Wat is authentiek leiderschap?
Authentiek zijn betekent dat er een gezonde afstemming is tussen jouw eigen waarden en overtuigingen en jouw externe gedrag. Het komt erop neer dat je als leider een stijl probeert te vinden die overeenkomt met jouw waarden en jouw persoonlijkheid.
Die stijl kan zeker veranderen naarmate je bijleert over jezelf, over andere leiders, of over de cultuur van de organisatie. Zo kan een strakke controle over wat medewerkers doen in een bepaalde omgeving werken maar niet langer zinvol zijn als zich nieuwe uitdagingen aandienen. Denk aan het vele thuiswerken vanwege corona of een reorganisatie die noodzakelijk is.
Waarom is authenticiteit belangrijk?
Organisaties waarin mensen authentiek zijn, hebben meestal meer betrokken en gemotiveerde medewerkers. Ze hebben een cultuur waarin mensen zich veilig voelen om dingen te communiceren of uit te proberen. Leiders die zich niet authentiek kunnen gedragen, voelen zich vaak uitgeput en weinig gemotiveerd. Het vraagt heel veel energie om je te gedragen op een manier die niet strookt met je waarden, prioriteiten en stijl.
Wat zijn de valkuilen van authentiek leiderschap?
#1 Authenticiteit kent grenzen
Mensen geloven vaak dat authentiek zijn hen de ruimte geeft om ongezouten hun mening te geven. Maar die uitspraken komen vaak over als directe en frontale aanvallen die ongewenste gevolgen kunnen hebben. Misschien was het niet je bedoeling om iemand te kwetsen, maar het gebeurde wel.
Als dit vaak gebeurt, hebben medewerkers niet het gevoel dat ze zich kwetsbaar kunnen opstellen bij jou en dat ze zich in een veilige omgeving bevinden. Veel leidinggevenden denken dat ze authentiek zijn als ze zich gedragen zoals ze zijn. Maar ‘zo ben ik nu eenmaal’ is geen excuus, zegt hoogleraar Karlien Vanderheyden van de Vlerick Business School.
#2 Authenticiteit draait niet alleen om jou
Ook dat is een valkuil. Authenticiteit gaat zelden uitsluitend over ons en gaat vaak over anderen: de mensen om ons heen. Sommige mensen gebruiken ‘Dit is wie ik ben’ als excuus voor bepaald gedrag. Authenticiteit zonder empathie creëert egoïsme.
Authenticiteit moet juist leiden tot een cultuur van respect voor elkaar. Je moet relaties kunnen opbouwen en onderhouden. Je authenticiteit komt tot uiting in de samenleving, dus in relatie met anderen.
#3 Authenticiteit is niet waarmee het begint
We denken vaak dat mensen ons automatisch vertrouwen wanneer we authenticiteit tonen. Dat is niet het geval. Het is belangrijk dat je al hebt laten zien wat je kan. Dat je je geloofwaardig hebt getoond, voordat je volledig authentiek bent.
Authentiek zijn zonder dat je al een zekere mate van vertrouwen geniet, is een riskante onderneming. Het zal vaak mislukken. Dat is wat we het idiosyncrasy credit noemen. Je moet eerst je waarde aan de groep laten zien. Zodra je krediet hebt opgebouwd, ben je goed gepositioneerd om af te wijken van groepsverwachtingen en om authentieker te zijn.
Wat kun je doen om te groeien in authenticiteit?
#1 Leer van verschillende rolmodellen
Wanneer je wil groeien als authentiek leider, moet je durven kijken naar andere leiders en van ze leren. Stop niet bij slechts één rolmodel, maar leer van verschillende personen en kies wat bij jou past. Het perfecte model zal niet te vinden zijn in één collega of leider, maar in de combinatie van veel verschillende rolmodellen. Af en toe uit je comfortzone stappen, maakt van jou een betere leider.
#2 Probeer beter te worden
We zijn work in progress en worden beter door trial and error. Twijfel niet voortdurend aan je vaardigheden, talenten en prestaties. Laat anderen zien wat je al in huis hebt (denk aan intelligentie of sociale vaardigheden) en durf leerdoelen te stellen die je motiveren om jezelf te blijven ontwikkelen richting meer authenticiteit.
#3 Blijf evalueren
Als je eenmaal je waarden hebt geïdentificeerd en de zaken die je belangrijk en minder belangrijk vindt, kun je beter inschatten hoe je gedrag hierop is afgestemd. Bepaal voor jezelf wat je wel en niet wil doen om een authentiek leider te zijn. Vergeet niet dat je keuzes waarschijnlijk op verschillende momenten in je leven zullen veranderen.
# 4 Zorg voor doeltreffende communicatie
Communicatie is belangrijk om vertrouwen te creëren en authenticiteit te tonen. Elke vraag en elk gesprek zijn een kans om ideeën, visies en waarden te delen. Zorg ervoor dat je boodschap duidelijk is.
# 5 Authentiek zijn is moeilijker in een multiculturele omgeving
De manier waarop je anderen overtuigt en het soort argumenten dat het best werkt, is heel erg ingebed in de cultuur. Soms moet je als leider in zo’n diverse omgeving eventjes afstappen van je eigen authentieke zelf. Ga eerst een band van vertrouwen creëren door respect te tonen voor de verschillende culturen.
