De nieuwe Jack Ma: Pinduoduo-oprichter Colin Huang ziet zichzelf vooral als wetenschapper

In een al overvolle e-commercemarkt toch met een nieuw idee komen waardoor je in no time een aanzienlijk marktaandeel van je concurrenten weet af te snoepen. Colin Huang, oprichter van het shopping platform Pinduoduo deed het in China. Temidden van techgiganten als Alibaba, JD.com en Meituan vond Huang toch nog een niche: groepskopen van de boer.

Razend populair vanaf de start

Waar Groupon in Europa na een flitsende start toch nooit echt extreem succesvol is geworden, werd Pinduoduo na zijn lancering in 2015 meteen razend populair. Het bedrijf bestond aanvankelijk uit twee aparte onderdelen: een soort testwinkel om te meten welke producten goed verkochten en het hoofdloket. Al na een jaar werden de aparte winkels samengevoegd.

Een concept als groepsaankopen valt in China, waar meer gemeenschapszin heerst en aankopen in bulk door een wijk of buurt sowieso in vruchtbaarder grond. Via livestreaming kunnen boeren hun waren rechtstreeks aan klanten aanbieden. Dat maakt aankopen niet alleen persoonlijker, maar ook goedkoper; retailers komen er niet meer aan te pas.

Kopen als game

Daarnaast maakte Huang van kopen ook een game zoals Farmville. Wie een palmboom een paar dagen bewatert, krijgt na een paar dagen een doos kokosnoten. Gebruikers worden ook beloond als ze andere klanten introduceren.

Pinduoduo moest een combinatie van warenhuis Costco en Disney worden

Door de innovatieve aanpak groeide Pinduoduo in China, waar Chinezen dol zijn op spelletjes, naar een omzet van ruim 9 miljard dollar in 2020. Na een beursgang in 2018 was Huang in een klap miljardair. In een interview met een Chinees zakenblad zei Huang dat hij in het prospectus oprecht had opgeschreven dat Pinduoduo een combinatie van Costco (Amerikaans warenhuis) en Disney moest worden.

Kind van fabrieksarbeiders

Zijn nieuw vergaarde rijkdom was een grote discrepantie met zijn jeugd. In 1980 werd Huang Zheng (Colin is zijn Engelse bijnaam) in Hangzhou geboren als kind van fabrieksarbeiders.

Zijn vader vereerde Boeddha en Huang ging mee als deze offers ging verbranden in een tempel. Hoewel de ondernemer zichzelf geen boeddhist noemt, religie ligt in China zeer gevoelig, vormde de godsdienst zijn ideeën over armoede en rijkdom. ‘Zoals het boeddhisme zegt (…) het is niet perse goed om rijkdom te krijgen zonder deugden.’

Winnaar wiskundewedstrijd

Nadat hij op de basisschool een wiskundewedstrijd won, werd hij toegelaten tot een beter aangeschreven school, waar Engels werd onderwezen. Daarna ging hij naar een middelbare school die bekend stond om zijn ‘liberale’ onderwijs. ‘Wij werden veel meer blootgesteld aan de westerse cultuur en erdoor beïnvloedt dan veel van mijn leeftijdsgenoten’, schreef hij later in een blogpost.

Huang studeerde vervolgens informatica in China en de VS, liep stage bij Microsoft en als eerstejaars werd hij meteen geselecteerd voor een beurs van VeriFone-oprichter Bill Melton. Die gaf studenten een computer en de mogelijkheid om elk jaar naar het buitenland te reizen.

Als een van de weinigen internet

Zodoende was Huang in die jaren een van de weinige Chinezen met toegang tot internet. De Huang uit die tijd omschreef hij later als een ‘feniks die uit het kippenhok verrijst’.

Hoewel hij zich bevoorrecht voelt met het verloop van zijn schoolcarrière, heeft hij achteraf ook spijt dat hij niet meer genoten heeft van zijn jeugd in die periode. ‘Ik was te doelgericht en veel te veel bezig met de beste te zijn in de klas. Was ik maar wat rebelser en ondeugend geweest.’

Eerste baan bij Google

Na zijn studie kon hij in 2004 aan de slag bij Google, dat op dat moment net zijn introductie in China voorbereidde. Hij zag hoe moeilijk het was voor buitenlandse (tech)bedrijven om de competitie aan te gaan met Chinese concurrenten omdat ze moeite hadden lokaal talent aan te trekken.

Het was ook de plek waar hij naar eigen zeggen de schaduwzijde van geld zag. ‘Google-medewerkers hadden veel te veel geld, waardoor ze de drive verloren om te werken en op zoek gingen naar een “leuke” baan.’

Huang besefte wel degelijk hoeveel geluk hij met zijn eerste baan had gehad. ‘Pas een paar jaar later realiseerde ik me hoe zeldzaam het was dat ik er toen kon werken. Het was een once in a lifetime-opportunity.’

Ondernemen

Drie jaar later zei Huang het techbedrijf vaarwel en startte zijn eerste bedrijf, een e-commerce site Oukou voor consumentenelektronica. Weer drie jaar later verkocht hij de tent en begon Leqi, een marketingbureau dat buitenlandse merken hielp bij hun branding op online platformen als Alibaba’s Tmall. Zijn derde bedrijf Xunmeng maakte webgames.

