Dit interview werd oorspronkelijk gepubliceerd op 18 februari 2021.
Ze studeerde rechten in Amsterdam, maar vertrok na haar propedeuse om haar droom na te jagen. Bibian Mentel wilde snowboarden, het was haar lust en haar leven. Ook toen ze botkanker kreeg en een prothese moest, ging ze door. Mentel won talloze medailles, de laatste op de Paralympische Spelen in 2018 in PyeongChang. Eind vorig jaar werd ze opnieuw geopereerd, maar Mentel blijft ondanks alles positief. MT/Sprout spreekt Mentel in aanloop naar haar digitale seminar Winnaarsmentaliteit op dinsdag 9 maart.
Wat zijn voor jou de overeenkomsten tussen topsport en leiderschap?
‘Er zijn heel veel overeenkomsten. Dat is iets dat nog vaak wordt onderschat. Topsport is een kwestie van doelen stellen en daarvoor gaan. Een topsporter heeft een bepaalde focus, zoals het behalen van een gouden medaille op de Olympische Spelen. Bij een onderneming werkt dat in wezen hetzelfde. Je hebt een passie, je gelooft ergens in en wil dat tot een succes brengen.’
Wat kan het bedrijfsleven leren van topsport?
‘Binnen het bedrijfsleven zie ik dat veel leidinggevenden van hun werknemers verwachten dat zij exact dezelfde passie hebben. Maar zo werkt dat niet. Het is juist jouw taak als leider om ervoor te zorgen dat alle koppies dezelfde kant op staan zodat je samen dat ultieme doel kan behalen. Daarbij is het belangrijk om iemand in zijn kracht te zetten. Iemand die heel creatief is, moet je bijvoorbeeld niet de planning laten doen.’
Binnen een onderneming willen werkgevers vaak dat je bepaalde competenties hebt, maar zonder passie is het resultaat minimaal
‘Binnen een onderneming willen werkgevers vaak dat je bepaalde competenties hebt. Als je die niet hebt, sturen ze je op cursus. Daarna ben je dan misschien een klein beetje beter geworden, maar als je geen echte passie hebt voor dat wat je moest leren, is het resultaat minimaal. Je haalt als leider juist veel meer uit een persoon als je op zoek gaat naar diens passie en ervoor zorgt dat hij of zij die passie in de praktijk kan brengen.’
Hoe kunnen leiders en ondernemers dit het beste aanpakken?
Edwin Spee, de man van Mentel, komt tijdens het Zoomgesprek bij deze vraag in beeld en zegt: ‘Daarvoor moeten we even een stapje terug. Kijk, als je als ondernemer alleen maar onderneemt om rijk te worden, of als je als topsporter alleen maar sport voor die gouden medaille, ga je die doelen nooit bereiken. Daarom is het volgen van je passie zo belangrijk. De ondernemer zelf moet eerst passie hebben voor wat hij doet en vervolgens moet hij of zij die passie over zien te brengen op de medewerkers. Daardoor ontstaat er chemie op de werkvloer.’
Mentel vult aan: ‘Ondernemers willen nog weleens vergeten dat ze het goede voorbeeld moeten geven aan hun medewerkers. Vaak weten ze wel dat ze zich aan bepaalde regels moeten houden om tot goede prestaties te komen, maar in de praktijk komt daar niet altijd iets van terecht. Veel ceo’s gaan er bijvoorbeeld prat op dat ze twaalf uur per dag werken. Maar het is onmogelijk dat al die tijd volledig geconcentreerd te doen. Bovendien zie je dat ze vaak weinig slapen, regelmatig een borreltje drinken of ongezond eten. Op dat vlak is er in het bedrijfsleven dus zeker nog ruimte voor verbetering.’
Je gelooft in een winnaarsmentaliteit, in hard werken voor iets wat je graag wil. Hoe zorg je er als ondernemer voor dat je jezelf daarbij niet voorbij loopt?
