Geen producten in de winkelwagen.
De een is ondernemer, de andere al jaren manager. Erwin Frunt en Hendrik Stiksma ontmoetten elkaar bij de plaatselijk voetbalclub en worden vrienden. Hoe dat kwam? ‘We raakten aan de praat over ons werk en al snel vlogen de vooroordelen over tafel. Maar we bleken toch ook veel gemeen te hebben.’ Verrassend, want Frunt is mede-eigenaar van Bigbird, een creatieve grafische studio, ondernemer dus. Stiksma is al jaren leidinggevende in loondienst. Hij werkt bij Wiltec, groothandel voor de bouw en industrie, tegenwoordig als strategisch inkoopmanager.
Ze besluiten samen een boek te schrijven over de verschillen èn de overeenkomsten die ze zagen. ‘We kwamen erachter dat dat er nog niet was. Terwijl we denken dat heel veel mensen, zeker jongeren, er wat aan kunnen hebben.’ Voor ‘Ondernemers vs managers’, dat deze week uitkwam, interviewden ze bijna 30 vakgenoten en wetenschappers. Van ondernemer Laurens Simonse van Team Rockstars IT tot Ineke Kooistra, ceo van vacaturekoepel The Works. En van Mieke van Deursen, oprichter van kledingketen Shoeby, tot Ton Hillen, de ceo van bouwer Heijmans.
Niet voor het geld
Frunt en Stiksma vroegen hen naar hun drijfveren, hun achtergrond, hun opleiding en hun carrièrepad. Ook werden ze aan de tand gevoeld over hun visie, of dat nu was als manager/leider of als ondernemer. Al die profielen legden ze naast elkaar, als een soort beautycontest (zie kader). Lezers kunnen hierdoor voor zichzelf bepalen of ze geschikt zouden zijn voor het ondernemers- of het leiderschap. Of misschien wel voor geen van beiden.
Sommige geïnterviewden, zoals John Geenen, de huidige eigenaar van Dutch Dream Group, en Han Goudswaard, de baas van vervoersbedrijf H. van den Berg, waren eerder leidinggevende. Marcel Krom, de huidige cio van PostNL, was een aantal jaren ondernemer. Thomas van Hemert van Signature Foods (onder andere bekend van het merk Johma) is juist directeur in loondienst en is daarnaast twee dagen per week ondernemer.
Ik dacht zelf vroeger wel dat het ondernemers vooral om het geld en de status te doen was
‘Wat ons opvalt is dat eigenlijk niemand het doet voor het geld’, zegt Frunt. ‘Ze willen impact maken. Of ze nu in een klein of een groot bedrijf actief zijn, dat maakt niet uit. Hoe ondernemers of managers het in de praktijk aanpakken is misschien anders, maar de drijfveer om “iets achter te laten” zie je bij beiden. Stiksma: ‘Ik moet eerlijk bekennen dat ik zelf vroeger wel dacht dat het ondernemers vooral om de spiegeltjes en de kraaltjes te doen was. Het geld en de status dus. Maar daar bleek in al die gesprekken niets van waar.’
In de picture
Erwint Frunt: ‘De blik is vaak gericht op ondernemers in de Quote 500. Maar de gemiddelde ondernemer in Nederland vinden wij veel interessanter. Die heeft vijf of zes man personeel en staat met zijn poten in de modder. Dat is de meerderheid van de bedrijven in ons land. Zij hebben ook veel contact met de lokale gemeenschap waar ze zitten. Ik vind wel dat daar soms te weinig respect voor is vanuit de grote corporates.’
Managers zijn behoedzamer, maar dat komt ook omdat ze meer in de picture staan
‘Maar ook het imago van managers, of leiders zo je wilt, klopt niet’, vult Hendrik Stiksma aan. ‘Die zijn meer bezig met de mensen om zich heen dan ondernemers. Ze zijn misschien behoedzamer, maar dat komt ook omdat ze afhankelijker van het oordeel van anderen zijn. Of dat nou de grote baas is of de commissarissen of aandeelhouders. Dat kan een ondernemer zich niet voorstellen.’
Het vangnet voor managers is wel altijd beter, geeft hij toe. ‘Een ondernemer die uit de bocht vliegt, is soms alles kwijt. Dat geldt niet voor een bestuurder in loondienst. Zelfs niet als je brokken maakt zoals een Van der Hoeven bij Ahold. Managers hebben altijd een veilig vangnet. Het hogere management beschikt bovendien vaak over een uitgebreid netwerk.’ Met andere woorden: die komen wel weer op hun pootjes terecht. Terwijl een ondernemer soms zijn levenlang met de gevolgen zit.
