1.000 werknemers van Vopak ondergingen een persoonlijkheidsanalyse gericht op kleuren. 'Blauwe mensen hebben een andere stijl.'
Het begon tijdens een vergadering van de top-100 van het op- en overslagbedrijf Vopak. Drie jaar geleden besloten de belangrijkste landelijke en mondiale terminal-managers dat het belangrijk was om 'zelfkennis binnen de firma te bevorderen'. Niet alleen omdat zelfkennis werknemers helpt de eigen motivatie en die van hun teams te begrijpen, maar vooral om de samenwerking te verbeteren. Dat werkt het beste als je die een kleurtje geeft. Dat weet iedereen die op de basisschool de dagen van de week moest leren: kleuren helpen bij het leren.
CASH COURSE KLEURENLEER
De theorie is gebaseerd op het oeuvre van de psycholoog Clare W. Graves. Die onderscheidt verschillende waardenpatronen om de drijfveren van mensen te verklaren. Vopak hanteert de kleurenindeling van Profile Dynamics, dat zeven ideaaltypen een kleur heeft gegeven:
– Turkooizen type : relativerend ingesteld, holistisch denkend, het materiële voorbij
– Gele type: creatief, gesteld op vrijheid, gericht op vernieuwing
– Groene type: sociaal, gesteld op harmonie, gericht op het groepsgevoel
– Oranje type: competitief, doelgericht, houdt van winnen
– Blauwe type: betrouwbaar, gesteld op orde en structuur
– Rode type: snel, gesteld op daadkracht, gericht op macht
– Paarse type: gesteld op veiligheid en geborgenheid
Blauw of rood?
Vopak onderscheidt zeven dominante drijfveren (zie kader). Die drijfveren zijn gebaseerd op waardenpatronen: elk type baseert zijn handelen op de waarden die hij belangrijk vindt. Zo hecht een manager met een rood profiel waarde aan daadkracht, snelheid en een machtspositie. Een blauwe werknemer houdt van orde en structuur. Is die structuur in een team niet helder, dan kunnen werknemers met een blauw profiel in de stress raken. Als ze dan ook nog een rode manager hebben, die daadkracht verlangt (en een afkeer van lethargie heeft), kan dat tot frictie leiden.
Veelkleurige persoonlijkheid
Maar dat hoeft niet. Rood en blauw mogen dan veel voorkomende kleurenprofielen zijn in een corporate omgeving, zuiver rode en blauwe managers bestaan niet, stelt Kees van Seventer, mondiaal commercieel directeur van de tankterminalgigant: ‘De meeste mensen hebben een veelkleurige persoonlijkheid. Alle kleuren komen in ieders profiel voor. En iedereen heeft voorkeurskleuren en weerstandskleuren. Als je andermans waardenprofiel leert begrijpen, leidt dat tot begrip van andermans gedrag. Dat vermindert irritaties.’
Rapportje
Het is een van de redenen waarom mondiaal HR-verantwoordelijke Ans Knape-Vosmer voor Vopak de kleurenprofielen van een kleine 1.000 werknemers in kaart heeft gebracht. Elk van die werknemers bezit een rapport. Knape: ‘Daarin staat wie je bent. En wie je teamleden zijn. Je kent de waardenprofielen van je collega’s. Vervolgens leer je in je team samenwerken aan de hand van die kennis. Dat gaat heel speels.’
Dat kleurenspel biedt zeven voordelen voor Vopak – niet alleen voor HR, maar ook voor de operatie. MT somt ze voor je op:
#1 Kleur kweekt begrip
Van Seventer: ‘Begrip voor de waardenpatronen van anderen, kweekt begrip. Zelf heb ik bijvoorbeeld een aversie tegen blauw. Ik heb geleerd dat een afkeer van blauw gedrag niet hetzelfde is als afkeer van de mensen. De stijl van blauwe mensen is gewoon anders. Sinds ik dat profiel ken, heb ik geleerd ontvankelijker te zijn voor de manier waarop mensen met een blauw profiel hun boodschap brengen.’
#2 Kleur is een wereldtaal
Omdat Vopak actief is in 31 landen, is samenwerking tussen internationale teams belangrijk. Naast Engels spreken deze teams onderling ook kleurentaal, zo merkt Van Seventer op: ‘In Aziatische culturen is het gebruikelijk om tegen de baas op te kijken. Voor mij als Nederlander is dat wennen. Maar als ik zie dat ik turkoois in mijn profiel heb, en een Chinese dame van 25 ook, dan schept dat een band. Met een kleurenprofiel in de hand durven werknemers uit Azië makkelijker met mij te praten.’
#3 Gekleurd teams met zijn effectiever
Ondanks het wederzijdse begrip, kan het handig zijn bij de samenstelling van een team selectief gebruik te maken van kleuren. Een voorbeeld: in een overwegend groene groep mensen (gericht op harmonie, groepsgevoel) kan een rode manager een stimulans zijn voor de effectiviteit. Een (competitief ingestelde) oranje manager daarentegen kan de effectiviteit onderuit halen.
#4 Kleurenkennis voorkomt olierampen
Vopak heeft daarvan geleerd. Knape: ‘Op directieniveau zien we binnen onze organisatie veel blauw in de profielen. Dat is prima, want in ons bedrijf zijn de kwaliteit van dienstverlening, de duidelijkheid van processen en de veiligheid van groot belang. Als wij in onze safety-teams veel geel (op creativiteit en innovatie gericht, gehecht aan vrijheid) en turkooise (relativerend, weinig aan materiële zaken gehecht) profielen hebben werken, dan mag je jezelf als organisatie achter de oren krabben.'
#5 Vacatures krijgen kleur
En dus profileert Knape ook nieuwe recruits van de firma. ‘Als wij twijfelen of een kandidaat in een team past of niet met zijn manager overweg kan, brengen wij zijn of haar profiel in kaart.’ Aanvullend op een assessment vergemakkelijkt zo’n kleurenanalyse de keuze voor een werknemer in een nieuw team.
#6 Kleur gaat verloop tegen
Knape claimt bovendien dat kennis van de profielen een vroegtijdig vertrek van een werknemer tegengaat. Knape: ‘De kans op een succesvolle samenwerking met je manager is groter als de verstandhouding niet wordt verstoord door een gebrek aan wederzijds begrip. In mijn internationale team werkte iemand die zijn werk niet adequaat oppakte. Dat leidde tot irritatie in het team. Hij vond het moeilijk en wist geen structuur aan te brengen in zijn werk. Toen wij met een consultant ons teamprofiel analyseerden, bleek dat die persoon geen greintje blauw in zijn profiel had. Dat had niemand zich ooit gerealiseerd. Die kennis hielp om hem in zijn kracht te zetten. Zo hielden wij hem aan boord.’
#7 Kleur smeert de communicatie
Vergaderingen duren korter. Het geven van feedback kan zonder oordeel. En de kleurentaal smeert de communicatie, stelt Van Seventer: ‘Sinds we in kleuren spreken, maken we veel grappen over elkaars profielen. Deze kennis haalt de hiërarchie uit het team. En het is ook leuk om nieuwe mensen te leren begrijpen aan de hand van hun kleurenprofiel. Een paar weken geleden kreeg ik een nieuweling in mijn team. Ik was gelijk benieuwd naar zijn kleurenprofiel.’
