Waarom de copycats van Malcolm Gladwell mistasten

De nieuwe Malcolm Gladwell is verschenen. Zijn manier van schrijven is een hype: de kast staat vol slechte Gladwellkopieën.

De boeken van Malcolm Gladwell worden vaak ingedeeld bij de managementboeken. Een misvatting: ze gaan niet over management. Toch gaan ze er wel degelijk over. Maar niet echt. En toch weer wel.

David en Goliath

Managers komen in ieder geval weinig voor in Gladwells boeken, zoals in het splinternieuwe 'David en Goliath' dat deze maand zowel in de VS als (vertaald) in Nederland van de pers kwam. De hoofdpersonen van Gladwell zijn onverwachte helden, zoals een zwarte predikant die in de jaren 50 tegen rassensegregatie streed, of een softwareondernemer die het basketbalteam van zijn dochter ging coachen. In het vorige boek 'Uitblinkers' ging het onder meer over de slimste mens op aarde (die uitsmijter in een disco was geworden) en de Beatles.

Losers

Toch gaan de boeken over management: ze gaan over de processen die een rol spelen als mensen samenwerken of concurreren, en de vraag waarom de resultaten soms totaal anders uitpakken dan verwacht. Ze gaan over zaken waar managers dagelijks mee te maken hebben: wat losers en winners in de kern van elkaar onderscheidt.

Denkfouten

Neem David en Goliath. Hoe kon de kleine David de onoverwinnelijke Goliath verslaan? Gladwell laat onze denkfouten zien: de onoverwinnelijke tegenstanders zijn minder onoverwinnelijk, en de mogelijkheden van de Davids van deze wereld groter dan we denken. Als David maar creatief is, en de strijd op zijn eigen voorwaarden aangaat, niet op die van Goliath. De pupillen van Vivek Ranadivé, de softwareondernemer, waren kleiner en minder goed getraind dan hun tegenstanders. Maar ze versloegen bijna alle teams, omdat ze het spel op eigen manier speelden.

David in 8 stappen

Toch: op een bepaalde manier staan Gladwells boeken zo ver van de traditionele managementboeken af, als maar enigszins mogelijk is. Hij zal nooit (als in een managemenboek) zeggen wat je moet doen om uitblinker of uitdager te worden. ‘Word ook een David in 8 stappen’, niks voor hem. Net als in zijn vorige boeken vertelt Gladwell verhalen: originele, soms spectaculaire waargebeurde verhalen. Verstopt in de verhalen zitten de lessen van Gladwell. Je moet ze er zelf uithalen – of niet. Je kunt de lessen ook negeren, dan blijven de onderhoudende anekdotes over.

Gladwell-touch

Gladwell zal vermoedelijk geld toe geven om te zorgen dat hij geen managementgoeroe wordt. Het is een schuchtere persoon. Hij mijdt de publiciteit. De persoon Gladwell zelf heeft dan ook weinig hype veroorzaakt, en zijn boeken ook niet, maar zijn manier van schrijven wel. Je kunt tegenwoordig geen populairwetenschappelijk boek openslaan, of je leest de ‘Gladwell-touch’: wijdlopige anekdotes die de auteur om zijn betoog heen heeft gelardeerd. De grote beïnvloedingspsycholoog Robert Cialdini bekende, toen hij onlangs in Nederland was, dat hij de eerste 4 hoofdstukken van zijn nieuwe boek had moeten weggooien. Hij had bij het schrijven een soort Gladwell willen uithangen, maar realiseerde zich ‘dat daar mijn kracht niet in zit’ (zoals hij uitlegde in een interview met NRC Handelsblad). Gelukkig viel het kwartje van het zelfinzicht op tijd bij Cialdini. Niet elke psycholoog heeft die wijsheid.

Inspirerende individuen

Waarom gaat het mis bij de Gladwellkopiëerders? Omdat zij hun betoog willen verpakken in verhalen. Gladwell vertelt verhalen, en doet eigenlijk niet aan betogen. Hij wil je niks opdringen. Hij wil vertellen over bijzondere, inspirerende individuen en de uitzonderlijke dingen die ze tot stand brengen. Dat is ook wat het bijbelverhaal over David zo aantrekkelijk maakt: een overwinning against all odds. Gladwell laat dan weer zien dat die odds helemaal niet zo against David waren als we dachten.

Eén steen

Gladwells nieuwe boek is een managementboek omdat het je iets leert niet door te betogen, maar door je te inspireren. Wat het leert is dat een uitblinker worden niet voorbehouden is aan gepriviligeerde supertalenten, en dat je, als je jezelf David voelt, toch kunt winnen. Zo lang je jezelf niet onderschat, op een originele manier naar je eigen mogelijkheden kijkt en je niet laat afbluffen door een 2 meter lange Goliath. Eén steen op zijn voorhoofd was genoeg.

David en Goliath, Malcolm Gladwell, Business Contact.

Ook verschenen:

• Verleidingen aan de top, Jaap van Ginneken, Business Contact. Van Ginneken beschrijft de destructieve eigenschappen die politieke leiders uit de vorige eeuw ontwikkelden.
• Helpen met impact, Edgar H. Schein, Van Duuren. De relatie van hulpgever en -ontvanger kent allerlei haken en ogen die mensen met charitatieve bedoelingen soms over het hoofd zien.
• Het duivelspact, Andreas Loizou, Deltas. Fictief verhaal over duistere intriges in de high-finance verwoven met blokjes feitelijke informatie over financiële markten en beleggers.
• Omgaan met draken, Jeanne Bakker, Bloom Training. Praktische tips voor de omgang met irritante personen op de werkvloer.
• De beste columns, Ben Tiggelaar, Tyler Roland Press. Selectie van Tiggelaars columns voor Intermediair.
• Je iPad als mobiel kantoor, Peter van Loevezijn, Van Duuren. Overzich van de apps die je kunt gebruiken als je met je tablet op stap wilt (2e herziene editie).