De ondernemer: De manager: Kun je managen of ondernemen aanleren? Of is het iets dat in je zit? Ook die vraag legde het duo aan hun collega-ondernemers en -leidinggevenden voor. Ton Hillen van Heijmans zegt desgevraagd dat het hem min of meer is overkomen. ‘Wel heb ik een enorme gedrevenheid, in alles wat ik doe wil ik het maximale eruit halen.’ Hij verwijst naar zijn opvoeding in een ondernemersgezin. Dat heeft me gevormd. Mijn vader was eigenaar/directeur van een bouwbedrijf. Dan zie je van dichtbij wat knokken betekent. Om samen met het personeel iets moois neer te zetten.’ Thomas van Hemert moest juist niets hebben van de entertainmentsector waarin zijn ouders actief waren. Hij koos voor een carrière in de food. Hij werkte onder andere voor Struik en Unilever en is tegenwoordig algemeen directeur van Signature Foods. Daar is hij verantwoordelijk voor Johma. Hij ziet zichzelf als een verbinder, iemand die mensen kan aansteken met zijn passie. Maar omdat hij het echte ondernemen miste, runde hij samen met zijn vrouw twee restaurants. Een ervan is verkocht. Ze zijn nu bezig een bedrijf voor veganistisch ijs op te zetten. Empathie kun je niet leren. Dan wordt het nep Ondernemen moet je in je hebben, concluderen Frunt en Stiksma. Maar je moet er ook weer geen mythe van maken. Stiksma: ‘Hetzelfde geldt eigenlijk voor managen. Bepaalde persoonlijke kenmerken heb je nodig, of je nu ondernemer of leider bent. Arbeidspsycholoog Jack Voesenek zei tegen ons : “Empathie kun je niet leren”. Terwijl dat toch iets is wat je, als je een grote groep mensen aanstuurt, hard nodig hebt.’ Voesenek noemt het in het boek nep als mensen zich empatischer voordoen dan ze zijn. Hij vindt dat het zaak is dat je je ervan bewust wordt dat je bepaalde eigenschappen niet hebt en andere juist wel. Je kunt er dan aan werken om met die goede eigenschappen te excelleren. Zijn ze zelf gelukkig in hun rol? Erwin Frunts antwoord is kort en krachtig: ‘Ik zou echt niets anders dan ondernemer willen zijn. Ik hou van de vrijheid die ik heb, ook al heb ik ook echt wel periodes gehad met pijn in mijn buik of het allemaal wel goed kwam.’ Misschien, zegt hij peinzend, dat hij ooit nog in een andere sector een bedrijf begint. Voorlopig vindt hij de balans prima zo. ‘Ik hoef geen 80 uur in de week te werken. Maar dat moet je je natuurlijk wel kunnen veroorloven.’ Misschien, als ik nu 20 was. Ja, dan zou ik er denk ik voor gaan Hendrik Stiksma heeft er na meerdere managementfuncties wel eens over gedacht om zelf een bedrijf te beginnen. ‘Ik was rond de 40, toen heb ik het serieus overwogen. Maar uiteindelijk vond ik het financiële risico te groot. Misschien, als ik nu 20 was. Ja, dan zou ik er denk ik voor gaan.’ Toch ziet hij ook absoluut de voordelen van zijn keuze voor een leidinggevende baan. ‘Ik ben heel internationaal bezig, heb contacten over de hele wereld. Ik kom nu net weer uit een leiderschapstraining. Dat had ik als ondernemer allemaal niet meegemaakt.’ Hun ‘battle’ tussen ondernemers en managers eindigt als een gelijkspel. Frunt: ‘Dat lijkt flauw, maar we willen eigenlijk ook geen waarde-oordeel geven. Het hangt er bovendien maar helemaal vanaf in welke fase een bedrijf zit. Wij noemen dat de S-curve. Als een bedrijf opstart heb je een ondernemer nodig, maar naarmate een organisatie groter wordt krijg je behoefte aan managers. Beiden zijn nodig. En die ondernemersrol wordt weer belangrijk als het bedrijf een nieuwe boost nodig heeft.’ Stiksma: ‘Zoals we hier met zijn drieën praten, dat gaat over ondernemer van je leven zijn. Daar draait het allemaal om.’ Ondernemer of manager, de beautycontest
Heb je het in je?
Kiezen
Eindstand
