Een baangarantie afgeven tijdens de crisis: dat is lef. Hoog tijd dat KLM de MT500 wint, volgens Peter van Lonkhuyzen althans.
Op dinsdag 21 januari kiest de Nederlandse zakenwereld welke bedrijven ze het meest bewonderen, in MT's jaarlijkse MT500-onderzoek. Welk bedrijf zouden Nederlandse managementschrijvers, experts en journalisten kiezen? Tweede aflevering: Peter van Lonkhuyzen, coördinator van de MT500, schuift KLM naar voren.
Peter van Lonkhuyzen: Waarom KLM mag winnen
‘Vreemd – als je er stil bij staat – dat KLM de MT500 nog nooit gewonnen heeft. Als wereldconcern en -merk en met zijn rijke historie behoort het bedrijf tot de absolute eredivisie. Tot enkele jaren terug waren er overigens maar 2 bedrijven die de MT500 ooit hadden gewonnen: Philips en Shell waren 10 jaar achter elkaar de meest bewonderde bedrijven van Nederland. Maar als je de voorkeuzelijst van de 500 grootste bedrijven en instellingen doorleest, valt op hoeveel juweeltjes de BV Nederland nog meer rijk is. Zonder de indrukwekkende prestaties op de wereldmarkt van AkzoNobel, Arcadis en FrieslandCampina tekort te willen doen, zou ik me daarom voor KLM sterk willen maken. Het blauwe gevoel is zo’n vanzelfsprekend onderdeel van de nationale identiteit, dat je het haast zou vergeten.
‘Je kunt voor KLM kiezen vanwege de 1ste plaats (samen met Air France) op de Dow Jones Sustainability Index, sector transport. Of vanwege de snelheid waarmee het bedrijf op de sociale media heeft ingespeeld. Of omdat KLM het gezonde en winstgevende zusje is in combi met het inefficiënte, door vakbonden geteisterde Air France. Je kunt KLM ook kiezen omdat (we zijn er inmiddels zo aan gewend dat we het normaal vinden) een luchtvaartbedrijf uit ons kleine kikkerlandje meespeelt met de reuzen in de internationale luchtvaart, een van de meest competitieve sectoren die er is. Nog steeds is KLM een van de top20-merken van het luchtvaartwezen. Maar dat is niet de reden dat ik KLM wil pitchen. De reden ligt besloten in een klein, maar bij het bedrijf intern welbekend zinnetje: keeping the family together.
‘De voormalige topman Peter Hartman heeft zichzelf de credits gegeven voor het introduceren van het zinnetje. Dat was bij het aanbreken van de crisis. Om dure reorganisaties te voorkomen werd op dat moment min of meer een baangarantie afgegeven aan alle vaste medewerkers – met één essentiële voorwaarde: men moest niet te beroerd zijn om werk beneden zijn niveau aan te pakken. Het legendarische voorbeeld was dat piloten op het platform moesten werken om met koffers te zeulen. Voor zover bekend is het daar nooit van gekomen, maar de flexibele schil is ‘afgepeld’ en het werk van de flexwerkers is opgevangen door vaste mensen. Verder is gestimuleerd dat medewerkers een sabbatical namen of vijftig procent gingen werken, met garantie op behoud van werk. De flexwerkers waren de pineut, maar het resultaat is wel dat KLM de barre economische tijden (en de malaise in de reissector) heeft doorstaan zonder gedwongen ontslagen.
‘Wat ‘Keeping the family together’ bijzonder maakt, is dat weinig bedrijven zichzelf als familie zouden omschrijven. Bij KLM kan dat wel. Een organisatie met 33.000 mensen kan je moeilijk een familie noemen, en de belangen van werkgever en werknemers botsen vaak genoeg. Maar de veel geroemde bedrijfscultuur bestaat nog steeds. KLM-ers blijven lang bij het bedrijf en niet zelden werken hele generaties bij KLM. Met zijn sportverenigingen en loopbaanbegeleiding doet KLM veel voor zijn mensen. De IPB-regeling helpt natuurlijk ook… (‘indien plaats beschikbaar’; goedkoop vliegen voor personeelsleden). Maar dat de KLM tot beste werkgever werd uitgeroepen in de jongste editie van het werknemerstevredenheidsonderzoek van Effectory, komt echt niet alleen door IPB. Het bedrijf doet het al jaren zeer goed in werkgeversonderzoeken.
‘Grote bedrijven zijn vaak mikpunt van antikapitalistische sentimenten, maar de SP zou eigenlijk een oorkonde aan de KLM moeten uitreiken vanwege de banen die het bedrijf behouden heeft door zijn blauwe familie together te houden. ‘Bedrijfscultuur’ is de afgelopen jaren wat naar de achtergrond geraakt als onderwerp van managementcongressen en -boeken. Maar KLM laat zien dat een sterke cultuur daadwerkelijk het verschil kan maken. Als organisator van de MT500 mag ik niet pushy zijn, en ik zou al blij zijn als je op één van de prachtige bedrijven in de lijst zou stemmen. Maar mocht je niet weten voor welk bedrijf je moet kiezen: kies dan voor de blauwe familie.’
KLM, De kerncijfers
Omzet: 26 miljard euro
33.000 werknemers
Zelfstandig onderdeel van Air France-KLM
Hoofdkantoor Amstelveen
Ceo: Camiel Eurlings
Wie is Peter van Lonkhuyzen?
Peter van Lonkhuyzen is journalist en onderzoeker gespecialiseerd in werk, organisaties en machtsrelaties. Voor MT verzorgt hij het lezersonderzoek, coördineert specials en verzorgt de blog Hypewatcher.
Zelf een bijdrage leveren?
Het onderzoek voor de MT500 is op 21 januari. Wilt u zeker zijn van deelname? Word lid van het MT-panel en bekijk alvast de voorkeuzelijst van de 500 grootste Nederlandse bedrijven en instellingen. Wil je zelf een endorsement schrijven voor een van de bedrijven (waar je zelf niet werkzaam bent)? Tweet erover met hashtag #MT500 of mail dan een kort voorstel/oordeel naar Peter van Lonkhuyzen. De uitslag van de MT500 wordt bekendgemaakt tijdens het MT500-event op 24 april in Amsterdam. Erbij zijn?
