Bij het tijdschrift waar ik ooit werkte werd een nieuwe hoofdredacteur aangesteld om de boel op te schudden. De nieuwe man stond bekend als een harde resultaatmanager die dat wel even voor elkaar zou krijgen. Al snel werd duidelijk wat het woord hard inhield. De nieuwe baas liet weten dat hij in een nieuwe functie altijd meteen de helft van de mensen eruit gooide. Hij verzamelde enkele voorkeursmedewerkers om zich heen en behandelde de rest als tweederangs. Zijn favoriete methode was een teamlid in aanwezigheid van de hele groep voor schut zetten.
Als teamlid stelt zo’n leidinggevende je voor lastige dilemma’s. Als je zijn spel niet meespeelt, kun je ervan op aan dat je leven zuur wordt gemaakt. Als je gewoon je werk doet en zo veel mogelijk onder de radar blijft, word je erg ongelukkig. Maar zelf dan maar vertrekken, je collega’s en je werk dat je leuk vindt, en waar je veel energie in hebt geïnvesteerd, achter je laten, voelt ook als verliezen. Je kunt het eigenlijk niet goed doen.
Volgens Peter Anthonisse, die op een onderzoek naar misbruik van macht door managers promoveerde, is machtsmisbruik van alle tijden. ‘Het is een meerkoppig monster dat altijd en overal de kop op kan steken’, zei Anthonisse in Intermediair. Vaak wordt niet door de directie ingegrepen omdat de verantwoordelijke manager te belangrijk voor de organisatie wordt geacht. Anthonisse: ‘Ook wordt de ernst van de situatie niet altijd onderkend.’ Peter Fijbes, auteur van het boek Angstcultuur vertelde in Intermediair een anekdote over een manager die zijn medewerkers tijdens (zeer lange) vergaderingen verbood om naar de wc te gaan. ‘Als de man zelf moest, plaste hij ten overstaan van alle aanwezigen in een wasbak in de vergaderruimte. Niemand die er iets van durfde te zeggen.’
Voor de omgang met slechte leidinggevenden bestaan geen simpele oplossingen. Als je ze op hun gedrag wijst, ligt een meningsverschil snel op de loer. Voor het weet word je beschuldigd van gebrek aan loyaliteit en het aantasten van de teamgeest. Onkundige leidinggevenden op hun fouten wijzen kan tot gevolg hebben dat ze nog onzekerder en defensiever worden. Als iemand langere tijd in een machtspositie werkt, is de kans bovendien groot dat hij of zij narcistische eigenschappen ontwikkelt (zoals wetenschappers hebben aangetoond). Het gevolg is dat leidinggevenden meer van zichzelf uitgaan en minder goed luisteren. Toch is het de moeite waard om jezelf in de omgang met je lastige baas te bekwamen. Met een andere aanpak of communicatiestijl kun je soms de onderlinge verhoudingen een andere wending geven.
Hoeveel energie je ook in je werkrelatie investeert, zorg dat je precies weet wat je gaat doen als je vandaag te horen krijgt dat je eruit vliegt. Waar ga je van leven tot je nieuw werk hebt gevonden? Leg ook een dossier over je leidinggevende aan, voor het geval het tot een rechtszaak komt. Het lijkt cynisch, maar door op een exit voorbereid te zijn, ben je minder van je leidinggevende afhankelijk.
Dit artikel is een verkorte versie van het origineel.
In de originele longread leer je verder
- Welke types falende leiders door de wetenschap worden onderscheiden
- Welke invloed falende leiders op hun organisatie hebben
- Hoe je effectief een leidinggevende tegen kunt spreken
Verder lezen
Deze en alle volgende tweewekelijkse longreads lezen over management en leiderschap? Neem voor 20 juli een abonnement op MT Insights. Je krijgt bovendien twee keer per jaar MT Insights magazine in de bus met het beste over management en leiderschap uit binnen en buitenland én de MT500 en de MT1000 onderzoeksspecials.
