‘Hij heeft in Italië een status die bijna vergelijkbaar is met die van de paus in Rome’, zegt Nout Wellink over Mario Draghi. Wellink, oud-president van De Nederlandsche Bank, kent de Italiaan goed. Hij had al met hem te maken toen Draghi nog minister van financiën was. Later waren ze collega’s in de board van de ECB, de Europese Centrale Bank. Wellink is nog altijd actief in de bankwereld als lid van de raad van bestuur van de Bank of China. Draghi ging met pensioen.
Precies vijftien maanden heeft hij daarvan kunnen genieten. Draghi, 73 jaar oud, is gevraagd een regering te vormen die Italië uit het slop moet zien te trekken. Een dikke meerderheid van de partijen, van links tot rechts, heeft zich inmiddels achter hem geschaard. Op zich is dat al een wonder. Draghi staat volgens het Italiaanse weekblad l’Espresso niettemin voor een mission (im)possible. ‘Niet alleen is er sprake van een politieke crisis, maar ook van een crisis op gezondheids-, sociaal en economisch terrein’. Om er bijna dreigend aan toe te voegen: ‘De tijd zal leren of hij erin slaagt het vertrouwen te herstellen op het slagveld dat de Italiaanse politieke klasse heeft achtergelaten.’
Nout Wellink hoopt het. In het belang van Italië en van Europa. ‘Als iemand het kan is het Draghi’, zegt hij. Wellink omschrijft de aankomende Italiaanse premier als pragmatisch. Iemand met een heel goed politiek instinct, die buiten de gebaande paden durft te gaan. Een eenling ook. ‘Hij vormde zijn opvattingen alleen, vaak na overleg met derden. Hij praatte zeker niet alleen met zijn kompanen binnen de ECB’, zegt Wellink. ‘Hij had veel overleg met mensen uit zijn netwerk in Italië. Maar ook met andere centrale bankiers, zoals bijvoorbeeld Ben Bernanke in de VS. Dat kàn natuurlijk zijn voordelen hebben.’
Supersterrenstatus
Kàn, zegt Wellink met nadruk. Want toen Draghi eenmaal voorzitter van de ECB was, leidde dat solisme vaak tot opgetrokken wenkbrauwen. De briljante econoom kwam er met zijn charme lang mee weg. Hij kreeg zelfs een supersterrenstatus toen hij in 2012 het vertrouwen in de euro wist te herstellen. We doen ‘whatever it takes’, beloofde hij de markten toen het vertrouwen in de Europese munt op een dieptepunt was beland. ‘And believe me, it will be enough’. Zeker aan het eind van zijn presidentschap namen de spanningen over Draghi’s eigenzinnige optreden toe. Een deel van de centrale bankiers voelde zich door hem geregeld voor het blok gezet.
‘Als iemand het kan is het Draghi’
Emeritus hoogleraar financiële economie Sylvester Eijffinger, die Draghi zo mogelijk nog langer kent dan Wellink, vergeleek hem eerder met Machiavelli. ‘Ik heb heel lang moeite gehad hem in te schatten’ zei hij in het FD. ‘maar op een gegeven moment weet je dat hij uit Florence komt, de bakermat van Machiavelli. Toen ik diens boek voor de zoveelste keer herlas, herkende ik het opereren van Draghi: alle middelen zijn geoorloofd voor het doel. Dat doel was het overleven van de euro, jazeker, maar het doel was zeker ook de zuidelijke eurolanden ontzien. Daarmee is Draghi wel heel ver gegaan.’ Veel wil Eijffinger daar verder niet aan toevoegen. ‘Ik heb het al vaak genoeg over hem gehad’.
Bescheiden
Eijffinger noemt Draghi een vriend, maar zet hem ook neer als iemand met weinig scrupules. Ondanks dat lopen de Italianen met hem weg. ‘Je komt niet aan Mario Draghi’, zeggen Donatello Piras en Eveline Rethmeier in de nieuwste aflevering van hun Italië-podcast. ‘Hij is een genie, maar desondanks bescheiden. Hij houdt van mooie kleren, maar koopt zijn pakken nog steeds in dezelfde winkel. En hij is, hoewel het raar is om dat bijzonder te noemen, nog steeds bij zijn vrouw.’ Als ervaren Italië-watchers denken ze dat veel Italianen snakken naar een regering zonder chaos. Ook al is die niet democratisch gekozen. Zonder een Berlusconi, een Salvini of andere extraverte types.’
Draghi wordt bovendien niet Italië’s eerste technocratische leider. Een andere Mario, Mario Monti, ging hem eind 2011 voor. Toen hadden de financiële markten al hun vertrouwen in Italië en in de ‘clown’ Silvio Berlusconi verloren. Monti redde het uiteindelijk niet. Maar anders dan hij heeft Super Mario voor de Italianen niet alleen de onvermijdelijke hervormingen in petto. Hij heeft ook een berg met geld om die hervormingen te verzachten en te betalen. Italië krijgt liefst 220 miljard euro uit het Europese coronaherstelfonds.
Technocraten
Verwacht wordt dat er geen politici van de vorige regering in Draghi’s kabinet aantreden. Waarschijnlijk kiest hij er voor om een ministersploeg met louter outsiders te formeren. Al zullen daar waarschijnlijk wel ervaren rotten in aantreden, die – in tegenstelling tot sommige leden van bijvoorbeeld de 5 sterrenbeweging – de weg op een ministerie in ieder geval kennen. Wellink hoopt dat Draghi het redt, maar blijft voorzichtig: ‘De problematiek is erg groot. De Italianen lagen met hun economie al half op de grond, toen daar de coronacrisis nog eens overheen kwam.’
Gelukkig heeft Draghi ook in Europa een goede reputatie opgebouwd, ondanks zijn bijna presidentiële manier van opereren aan het eind van zijn ECB-carrière. ‘Dat zal hij nodig hebben’, zegt Wellink. ‘Als de wittebroodsweken van zijn regering in Italië voorbij zijn, moet hij toch ook krediet krijgen van Europa. En dan bedoel ik krediet op alle fronten.’