‘Binnen de sport is het heel belangrijk dat je het opdeelt en dat je balans aanbrengt tussen keihard trainen en rustmomenten. Ook als ondernemer moet je die balans opzoeken. Het is noodzakelijk om tussendoor je batterij op te laden om de passie te blijven voelen. Natuurlijk moet je af en toe afzien en heel hard doorploeteren om die ene opdracht binnen te slepen of een keer een nachtje doorhalen om een deadline te halen. Maar zorg er daarna dan wel voor dat je de balans opzoekt en dat je jezelf niet weer over de kop jaagt.’
Ik heb een team om me heen verzameld dat ervoor heeft gezorgd dat ik die ultieme prestatie kon neerzetten
Topsporters hebben een coach die voor hen op de rem trapt. Hoe kunnen ondernemers dat doen?
‘Ik heb natuurlijk individuele sport gedaan. Maar ik heb wel een team om me heen verzameld dat ervoor heeft gezorgd dat ik die ultieme prestatie kon neerzetten. Voor mij was het juiste team echt het allerbelangrijkste. Dit team bestond onder meer uit mijn coach, mijn technisch trainer, de wax tech, mijn fysiotherapeut en mijn teammaatjes.’
‘Bij een ondernemer is het ook belangrijk dat je mensen om je heen verzamelt waarmee je het samen doet. Je kan het namelijk niet alleen. Zorg dat je mensen in je kring hebt die inderdaad even op die rem kunnen trappen, je een spiegel voor kunnen houden en niet alleen maar ja knikken. Maar geef deze mensen dan ook je volledige vertrouwen en luister naar hun adviezen. Mijn coach kon natuurlijk alleen maar op de rem trappen omdat ik daar ook naar luisterde.’
De belangrijkste levenslessen van Bibian:
1. Denk in mogelijkheden in plaats van beperkingen
2. Je hebt altijd een keuze
Ook al is het een keuze tussen twee kwaden, er is altijd een keuze die beter aanvoelt. Blijf daarom in contact met je gevoel en zorg dat je kiest voor wat het beste bij jou past.
3. Struisvogels zijn zo gek nog niet
Je kop in het zand steken bij tegenslag kan best eens lekker zijn. Het lost natuurlijk niks op, maar het is soms wel goed om even afstand te nemen en te resetten.
4. Verzamel herinneringen in plaats van bezittingen
Als je mensen op hun sterfbed vraagt wat nou het allerbelangrijkste of mooiste was wat ze in hun leven hebben meegemaakt, zullen ze het echt niet hebben over die mooie auto of dat prachtige huis. Ze zullen het hebben over mooie momenten met hun gezin, familie en vrienden. We moeten niet vergeten waar het om draait in het leven. Zorg daarom dat je herinneringen maakt in plaats van bezittingen nastreeft.
5. Zorg dat je je passie blijft volgen
Als je iets doet wat je leuk vindt, kost het je veel minder energie en word je automatisch de beste versie van jezelf. Dan ben je ook het leukst voor je omgeving, je vrienden en je collega’s.
Hoe zorg je dat je de juiste mensen vindt?
‘De juiste mensen vinden is niet moeilijk, het juiste team creëren maakt het verschil. Ook hierbij is het belangrijk dat je jouw volledige vertrouwen geeft. Ik had bijvoorbeeld iemand in mijn team die mijn snowboard prepareerde zodat het zo snel mogelijk gleed. Dat was mijn wax tech. Ik heb diegene volledig het vertrouwen gegeven en was er ook van overtuigd dat ik het snelste board van de wedstrijd had. Voor een leidinggevende is het dus van belang dat hij zijn medewerkers het vertrouwen geeft dat zij verantwoordelijk zijn voor hun aandeel in het werk. Daarbij moet je niet alsmaar over hun schouder meekijken of ze het wel goed doen. Dat zorgt alleen maar voor irritatie op de werkvloer.’
Hoe groot moet de bereidheid zijn om offers te doen bij het volgen van je passie?
