Iedereen heeft weleens een conflict op de werkvloer. En in de perfecte wereld zou je het ook oplossen. Je zegt eindelijk eens tegen die collega dat je er genoeg van hebt dat hij je tijdens vergaderingen onderbreekt. Je zou hem zeggen dat zijn gedrag je stoort en op die manier een einde maken aan de frustratie en woede die al maanden opgekropt is.
Pushy en agressief
Maar het kan lastig zijn om er iets van te zeggen, vooral als je niet van jezelf een erg assertief persoon bent, weinig zelfvertrouwen hebt of uit een cultuur komt waarin het niet gebruikelijk is om voor jezelf op te komen. Je loopt het risico om jezelf pushy en agressief te voelen, vooral als je verlegen bent of conflictvermijdend bent. Het kan ook raar aanvoelen om ineens dingen openlijk te doen, vooral als je gewend bent om je frustraties op te kroppen of indirect te uiten. Maar ook voor de onassertieven onder ons is hoop. Andy Molinsky, hoogleraar gedragsverandering in organisaties aan de Brandeis International Business School zet in de Harvard Business Review zijn assertiviteitsformule uiteen die bestaat uit de volgende drie stappen:
- Begin met een korte, simpele en objectieve vaststelling van het gedrag van de ander dat jij graag anders zou zien. Bijvoorbeeld: ‘Als je me tijdens een vergadering in de reden valt’ of ‘Als je in je eentje de eer opstrijkt voor het werk dat we samen hebben gedaan’’. Het doel hiervan is om de aandacht van de ander te krijgen. De mededeling moet kort, to the point en feitelijk zijn, zodat ze je horen, maar het niet meteen oneens zijn met je en afhaken.
- Beschrijf het negatieve effect dat dit gedrag op jou heeft. Leg uit waarom het gedrag van de ander een probleem oplevert. Bijvoorbeeld, als het eerste deel van de formule is: ‘Als je me continu in de reden valt tijdens vergaderingen’, kan je toevoegen: ‘krijg ik geen kans om mijn mening te geven’. Of als je de collega wilt aanspreken op het eer krijgen voor werk dat jullie samen hebben gedaan kun je zeggen: ‘Dan krijg ik niet de kans om mijn rol en bijdrage te laten zien’. Doel is om een oorzaak-gevolg logica te laten zien, door een objectief feit te koppelen aan de impact die dat gedrag heeft op jou.
- Eindig met je gevoelens. Hier wil je laten zien hoe hun vervelende gedrag niet alleen effect heeft op jouw prestaties, maar dat je het ook vervelend vindt. Bijvoorbeeld door te zeggen dat je je ondergewaardeerd voelt of aan de kant geschoven. De andere persoon zal wellicht verrast zijn, en zich misschien ook ongemakkelijk voelen als hij dit hoort, maar het is moeilijk om iemands gevoelens te ontkennen. Door dit element toe te voegen, maak je je boodschap een stuk krachtiger.
Je uiteindelijke boodschap zou dan als volgt kunnen zijn: ‘Als je me tijdens vergaderingen de hele tijd onderbreekt, krijg ik geen kans om mijn mening te geven en daardoor voel ik me niet gewaardeerd als lid van het team.’
Oefenen
Een goed in elkaar zittende boodschap kan meteen effectief zijn, als je het ook nog eens goed kan uitspreken. Maar vooral in het begin is het handig om van tevoren te oefenen. Vooral als je een negatieve reactie verwacht van de persoon in kwestie.
Om daarop voorbereid te zijn is het goed om veel bewijs te verzamelen om het eerste deel van je boodschap te ondersteunen. Doel is om te zorgen dat je uitspraak over het gedrag van de ander niet te weerleggen is. Wat ook kan helpen is om een patroon aan te tonen. Dit kan je doen door een dagboek bij te houden met gevallen waarin de ander het gedrag vertoonde waar jij je aan ergerde. Gebruik dit niet als een genoegdoening om de ander op zijn of haar slechte gedrag te wijzen, maar alleen ter ondersteuning van je argument.
Disclaimer
Een kleine disclaimer, deze formule geeft helaas geen garantie dat je collega zijn gedrag ook daadwerkelijk verandert, of dat het je geen ruzie oplevert. Het is meer een manier voor mensen, die anders niets gezegd zouden hebben en zich op zouden blijven vreten, om zich helpen te uiten. En dat kan al een hele overwinning op zich zijn.
