Survival of the fittest geldt niet alleen in de dieren-, maar ook in de zakenwereld. Maar met kracht heeft dat niets te maken.
Aanpassen of uitsterven, dat is de keus in de dierenwereld. Ook in de zakenwereld gelden Darwins wetten van de survival of the fittest. Maar die wetten worden vaak verkeerd begrepen, zegt Alex van Hooff, directeur van Koninklijke Burgers’ Zoo. ‘Het heeft niet alleen met kracht te maken, maar vaak des te meer met empathie en samenwerking.’
Veel misverstanden
De Nederlandse vertaling van Darwins uitspraak creëert vaak misverstanden, aldus Van Hooff. ‘Survival of the fittest volgens Darwin draait om het vermogen van een soort of individu om zich aan een veranderende omgeving aan te passen; to fit. In het Nederlands wordt 'fittest' daarentegen vaak geïnterpreteerd als ‘de sterkste’. Maar het gaat vaak helemaal niet om spierkracht of vechten. Sterker nog, uit recent onderzoek blijken empathie, samenwerking en elkaar iets gunnen juist heel belangrijke successtrategieën in het dierenrijk.’
Uit recent onderzoek blijken empathie, samenwerking en elkaar iets gunnen juist heel belangrijke successtrategieën'
Allianties met zwakkeren
Hij ziet dat zelf duidelijk bij chimpansees, die in groepen leven waarin broederschappen een belangrijke rol spelen. ‘De leider daarvan is lang niet altijd de sterkste. Het gaat veel meer om sociaal inzicht, intriges, en coalities kunnen scheppen. Onlangs wilde in onze chimpanseegroep een nog niet volwassen mannetje de nieuwe leider worden. Een directe strijd met de sterke zittende leider had hij nooit gewonnen. Daarom ging hij samenwerken met een ander mannetje. Met diens steun kon hij de leider van zijn positie verdrijven. Zulke strategieën zijn ook succesvol in het zakenleven.’
De leider is bij chimpansees lang niet altijd de sterkste'
Generalisten doen het beter
‘Over het algemeen hebben diersoorten met brede mogelijkheden, de zogenaamde ‘generalisten’, de beste kans om op lange termijn te overleven,’ legt de dierentuindirecteur uit. ‘Vossen en wasberen zijn alleseters en kunnen zich makkelijk aanpassen aan de oprukkende menselijke omgeving. Een cheetah eet alleen vlees en jaagt in de natuur uitsluitend op snelle maar niet al te sterke prooidieren zoals hazen en kleine antilopen. Dit omdat hij supersnel kan rennen, maar absoluut geen krachtpatser is. Na het vangen van een prooi, loopt hij ook nog kans dat deze van hem wordt afgepakt door bijvoorbeeld de sterkere hyena’s of leeuwen. Specialisatie maakt kwetsbaar. Een dier met meer opties kan simpel gezegd meer verandering aan.’
Een dier met meer opties kan simpel gezegd meer verandering aan.’
Crisis overleven
Vooral abrupte wijzigingen in de leefomgeving vergen veel van een soort. Het bekendste voorbeeld is de meteorietinslag waardoor de dinosaurussen uitstierven. ‘Lang hebben wetenschappers zich afgevraagd hoe het kon dat schildpadden en krokodillen dat wel overleefden’, zegt Van Hooff. ‘Het antwoord is dat zij wel langere tijd zonder eten konden en dinosaurussen niet.’ Je hoeft maar naar de afgelopen crisis te kijken om de overduidelijke parallel met het bedrijfsleven te zien.
Wat je geeft, krijg je terug
Bedrijven of bedrijfstakken die zich niet tijdig aanpassen, verliezen de strijd, zegt Van Hooff. Zijn eigen Burgers' Zoo is ook een mooi voorbeeld van die permanente aanpassing, zegt hij. Met Burgers’ Ocean, een zeeaquarium van 8 miljoen liter, is Burgers’ Zoo bijvoorbeeld een belangrijke speler in de aquariumwereld. In deze branche is het normaal dat je elkaar vissen verkoopt. Maar daar doet Van Hooff niet aan. ‘Als wij een vis aan een ander aquarium geven, doneren we hem. In de branche kijkt men daar nog van op. Binnen de dierentuinwereld is dat al wel gangbaar; we realiseren ons allemaal dat je als enkele dierentuin nooit zoveel weet als alle 350 dierentuinen in Europa samen. Daarom werken dierentuinen nauw samen, we delen kennis en onderzoek en we schenken elkaar dieren als vanuit fokoverwegingen overplaatsingen nodig zijn. Wat je geeft, komt altijd op een of andere manier bij je terug. Zo vergroot je het geheel. Dat is ook survival of the fittest: elkaar niet kapot concurreren, maar samenwerken en elkaar dingen gunnen waar je allemaal beter door wordt.’
In Burgers’ Zoo vindt op 14 januari 2016 het congres Survival of the Fittest plaats, georganiseerd door BLMC, bureau voor recruitment, interim management en verandertrajecten in de supply chain. Alex van Hooff leidt het thema in, daarnaast zijn er sprekers van onder meer LEGO, Nyenrode Business Universiteit, ABN AMRO en Koninklijke Landmacht. Dit inspiratiecongres over verandermanagement is exclusief en gratis voor directieleden en senior management.
