Wanneer iemand thuis komt te zitten met een burn-out, is het altijd achteraf makkelijk praten. De puzzelstukjes lijken ineens op hun plek te vallen en ook de verhalen van collega’s komen los.
- ‘Het viel me al op dat ze vaak ziek was.’
- ‘Hij liep lijkbleek door de gang en een goedemorgen kon er nauwelijks meer vanaf.’
- ‘Ze at nooit meer met ons mee, ze werkte tijdens de pauze door achter haar computer.’
- ‘Ik dacht: er zal thuis wel iets aan de had zijn, dat geïrriteerde gedrag is niets voor hem.’
Zomaar een greep uit veelvoorkomende signalen dat er iets aan de hand kan zijn.
(On)gezonde stress
En beetje stress is niet erg. Stress houdt mensen scherp en gefocust en zorgt ervoor dat het prestatievermogen voor een korte periode toeneemt. Houdt deze periode van stress langere tijd aan, dan is er sprake van chronische stress. Op dat moment gaat ‘gezonde stress’ over in ‘ongezonde stress’ en beginnen er klachten te ontstaan. Deze klachten zijn voor ieder persoon anders en ook de heftigheid van de klachten verschilt.
Stress is een fysieke reactie
Wanneer een persoon stressprikkels krijgt, ontstaat er alertheid. Dit is een op een te vergelijken met een dier dat alert zijn oren spitst en met grote ogen rondkijkt of er sprake is van gevaar. Het dier staat op dat moment meteen in de startblokken om te vluchten. Ons fysieke systeem werkt net zo. Bij een prikkel van ‘gevaar’ ontstaat een stressreactie en gaat al onze energie naar de spieren. ‘Gevaar’ kan voor ons bijvoorbeeld zijn: een boze email van een klant, een aankomend functioneringsgesprek of een presentatie voor een grote groep.
Omdat alle brandstof naar de spieren gaat, krijgen bijvoorbeeld onze hersenen en spijsvertering niet de energie die ze nodig hebben. Niet zo gek dus, dat wanneer een medewerker een te lange periode stress ervaart, deze medewerker niet helder meer kan nadenken en geheugenproblemen krijgt.
Teruglopend prestatievermogen
Wanneer medewerkers tegen de verwachting in slechter gaan presteren of veel meer tijd nodig hebben dan gewoonlijk om taken af te ronden, kun je dit als leidinggevende oppakken als een signaal. Ga als manager het gesprek aan, met als insteek: het welzijn van de medewerker. Heb het in eerste instantie dus niet over de tegenvallende prestaties. Naast dat de medewerker zich in de meeste gevallen al terdege bewust is van de teruglopende prestaties, geeft dit alleen nog maar meer stress.
Drie praktische tips om het gesprek aan te gaan:
– Houd het bij jezelf: ‘Ik maak me zorgen, omdat…’ (benoem hierbij wat je feitelijk ziet)
– Toon oprechte interesse en kom erachter hoe het écht gaat met iemand
– Ga niet de discussie aan over óf er sprake is van stress, maar heb het over hoe je iemand kunt helpen de workload te verlichten.
Laat je niet verrassen en ga het gesprek aan voordat het te laat is. Het ergste dat er kan gebeuren is dat je een goed gesprek gehad hebt en er niets aan de hand blijkt te zijn.