‘Als je bezig bent met iets wat je echt leuk vindt, voelt het niet als offer. Ik heb op een gegeven moment mijn leven in Nederland opgegeven, woonde in mijn eentje in de Alpen en was continu bezig met trainen. Daardoor zag ik vrienden en familie heel weinig. Ik heb het nooit als offer gezien omdat het mijn passie was.’
‘Het was heus weleens moeilijk dat ik mijn zoon niet vaak kon zien, maar daar stond veel quality time tegenover. En ik had het geluk dat ik hem kon meenemen in mijn passie, hij vindt snowboarden ook te gek. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat je de beste versie van jezelf wordt als je je passie volgt en blijft volgen. Hetzelfde geldt voor het ondernemerschap. Je wordt dan automatisch de beste en leukste vriend, collega, partner of ouder.’
Een positieve mindset is altijd belangrijk, niet alleen op het moment dat je faalt
Wat zou je willen zeggen tegen de mensen die blijven hangen in iets waar ze niet gelukkig van worden?
‘Ik vind dat zonde. Als je er drie, vier dagen per week vreselijk tegenop ziet om aan het werk te gaan, is dat eigenlijk al te veel. Dan kan je misschien beter stoppen en iets gaan doen wat je wel leuk vindt. Maar dat is natuurlijk doodeng. Als je een goedbetaalde baan hebt, maar het werk helemaal niet leuk vindt, heb je echt ballen nodig om te zeggen dat je ermee stopt. Je weet immers niet of je je boterham kan verdienen met datgene waar je hart ligt. Een andere optie is proberen iets te veranderen in je huidige werk.’
‘Stel, je zit op een finance-afdeling en je wil je veel liever bezighouden met mooie marketingprojecten, dan is het belangrijk dat je gaat praten met je baas over mogelijke verandering. Zelf heb ik ooit besloten om te stoppen met een goede baan bij Red Bull om mijn stichting Mentelitity Foundation te beginnen. Het was op zich een hartstikke leuke baan, maar ik merkte dat ik er nog veel blijer van werd om mensen te helpen die in een zelfde soort situatie als ik zaten. Daar lag mijn passie.’
‘Ik weet nog dat ik een keer een clinic gaf aan een meisje dat net haar been was verloren. Dat gaf me zoveel voldoening, ik kwam stralend thuis. Edwin heeft me toen gestimuleerd daar meer mee te gaan doen. Hij was ervan overtuigd dat het me ging lukken. Nadat ik met een aantal partners had gesproken, durfde ik de stap uiteindelijk te zetten. Daar heb ik nog geen seconde spijt van gehad.’
Hoe zorg je dat je een positieve mindset behoudt bij tegenslagen?
‘Vooropgesteld, een positieve mindset is altijd belangrijk, niet alleen op het moment dat je faalt. Als ik ‘s ochtends wakker word en ik zie dat het regent, dan denk ik “dat is lekker voor de plantjes”. Zo kan ik er ook blij van worden als ik een mooi vogeltje zie vliegen of een eekhoorn door het bos zie scharrelen. Ik geloof er heel erg in dat je altijd een keuze hebt in het leven.’
‘Bij tegenslagen kan je ervoor kiezen om jezelf heel zielig te vinden en in een hoekje weg te kruipen maar je kan ook kijken naar wat er wel nog kan en daar volledig voor gaan. Als ik slecht nieuws krijg over mijn gezondheid neem ik altijd even een minuutje om erover na te denken. Daarna vraag ik meteen aan de artsen wat we nog kunnen doen om de dingen beter te maken. Ja, er komt een keer een moment dat er niks meer gedaan kan worden en dat ik opgegeven word. Maar vooralsnog is dat punt nog niet bereikt. We gaan vooral kijken naar wat er wel kan. Het is dus heel belangrijk niet weg te kruipen in de mineur en je te richten op mogelijkheden en oplossingen.’
Wil je meehelpen de dromen van Bibian te verwezelijken? Help haar stichting de Mentelity Foundation met een eenmalige donatie. Dat kan bijvoorbeeld door het woord LEEF te sms’en naar 4004 of via de website van de stichting.
