidstaten nog moeten beslissen:

• Gebruikers van apparaten die met het internet verbonden zijn, krijgen vrij toegang tot de gegevens die deze apparaten over hen genereren en middelen om data te ontsluiten naar andere partijen.
• Je kunt als gebruiker straks makkelijker overstappen naar een andere clouddienst, de data is jouw eigendom en verhuist automatisch mee.
• Overheden krijgen toegang tot bedrijfsdata voor specifieke doeleinden van algemeen belang, bij een natuurramp of pandemie bijvoorbeeld. Deze maatregel is nog wel voer voor discussies.

Data Act: eerlijk digitaal speelveld

‘De Data Act is goed voor mensen en bedrijven. Er ontstaat zo een eerlijker digitaal speelveld en de data komt weer terug bij de rechtmatige eigenaars: de mensen zelf in plaats van big tech’, vertelt Pepijn Groen, programma-manager van de Data Sharing Coalition. ‘Ook het delen van data wordt eenvoudiger, onder de juiste voorwaarden uiteraard. Dat zorgt uiteindelijk voor meer innovatie in digitale dienstverlening.’

Impact Data Act op schadeherstelbedrijven

Maar welke impact heeft de Data Act op bedrijfstakken? Laten we eens twee voorbeelden doornemen, te beginnen met schadeherstelbedrijven. Brecht Grieten was tot voorkort adjunct-directeur van branchevereniging FOCWA en hij ziet de nieuwe Data Act als groot voordeel voor de leden.

Grieten: ‘Schadeherstelbedrijven hebben één doel: schades zo goed mogelijk herstellen. Dat kan alleen als fabrikanten hun data delen aan elke speler in dit domein. Nu moet de ene partij daarvoor betalen en de andere niet. Neem bijvoorbeeld een autoruit, die zit tegenwoordig vol met sensoren. Wil je zo’n ruit kunnen kalibreren, dan heb je toegang nodig tot de fabrieksinstellingen.’

Met de Data Act zijn fabrikanten verplicht om deze informatie vrij te geven. Zo ontstaat er een gelijk speelveld en kan elk schadeherstelbedrijf ieder willekeurige auto op de juiste manier herstellen.

Kansen voor verzekeraars

Ook voor verzekeraars biedt de Data Act kansen. Dat vertellen Miranda Graftdijk en Harold Mahadew, respectievelijk Data Lead en Distribution InsurTech Lead bij het Verbond van Verzekeraars. Als voorbeeld wijst Harold Mahadew naar auto’s. ‘Die hangen inmiddels vol met sensoren. Die leveren data voor autofabrikanten en hun toeleveranciers. Daarmee kun je heel interessante en vaak nieuwe proposities ontwikkelen en aanbieden.’

‘Er bestaan al verzekeringen gebaseerd op rijgedrag, maar de Data Act biedt nog meer mogelijkheden. Bij autonoom rijdende voertuigen wordt bijvoorbeeld een wisselwerking mogelijk. Autofabrikanten nemen de aansprakelijkheid over bij bepaalde snelheden en dat verandert weer als een mens het stuur overneemt.

Ook op het gebied van predictive maintenance ontstaan er nieuwe mogelijkheden. Denk aan aan allerlei connected devices in en rondom het huis. Miranda Graftdijk: ‘Stel dat er sensoren komen om bladeren en vuil in dakgoten en afvoeren te detecteren. Als die data automatisch met de verzekeraar wordt gedeeld, dan kan die de klant preventiediensten aanbieden, zoals een klusjesman om de dakgoot schoon te maken. Op deze manier voorkomen we mogelijke waterschade en hoeven verzekeraars minder uit te keren.’

Verzekeraars experimenteren al op kleine schaal met dit soort proposities. Vertrouwen speelt daarbij een cruciale rol, vertelt Harold Mahadew. ‘De Data Act draagt hier positief aan bij, want de controle over de data komt zo weer in handen van de consument. Die bepaalt dan zelf welke partijen deze data mogen gebruiken. Ik zie dan ook volop mogelijkheden om de samenleving beter en veiliger te maken.’

Data Act: bereid je nu al voor

De Data Act is een voorstel van de Europese Commissie en het duurt nog even voordat de Europese wetgever groen licht geeft. Toch heeft het volgens Andre Walter wel degelijk zin om je er nu al in te verdiepen en waar mogelijk het wetgevingsproces in goed banen te leiden. Hij is Head Data Law Solutions bij Pinsent Masons, een internationaal advocatenkantoor.

‘Dat kan onder meer via je branchevereniging of de Data Sharing Coalition, waar veel kennis is over dit onderwerp en de contacten met de nationale en Europese overheden. Zij kunnen je vertellen welke gevolgen de Data Act voor je bedrijfsvoering en hoe je je daar op kunt voorbereiden.’

Voor bedrijven die veel data van hun klanten verzamelen, gaat er het nodige veranderen. Zij zullen – net als bij GDPR – aan additionele eisen moeten veranderen, bijvoorbeeld op gebied van transparantie en rechten van de eindgebruikers. Maar er zijn ook volop kansen, zo benadrukt hij. ‘Mkb’ers, zoals een app-bouwer, krijgen meer en makkelijker toegang tot data. Zo ontstaan er voor hen veel nieuwe mogelijkheden om te innoveren en het is goed om die kansen nu al te gaan verkennen.’

Wil jouw organisatie snel aan de slag met het delen van data? Neem contact op met de Data Sharing Coalition.