We zijn van nature geneigd vooral in ons eigen straatje te denken. Vanuit die denkwijze zoeken we ook naar oplossingen voor allerhande problemen. Niet slim, stelt podiumauteur Willem de Wit.
Elke manager of businessleider is keizer in zijn of haar rijk. De medewerkers zijn onderdanen, die er niet altijd belang bij hebben de waarheid te zeggen. Zij zijn immers afhankelijk van de keizers gunsten. Als we de vergelijking met het sprookje van de nieuwe kleren van de keizser doortrekken, kunnen we consultants als de kleermakers bestempelen. Zij lijken het vaak makkelijker te vinden een manager onzichtbare diensten te verkopen dan hem te helpen zijn inzicht te vergroten en effectiever te worden.
Het zijn niet de minsten die deze mening zijn toegedaan. Managementgoeroe Hermann Simon beschrijft hoe hij weleens met zijn vriend en collega Peter Drucker samenzat en sprak over de schijnbaar eindeloze reeks hypes in consultancy-land. De sceptische medewerker, ten slotte, is als het kind in het sprookje. Het is murw geworden door een te veel aan mooie verhalen die in de praktijk niet werken. Wat is de oorzaak van dit probleem en hoe zorgt u dat u niet zoals de keizer uit het sprookje eindigt?
Persoonlijkheidstyperingen
De kleren van de keizer
Het sprookje van de nieuwe kleren van de keizer vertelt het verhaal van een keizer die bedrogen wordt. Zijn kleermakers overtuigen hem dat alleen iemand die zijn ambt waardig is en niet dom de kleren kan zien die zij voor hem maken. Uit onzekerheid verzwijgt de keizer dat hij de kleren niet ziet. Maar uit ijdelheid toont hij zijn onderdanen vol trots zijn nieuwe gewaad. Iedereen veinst bewondering. Tot een kind de menigte wakker roept: de keizer is naakt!Persoonlijkheidstyperingen hebben de laatste jaren een grote vlucht genomen. Ze helpen ons het inzicht in onszelf, en onze verhouding met anderen, te vergroten. Een precieze beschrijving van de typen voert hier te ver, maar de kenmerkende voorkeuren die ermee samenhangen geven een goede eerste indruk:
- Sommige mensen baseren zich in hun handelen vooral op de feiten; zij leven in het hier en nu.
- Anderen gaan vooral uit van de mogelijkheden die in een situatie zijn vervat; zij leven als het ware in een wereld die er (nog) niet is.
- Weer anderen vinden logica maatgevend en beoordelen iets als goed als er een heldere logische samenhang in is te ontdekken.
- Ten slotte zijn er mensen die of iets goed of fout is juist baseren op sociale overwegingen en moraal.
Blinde vlek gecreëerd
Wij ervaren de realiteit van persoonlijkheidstypen telkens wanneer we met iemand op eenzelfde golflengte zitten, of juist niet. Het nut hiervan voert mijns inziens veel verder dan de teambuildings- en communicatieworkshops die hierop gebaseerd zijn. Persoonlijkheid beperkt zich niet tot psychologie en hoe wij communiceren. Het gaat over wat ons drijft en wat wij doen. Ook in onze organisatie:
- feiten-waarnemers: zijn goed in actionplanning, lean, six sigma, training
- visionaire waarnemers: zijn goed in creativiteitssessie, toekomstconferentie, scenarioplanning
- logisch rationele beoordelaars: zijn goed in strategie, business balanced scorecard, TQM
- sociaal morele beoordelaars: zijn goed in coaching, teambuilding en cultuurverandering
Deze opsomming is een versimpeling, maar voldoet om mijn punt te maken. De meeste mensen hebben in hun leven twee voorkeuren ontwikkeld. Deze zijn hun bewuste persoonlijkheid en typische manier van doen gaan vormen. Van de rest zijn ze zich niet bewust en dit vormt hun blinde vlek. Consultants en managers die zich hier onvoldoende rekenschap van geven, prijzen instrumenten aan die passen bij hun voorkeuren en geloven dat deze zaligmakend zijn. Zo komen de hypes in de wereld.
Een voorbeeld: enkele jaren geleden woonde ik een bijeenkomst bij waar een bekende manager van een bekende bank trots zijn nieuwe oplossing aan het publiek toonde. De managementmethode Six Sigma zou ervoor zorgen dat we binnen korte tijd meer van zijn bank zouden horen. Op dit moment staat deze bank op grote achterstand van zijn concurrenten. Six Sigma is een prima instrument, maar degenen die het als een toverformule toepassen geloven in sprookjes.
Begin niet met de oplossing
Wij mensen zijn van nature geneigd om problemen met oplossingen te lijf te gaan. En wel de oplossingen die passen binnen onze eigen stijl. Zonder het te merken stappen we zo in de valkuil van onze eigen beperkte belevingswereld. De Engelsen zeggen dan: “If all you have is a hammer, everything looks like a nail.”
Hoe kunt u die valkuil vermijden? Volg het voorbeeld van topmanagers in excellente organisaties. Zij beginnen met vragen stellen alvorens zij oplossingen ontwikkelen. Zij dringen daarmee door tot het echte probleem en bedenken oplossingen die bij het probleem passen in plaats van bij hun voorkeur.
Eerdere bijdragen:
Over de auteur:
Dit podiumartikel is geschreven door Willem de Wit, mede-oprichter van Mobilé Management Consultants.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
