Het merk Willem-Alexander is in beweging gekomen. De ontwikkeling ervan in de komende jaren is tamelijk accuraat te voorspellen.
Met haar tv-toespraak waarin ze haar aftreden bekendmaakte, bracht koningin Beatrix eindelijk beweging in het merk Willem-Alexander, dat jarenlang een vastgeroest onderdeel was van de nationale folklore. Uiteindelijk zal Beatrix wel tevreden zijn met wat ze heeft losgemaakt.
Bang
Mijn inschatting is dat zij bang moet zijn geweest voor de reacties. Zo bang, dat ze haar aftreden om die reden misschien heeft uitgesteld. Als moeder zal Beatrix ongetwijfeld gekrenkt zijn geweest door het publieke beeld dat is ontstaan van de kroonprins: dat van het niet zo snuggere feestbeest, rondhossend met de hockeyvrouwen. Beetje dom, verder wel aardig. Veelzeggend was dat zijn imago pas verbeterde met de komst van Maxima – eindelijk had Willem-Alexander iets gepresteerd, namelijk een leuke vriendin aan de haak geslagen.
Het enige dat we leuk aan je vinden is je vrouw, het zal je maar gezegd worden.
Mogelijk was de karikatuur die van haar zoon werd gemaakt, een van de redenen waarom Beatrix al jaren geleden haar liefde voor dit land en zijn onderdanen verloor. Het mag duidelijk zijn: onze koningin voelt bitter weinig genegenheid voor het volk waarvoor ze haar werk doet. Of als ze dat wel doet, weet ze het bijzonder goed te verbergen.
Prins Pils
Maar Bea’s angst was ongegrond. Hoon en cynisme zijn grotendeels uitgebleven nadat ze bezegelde dat Prins Pils nu toch echt het staatshoofd gaat worden. Niemand maakt zich publiekelijk zorgen dat een ‘niet zo snuggere Oranje’ (welke Oranje tot nu toe was topintellectueel?) koning wordt. De Facebookactie ‘Zonder baard, geen koning’ is een onschuldige plaagstoot die Alexanders’ imago eerder goed dan kwaad doet. Beatrix had haar abdicatie nog niet uitgesproken of het leek dat Nederland van zijn aanstaande koning begon te houden, en het valt te voorspellen dat die liefde komende tijd alleen maar groeit.
Veronderstelde domheid
Sterker, de veronderstelde domheid van de prins hoort snel tot het verleden. Een ruime hoeveelheid psychologisch onderzoek is beschikbaar om die voorspelling te staven. Mensen die hoger in de hiërarchie staan, worden in de regel hoger aangeslagen. Als bijvoorbeeld jongens voorspellingen moeten doen over de prestaties bij het pijltjesgooien, krijgen de dominante jongens in de groep de grootste capaciteiten toegedicht. In een ander onderzoek moesten de proefpersonen via de computer samenwerken met een persoon die ze niet te zien kregen, een zekere ‘Mark’. In werkelijkheid bestond Mark helemaal niet; het was een computerprogramma. Achteraf werd aan de deelnemers gevraagd wat ze van Mark vonden. Zij die in de veronderstelling waren dat Mark leidinggevende was, vonden hem een stuk competenter.
Halo-effect
Wij gaan dus – en masse – denken dat W-A toch eigenlijk een behoorlijk slimme vent is. Let maar op. Mensen in een dominante rol worden nu eenmaal op een voetstuk gezet en hun fouten genegeerd. Daar komt het halo-effect nog bij: dat bepaalt dat als we mensen vaak op tv in gezelschap van wereldleiders zien, we zullen denken dat die mensen dan ook wel geweldig zullen zijn.
Optimisme
Een negatief onderdeel van het ‘merk Willem-Alexander’ zoals zich dat tot nu toe heeft ontwikkeld, is lichtzinnigheid. Dat heeft hij zelf veroorzaakt o.a. met zijn gedrag tijdens sportevenementen. Maar met het gedrag dat nu als staatspersoon van hem wordt gevraagd, zal die lichtzinnigheid spoedig tot het verleden behoren. Voeg daarbij de (lang niet altijd gegronde) optimistische verwachtingen die we geneigd zijn te koesteren bij ‘iets nieuws’, aangevuld met Alexanders eigen menselijke warmte, en alle zijn elementen zijn op hun plaats voor een groeiende genegenheid die Nederland in de loop van dit jaar zal gaan voelen voor de nieuwe vorst.
Zonnekoning
Daarmee is overigens niet gezegd dat die liefde op langere termijn zal beklijven. Er is ook meer dan voldoende psychologisch onderzoek beschikbaar naar wat er gebeurt met mensen op een voetstuk. Sommigen blijven uitstekend functioneren; anderen gaan hun omgeving (die ze de hele dag gelijk geeft) geloven en denken dat ze inderdáád slimmer, beter etc. zijn dan de rest van de mensheid. Wat gewoonlijk leidt tot gedragsveranderingen zoals arrogantie, eigenzinnigheid en narcisme. (Dit wordt wel het Zonnekoningeffect genoemd, maar je kunt het iets moderner ook het Rijkman Groenink- of het Johan Cruijff-syndroom noemen. In dit boek wordt het beschreven.) Wanneer ‘het volk’ zo’n verandering bespeurt, zal het Alexander flink wat punten gaan kosten in de populariteitspolls – behalve bij de lezers van het blad Vorsten Royale, die aanmerkelijk vergevingsgezinder zijn naar leden van het koninklijk huis.
Eerst wordt hij dus populair en over enkele jaren zullen we weten of de nieuwe koning tegen de druk van het voetstuk bestand is. Gelukkig heeft hij een leuke en verstandige vrouw, dat kan helpen.
Eerdere afleveringen van Hypewatcher:
-
Dit zijn de buzzwoorden van 2013
-
Het jaar van de phablet
-
Nieuwspraak van scrummen tot jomo
-
Wat ondernemers kunnen leren van Kim Dotcom
-
Spoedcursus framing
- 6 x generatie Y-flauwekul
