Je gaat eerder dood dan je tot zeer recent mocht verwachten. Een pensioenfonds viert feest. Arjan Zweers gelooft niet in toeval.
Het lijkt toeval. Terwijl het ministerie van sociale zaken hartgrondig ontkent dat uw pensioen de afgelopen jaren 35 procent in waarde daalde, en bij eigen berekening slechts tot ´bijna 30´ procent komt, speelt er op de achtergrond opeens een heel ander issue. Je gaat eerder dood dan gedacht. Dat voorspelt het CBS op basis van aangepaste rekenmodellen. Voor het met zijn dekkingsgraad worstelende ABP een reden om een feestje te vieren. Jij sterft eerder, en jouw mathematisch ingekorte oude dag vraagt minder reserves. Het tekort in de pensioenkassen wordt optisch verkleind. Maar het weggemoffelde probleem wordt groter.
Kritische fase
De 10 grootste leugens over uw pensioen
Dat de champagnekurken bij het ambtenarenpensioenfonds knallen en niet bij de andere pensioenfondsen heeft te maken met hun dataleverancier. Waar praktisch de gehele pensioensector rekent met de prognoses – waarin je nog wel lang blijft leven – van het Actuarieel Genootschap baseert het ABP zich op de verwachtingen van het CBS Maar het verschil is groot: volgens het CBS leeft je na je 65ste nog maar 19,5 jaar. De actuarissen daarentegen verhoogden je levensverwachting en denken dat je nog 21,65 jaar hebt.
Keuze
Nu is er een keuze en kun je de boekhouding baseren op een oud (duur) scenario of jong (en goedkoper) scenario. Een pensioenfondsbestuurder vreest de toekomst. Want met elke gekorte aanspraak of uitkering kalft zijn draagvlak verder af. Elke strohalm wordt als de reddingsboei omarmd. De drang om te gaan rekenen met het CBS-model zal onweerstaanbaar blijken. Het is de zoveelste in een serie discutabele en vaak technische aanpassingen, die het financieringstekort van de fondsen op papier omlaag moet brengen
Serie maatregelen
Natuurlijk was er eerst de 'stille transitie', waarbij het eindloon werd ingeruild voor een soberder middelloonregeling. Een goeddeels verzwegen diefstal zonder precedent. Maar dat was onvoldoende. En de fondsen zakten massaal door het ijs. Hierop werd de periode waarbinnen de pensioenfondsen weer bovenwater moesten zien te komen verlengd van drie naar vijf jaar. Opnieuw een kunstgreep en opnieuw bood die onvoldoende soelaas. Dus trok men het volgende instrument uit de kast. Een fantasierente – onder de prangende naam Ultimate Forward Rate – geeft de worstelende pensioenfondsen zo’n vijf procent extra dekkingsgraad cadeau. Maar ook dat is onvoldoende om die gevreesde kortingen te ontlopen. En dan is er nu dus je vervroegde dood waarmee, die wat tijdelijke lucht in het stelsel pompt.
Toeval?
Niet dat je eerder dood gaat, maak je geen zorgen. Maar de cijferaars van het CBS zijn teruggekeerd op hun methodologische schreden en hebben uw levensverwachting aangepast aan die van andere Europeanen. Daarmee wordt de voorspelling stabieler. Het nare van dit soort technische aanpassingen is dat niemand kan bewijzen dat deze afgedwongen worden door een ministerie, een polder of een wanhopig naar lucht snakkend pensioenfonds. Maar ook een eventuele ontkenning heeft weinig zeggingskracht. Immers, de bestuurders zien het als hun taak het ineenstortende systeem nog een beetje langer in de lucht te houden. Zolang ze daarin slagen, is ook hun eigen met pluche beklede zetel gewaarborgd. Het kan toeval zijn dat het CBS juist nu besluit te sleutelen aan de eigen methodologie. Maar het trackrecord van de pensioensector op het gebied van liegen en informatiemanipulatie is indrukwekkend.
Daarom geloof ik niet in toeval.
Eerdere columns van Arjan Zweers:
- Is schaalvergroting te ver doorgeslagen?
- Demotie houdt oudere aan het werk
- Rutte schiet mis met geladen pistool
- De terroristen van bouwend Nederland
