Het succes van leiders hangt af van de kwaliteit van hun keuzes. Hoe maak je de juiste keuzes? Door vier valkuilen te vermijden.
Iedereen die betere keuzes wil leren maken, zowel zakelijk als privé, kan ik het boek Decisive van de gebroeders Heath aanraden. Zij vroegen zich af waarom mensen zo vaak verkeerde keuzes maken, en analyseerden het proces van beslissingen nemen tot in detail. Zo kwamen ze tot de ontdekking dat er vier bedreigingen of valkuilen zijn die een weloverwogen, nuchtere keuze in de weg staan.
#1 Tunnelvisie
We hebben de neiging keuzes binair te formuleren: wel of niet, zwart of wit. Moet je iemand ontslaan of niet? Moet je het project verlengen of niet? En dan gaan we eindeloos zitten dubben tussen zwart en wit. Je hebt tegenwoordig zelfs apps die je helpen bij het plussen en minnen. Maar waarom zijn er maar twee opties? Als je even nadenkt zijn er veel meer opties, en meestal blijkt daar de oplossing tussen te zitten. Misschien is er een andere positie voor de ontslagkandidaat. Misschien kan het project bijgestuurd of geherdefinieerd worden. De juiste keuze ligt vaak besloten in hoe je de vraag stelt. Dit principe zijn we eerder tegengekomen in de context van onderhandelen, namelijk het verzinnen van BAZO’s.
#2 Wensdenken
Een andere menselijke neiging is om overal bevestiging van onze eigen voorkeur te gaan zien. Bijvoorbeeld: ‘Collega X had laatst ook iemand ontslagen…’ Of: ‘Iedereen is het met me eens dat het project een succes is, dus…’ De oplossing voor wensdenken is simpelweg: een reality check. Zorg dat je belangrijke beslissingen niet in je eentje maakt, maar dat je een klankbord hebt. Die heeft afstand en kan jouw wensdenken doorprikken. Voor leidinggevenden is het belangrijk om te beseffen dat hoe hoger je komt in de hiërarchie, hoe meer ja-knikkers je om je heen krijgt, en hoe moeilijker het wordt om een onafhankelijk en kritisch klankbord te vinden. Je zal zo’n advocaat van de duivel dan buiten je eigen organisatie moeten zoeken – bijvoorbeeld bij een coach.
#3 Gekleurde bril
De derde valkuil bestaat uit je eigen korte-termijn-emoties. De zwarte bril die je op hebt als je ‘s ochtends te lang in de file hebt gestaan, of de roze bril als je romantische avondje eindigde in een hele zwoele nacht. Zo’n gekleurde bril beïnvloedt je beslissing, en meestal niet ten goede. Oftewel, zorg dat je je bewust bent van je stemming en emoties, en dat je afstand neemt voordat je een keuze maakt.
#4 Overmoed
De vierde valkuil is overmoed. Oftewel, ‘Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.’ Het feit dat je eerder een beslissing hebt genomen die goed heeft uitgepakt, heeft meestal niks te maken met de keuze waar je nu voor staat. De oplossing hier is om altijd rekening te houden met een negatieve uitkomst. Ook dit principe hebben we eerder gezien, want het leidt tot managen alsof je morgen failliet kan gaan.
In goed Nederlands: Hope for the best, prepare for the worst.
Meer van Eelco Smit:
- Vermijd de allergerste vorm van delegeren
- Hoe bouw je een winnend team?
- Prioriteiten stellen voor gevorderden
