Verandermanagement is niet zo makkelijk. Dat blijkt wel als je de transities in de Amerikaanse Salon Takeover met de Nederlandse versie van dit tv-programma vergelijkt. Dat stellen Podiumauteurs Leo Wilhelm en Jakob van Wielink.
John Beerens Salon Takeover is de Nederlandse versie van de Amerikaanse serie Tabatha’s Salon Takeover. Het seizoen is voorbij en we blikken terug. Enthousiast waren en zijn we over de Amerikaanse versie. Wat daarin zo opvalt, is de aandacht voor transitie, naast de verandering die vooral bestaat uit een verbouwing, scholing van de medewerkers in het edele kappersvak en aandacht voor marketing.
Transitie: aandacht voor afscheid en einde
Transitie is voor ons het psychologische en emotionele aspect van een verandering. Waar een verandering over de zichtbare buitenkant gaat, speelt de transitie zich binnen mensen af. En dan moeten we – na enkele afleveringen van John Beerens Salon Takeover gezien te hebben – voorlopig vaststellen dat John Beerens nog niet kan tippen aan Tabatha. Speciaal voor het aspect transitie geldt: als je een formule overneemt, doe het dan goed.
John Beerens stelt zelf: “met de voetbalschoenen van Johan Cruijff ben je nog geen goede voetballer” en “met een kam en een schaar heb je nog geen succesvolle salon”. Wij zouden hieraan willen toevoegen: met het leiden van een verandering, heb je nog geen transitie. Een succesvolle verandering behelst meer dan het tot voorbeeld stellen van je eigen webshop en het plaatsen van de spullen van de sponsor van de show.
Aandacht hebben voor transitie, voor wat mensen doormaken bij een verandering, betekent aandacht hebben voor het afscheid en het einde waar iedere verandering mee begint. Alleen wanneer je dat einde-ritueel kunt vormgeven, waarbij je het verleden blijft eren, kun je daadwerkelijk afscheid nemen en je committeren aan een verandering.
Denken voor de ander
Bij de eerste aflevering (bij een kapsalon in Zeist) gaat het wat dat betreft al mis. De formule van de Amerikaanse show is wel als sjabloon overgenomen, want er is aandacht voor meer dan alleen knippen. In de Nederlandse variant is het transitieaspect, waar wij bij Tabatha zo’n respect voor hebben, echter platgeslagen: de salonhouder moet meer voor zijn zaak knokken, dus stuurt John Beerens hem naar een boksschool. Op zich prima, al is het van dik hout. Het levert ook nog een mooi moment op wanneer de eigenaar zwaar vermoeid zijn frustraties laat zien. Dan blijkt echter ook dat John Beerens zelf wel emotioneel op afstand blijft.
Vervolgens wordt de zaak verbouwd, waarbij de personeelsleden helpen. Dat is een mooie gelegenheid om samen een vorm te vinden voor het afscheid van de oude situatie. De dame die het langst in de salon werkzaam is, benoemt het afscheid ook letterlijk. En dan zien we John Beerens zelf hardhandig een ingelijste poster met frame en al van de muur trekken. Waarop de kapster voor de camera verzucht dat ze dat liever zelf gedaan had, omdat het pijn deed toen ze dat John zag doen. Ze vreesde zelfs voor haar muurtje.
Dubbele gemiste kans
Wat een gemiste kans. Dubbel zelfs. Enerzijds doet John iets wat het personeel zelf had moeten doen. Het verschil tussen veranderen en veranderd worden. Anderzijds komt er niets uit de oude inrichting terug in de nieuwe situatie. Hiermee wordt het verleden, ook al was dat misschien niet ideaal, ontkend. Zonder respect voor het verleden is er geen kans op een blijvende verandering. Misschien wel aan de buitenkant, maar zeker niet aan de binnenkant.
Wanneer in een andere aflevering een noodlijdende zaak in Den Helder geholpen wordt, moet de eigenaresse haar salon beter leren sturen. Dus zet John Beerens haar in een raft met haar personeel, met de opdracht een boei te ronden. Doel is om haar te leren aanwijzingen te geven. Ook hier een recht door zee aanpak die misschien wel goed past bij Nederland. Vervolgens is echter de enige transitie dat de dames uit de kapsalon nieuwe kleren krijgen voor de opening van de verbouwde salon. Alleen maar buitenkant. Terwijl daarvoor de eigenaresse lachend komt vertellen dat naast de bedrijfsleidster ook een andere medewerkster niet meer terugkomt. Niemand spreekt haar aan op de incongruentie tussen haar gedrag en de boodschap die zij brengt.
Communicatie is luisteren volgens John
John Beerens mist intonatie om zijn boodschap over te laten komen. Op papier zijn de teksten prima, maar hij mist helaas het acteertalent (nu hij het daar van zou moeten hebben gezien het voorgaande) om de tekst geloofwaardig tot leven te brengen. Ook hoort hij nog iets te graag zichzelf praten. Bij het werkoverleg, dat bij Tabatha bedoeld is om van de medewerkers te horen welke problemen zij ervaren, zegt John Beerens dat communicatie vooral luisteren is. Vervolgens blijft hij echter zelf aan het woord met zijn visie op wat er moet veranderen. In het vervolg van de aflevering horen we hem nog tegen de eigenaar zeggen dat communicatie ook luisteren is. Niet helemaal consistent, terwijl de aflevering vooral draait om het verwijt van inconsistentie richting de eigenaar. John Beerens schijnt het ook niet helemaal te weten.
Over de auteurs:
Dit podiumartikel is geschreven door: Leo Wilhelm werkt als leidinggevende bij de rijksoverheid en maakt, met als specialisme transitiemanagement, onderdeel uit van een community van veranderaars.
En: Jakob van Wielink is senior organisatiecoach en adviseur Leiderschap en Organisatieontwikkeling bij Boertiengroep. Hij is co-auteur van ‘Over de rooie: Emoties bij verlies en verandering op het werk’ en het in mei 2012 te verschijnen ‘Aan de slag met verlies. Coachen bij veranderingen op het werk.’
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