Hij reisde voor de IPO niet af naar New York om de beursbel te luiden. Hij vond het ‘teveel gedoe met visa’

Alle ervaring die hij met zijn startups opdeed, waren zo bezien de perfecte voorbereiding op wat zijn grootste avontuur zou worden tot dusver: de oprichting van Pinduoduo.

Vliegende start Pinduoduo

Al drie jaar na de start beleefde het techbedrijf zijn beursintroductie op de Nasdaq en haalde daarbij 1,6 miljard dollar op. Huang kwam met stip Forbes’ miljonairslijst binnen en is thans de 21ste rijkste man ter wereld. Hij reisde overigens voor de IPO niet af naar New York om de beursbel te luiden. Hij vond het ‘teveel gedoe met visa’.

De pandemie deed Pinduoduo’s omzet groeien, de aandelenkoers exploderen en de beurswaarde bijna verdubbelen. Maar China’s aanpak van de techbedrijven afgelopen half jaar deed Huangs vermogen, die 45 procent van de aandelen in Pinduoduo heeft, vervolgens weer zowat met de helft afnemen. Toch is hij met zo’n 20 miljard dollar nog steeds de zesde rijkste Chinees.

Overwerkcultuur

Het bedrijf kwam eind vorig jaar net als andere techbedrijven wel flink onder vuur te liggen over de overwerkcultuur nadat twee werknemers overleden: een pleegde zelfmoord, de ander stortte letterlijk in na het werk.

Maar waar andere techgiganten boetes kregen en onderzoeken is Pinduoduo relatief met rust gelaten door financiële toezichthouders. Misschien speelt mee dat Huang net als de Chinese president Xi een groot fan is van welvaartsdeling.

Filantroop

Vorig jaar gaf de miljardair 1,85 miljard dollar weg aan liefdadigheid en was daarmee de grootste filantroop in China. Huang ziet Warren Buffet wat dat betreft als een groot voorbeeld omdat die ook een aanzienlijk deel van zijn vermogen weggeeft om het te laten distribueren aan goede doelen.

‘Tegelijkertijd is hij niet bang om andere rijken te bekritiseren als ze geen geld doneren en pleit hij voor hogere vermogensbelasting om zo rijkdom beter te herverdelen.’ Zoals het miljardairs betaamt, heeft ook Huang inmiddels een stichting, het Fanxing Charity Fund, waarmee hij projecten wil steunen.

Draai kapitalisme om

Zijn visie op welvaart lag in wezen ten grondslag aan het concept van Pinduoduo, zo blijkt uit een uitgebreid blog dat hij in 2017 schreef met de titel ‘Draai kapitalisme om’.

‘Rijke mensen hebben veel kapitaal en dus een sterk vermogen om risico’s te weerstaan; “arme” mensen met weinig geld hebben een zwak vermogen om risico’s te weerstaan. Dus de minder bedeelden moeten dit anti-risicovermogen kopen van de rijken’, analyseert Huang. ‘Het zorgt er uiteindelijk alleen maar voor dat de rijken rijker worden.’

Soft power

Is er een manier zo vroeg de ondernemer zich af, waarop minder kapitaalkrachtigen hun ‘soft power’ zo kunnen omdraaien dat welvaart van de rijken naar hen terugvloeit? De ondernemer gaf het voorbeeld dat als er veel mensen een bepaald product willen kopen, de fabriek vermoedelijk bereid is korting te geven op het product omdat hij zeker is van een bepaalde afname.

Hij zou het fijn vinden om in de toekomst de kans te krijgen assistent-wetenschapper te zijn

Dit principe van groepskopen noemt Huang een ‘omgekeerde vorm van verzekering’ waardoor kapitaal van de rijken naar de armen gaat. Hij is ervan overtuigd dat behalve groepskopen er nog meer manieren moeten zijn om dit principe te gelde te maken. Wellicht is dit een van de doelen waar hij zich mee bezig gaat houden sinds hij afgelopen jaar opstapte als ceo en daarna als bestuursvoorzitter van zijn bedrijf.

Carrièreswitch

In zijn afscheidsbrief aan het bestuur schreef hij dat hij na een pauze onderzoek wil gaan doen in de voedingswetenschappen. ‘Het is misschien niet mogelijk om een echte wetenschapper te worden. Maar als ik hard werk, en mijn scheikundekennis, mijn favoriete vak op de middelbare school, combineer met mijn computerkennis dan kan ik misschien weer iets interessants doen.’ Hij zou het zelfs fijn vinden om in de toekomst de kans te krijgen assistent-wetenschapper te zijn.

Maar weer een nieuw bedrijf beginnen is voor de serieondernemer uiteraard ook niet uitgesloten. In een Chinees financieel tijdschrift zei hij dit voorjaar dat ondernemen hem veel plezier brengt: ‘Het is een beetje zoals een spel, al is het ongezonder. De motivatie voor ondernemen is jezelf ontwikkelen, niet het geld. Geld is een middel, niet het doel.’