Managers willen charisma, want charismatische leiders zijn de helden van deze tijd. Maar charisma maakt meer kapot dan je lief is.
Charisma lijkt de sleutel tot succes. Zowel In de politiek als in business. heeft ongetwijfeld met zijn charisma te maken. Charisma is een belangrijk kenmerk van de leiders die boven komen drijven. De crisis helpt charismatische leiders bovendien aan meer populariteit.
Volgens de Terror Management Theory* die antropoloog Ernest Becker in de jaren '70 ontwikkelde, voelen we ons in tijden van crisis sterker aangetrokken tot iconische, charismatische leiders. Het liefst van de zelfde sociale en etnische groep als waartoe we zelf behoren. Aanhangers van Becker voerden zijn theorie na de aanslagen van 11 september aan als verklaring voor de toegenomen populariteit van president George W. Bush (junior natuurlijk). De crisis maakte de leider.
Destructief
Maar er is een catch. Charismatische types die in tijden van crisis zo populair zijn, blijken vaak niet in staat om een einde te maken aan diezelfde crisis. Sterker nog, hun impact is vaak knap destructief. Het meest bekende voorbeeld van zo’n verwoestende charismatische leider is ongetwijfeld Adolf Hitler.
Gelukkig zijn er aan de andere kant ook charismatische leiders te noemen die hun aantrekkingskracht positief hebben aangewend zoals Nelson Mandela of Ghandi. Toch is dit lijstje korter en speelden deze mensen voornamelijk een rol in het emanciperen van achtergestelde groepen in de samenleving.
Innovatieblokkade
Een charismatische leider kan mensen ongetwijfeld in beweging brengen. maar binnen organisaties is het beter op te passen voor dergelijke types in de hoge echelons. De beste topmanager is wat mij betreft geen bom charisma zoals Steve Jobs of Donald Trump maar een wat saaie persoon. Een grijze muis zoals Angela Merkel wellicht. Zoals je op dit weblog op de site van Harvard Business Review te lezen is, kan een charismatische leider een kritiekloze, volgzame organisatiecultuur creëren. Dat smoort innovatie in de kiem. Als klap op de vuurpijl zou charisma pshychopatische trekken in de topman of vrouw verhullen.
Wapen je
Gelukkig zijn er manieren om organisaties te wapenen tegen de foute aantrekkingskracht van charismatische figuren. Baseer beoordelingen zo veel mogelijk op feitelijke, meetbare resulaten. Zo voorkom je dat je verblind wordt door charme. Wees bovendien alert op verborgen talent in je team. De stille, saaie introverte werker valt dan wel minder op, maar verdient vaak evenveel waardering als de ster.
-
Noot: De Terror Managment Theory beperkt zich overigens niet alleen tot management, maar tracht al het menselijke gedrag te verklaren door angst voor de dood. Alleen in deze column beperk ik me tot de toepassing ervan op management.
Lees ook de eerdere columns van Eline Ronner:
- Leading by example is grote onzin
-
Managers maken ongelukkig
- Koffie, stress en de man-vrouw verhouding
- Personeel binden door ze weg te sturen
