Geen producten in de winkelwagen.
De crisis in de Europese staatshuishoudingen en de energie-, klimaat- en grondstoffencrisis, gaan nog voor vervelende verrassingen zorgen. Niets zo erg als bedrijven die meegesleurd worden in deze negativiteit. Podiumauteur Willem de Wit geeft tips om uw medewerkers tevreden te krijgen én te houden.
Het is een kwestie van goed leiderschap om niet bij de pakken neer te zitten, stelde ik al in vorige bijdrage. Ondernemers – en ondernemende managers – vinden in omwentelingen aanknopingspunten om te innoveren. Degenen die nu businessmodellen bedenken waarmee zij op de veranderingen inspelen, kunnen zelfs in de crisis succesvol zijn. Maar hoe krijgt u uw organisatie in deze veranderingen en innovaties mee?
MTO’s stellen geen goede diagnose
Veel managers vragen zich af hoe zij hun mensen kunnen motiveren en zetten daartoe regelmatig het medewerkerstevredenheidonderzoek (MTO) in. De claim van het MTO is dat het duidelijk maakt waar het aan schort en wat er moet gebeuren om mensen te motiveren. Dat klinkt logisch, maar toch klopt daar iets niet. Psycholoog Frederick Herzberg heeft overtuigend laten zien dat professionals intrinsiek gemotiveerd zijn. En het is absurd om iemand die al gemotiveerd is te motiveren. Wat dat betreft is het niet verwonderlijk dat de resultaten van MTO’s regelmatig tegenvallen. In mijn beleving reiken de aanbevelingen meestal niet verder dan “beter communiceren”.
Hoe zit dat? En is het wel zo dat professionals intrinsiek gemotiveerd zijn? De wrijvingen in de dagelijkse praktijk doen soms anders vermoeden. Ik denk dat de sleutel tot een goed inzicht is zich te realiseren dat organisaties, net als levende organismen, bestaan uit delen –organen– die samenwerken voor een goed functionerend geheel. Het heeft daarom weinig zin om één onderdeel te verbeteren zonder te weten wat er aan de hand is vanuit een perspectief op het geheel. Een dokter, bijvoorbeeld, die een behandeling goed uitvoert, maar de verkeerde diagnose heeft gesteld, levert zijn patiënt een slechte dienst. Ook consultants en managers kunnen verkeerde diagnosen stellen. En MTO’s, hebben we gezien, zijn niet altijd een grote hulp.
Gelukkige mensen functioneren
Aspecten van zowel mensen (organismen) als organisaties kunnen op verrassende manieren samenhangen. De ontwikkelingspsycholoog Jerome Kagan – hij wordt tot de meest invloedrijke psychologen van de 20e eeuw gerekend – zegt dat in normale gevallen depressies uitgelokt worden door een groot verlies, een schuldgevoel of het gevoel dat een doel niet bereikt kan worden. Praktische oplossingen zijn hiervoor de beste remedie.
Bij een groot verlies kan men troost zoeken en nieuwe vriendschapsbanden aangaan, hoe moeilijk en zinloos dat misschien ook lijkt. Schuldgevoelens moet men te boven komen door zijn leven te beteren of, als ze ongegrond zijn, deze overwinnen. Via beide wegen komt men met zichzelf in het reine. Wat de doelen betreft die niet kunnen worden bereikt, kan men beginnen zich realistische doelen te stellen en daar serieus mee aan de slag te gaan. Allemaal makkelijker gezegd dan gedaan. Natuurlijk. Maar zachte heelmeesters maken stinkende wonden.
Wat die heelmeesters betreft komt Jerome Kagan tot de conclusie dat psychiaters veel te vaak naar de pillen grijpen. Zij narcotiseren hun patiënten terwijl in de meeste gevallen depressies bij de wortel aanpakt kunnen worden. Praktische oplossingen geven de betroffene een beter leven én een gelukkiger gevoel. Waar het mij in dit voorbeeld om gaat is dat er vanuit een perspectief op het geheel altijd een beste aangrijpingspunt voor verbetering gevonden kan worden en dat oplossingen die hier aangrijpen de mens in zijn geheel beter maken. Én opbeuren, want goed functioneren en zich gelukkig voelen gaat in de meeste gevallen samen.
Gelukkige organisaties functioneren
En hoe zit het met de (depressieve) gevoelens in uw organisatie? M.a.w. hoe zit het met de medewerkerstevredenheid? Het is mijn ervaring dat het daar precies zo werkt. Als uw organisatie goed functioneert voelen de mensen zich gelukkig of in ieder geval tevreden.
Ik heb meegemaakt dat een lage MTO-score niet samenhing met een gebrek aan communicatie, zoals uit het MTO naar voren kwam, maar met het gegeven dat het management er tot dan toe niet in was geslaagd een geloofwaardige strategie en missie te formuleren. Het is psychologisch dat dat bij medewerkers een ontevreden gevoel oproept, omdat zij aanvoelen dat ze met een verloren strijd bezig zijn of althans niet inzien dat de strategie van het management hun toekomst zeker stelt. Beter communiceren is dan, hoe sympathiek het ook klinkt, symptoombestrijding en tijdverspilling. Het leidt de aandacht af van waar het werkelijk om gaat: een adequate en daarmee geloofwaardige strategie en missie.
Factoren voor goed functioneren
In de crisis is het formuleren van een geloofwaardige strategie en missie er niet gemakkelijker op geworden. Maar het is nodig om succesvol te zijn of überhaupt te overleven. Andere belangrijke factoren voor de gezondheid van uw organisatie zijn in mijn ogen: een adequate vertaling van de strategie in operationele doelen, het selecteren van mensen die intrinsiek gemotiveerd zijn voor hun werk, evenwicht in sturing en autonomie en leer- en verbeterprocessen die zowel het individu als de organisatie ten goede komen.
En de medewerkerstevredenheid? Die krijgt u er gratis bij.
Eerdere bijdrage:
Over de auteur:
Dit podiumartikel is geschreven door Willem de Wit, mede-oprichter van Mobilé Management Consultants.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
