Sinds een jaar werkt het Radboudumc in Nijmegen met het programma Healthy Professionals, dat medewerkers helpt bewuster om te gaan met hun gezondheid. Zo kunnen ze hun patiënten beter helpen gezond te worden, is de gedachte. Leon van Halder is bestuursvoorzitter van het Radboudumc.
‘Mijn eigen grootste valkuil is dezelfde als die van veel zorgprofessionals: ik moet aangesproken worden op mijn voornemens om me eraan te blijven houden. Ik heb bijvoorbeeld de neiging om bij een vroege afspraak, zoals vandaag, mijn mindfulnessoefening te laten voor wat het is. Maar ik moet die oefening toch doen, ik voel dat dat goed is. Ik heb gelukkig een aantal mensen om me heen die me vragen: die plannen die je had, ben je daar nog mee bezig?
Hoe kun je patiënten aanzetten tot een gezonde leefstijl als je daar zelf als ziekenhuismedewerker niet bewust over nadenkt? Daar is persoonlijk leiderschap voor nodig. Zeker in de zorg is dat complex: het ziekteverzuim is met ruim vijf procent fors, hoger dan andere sectoren. Burn-outs komen, in het bijzonder onder artsen in opleiding, relatief veel voor. Het is een ongelooflijk zwaar vak, en dat betekent dat wij goed voor onze medewerkers moeten zorgen, en mogelijkheden moeten bieden om het vak gezond uit te oefenen.’
Healthy Professionals
‘Het programma Healthy Professionals draait nu in een pilotgroep van zestig personen en wordt steeds verder uitgebreid. Ik doe zelf nog niet mee aan het programma, om persoonlijke redenen. Begin vorig jaar werd kanker bij mij ontdekt en ben ik op een andere manier met mijn gezondheid bezig geweest.
Achteraf bleek dat ik in de periode dat ik erg ziek was intuïtief een aantal dingen heb gedaan die ook in het programma zitten. Ik hanteerde wat ik noem vijf energizers: rust, gezonde voeding, veel bewegen, mentale gezondheid en mindfulness, en humor. Deze vijf dingen helpen me door zo’n periode heen en bepalen hoe ik me voel. Daar moet ik als gezegd constant alert op blijven maar tegelijkertijd zie ik zelf de enorme winst. Ik ben vitaler, heb veel meer energie en voel me van vroeg tot laat gewoon gezonder. Elke ochtend doe ik een halfuurtje een “totale bodyscan”, een mindfulnessoefening. Ik ben veel meer op voeding gaan letten. Ik sport drie keer in de week – hardlopen, zwemmen, sportschool, een beetje afhankelijk van het weer. Die vijfde energizer, humor, positief in het leven proberen te staan, is even belangrijk als lastig. Maar daarin word ik geholpen door de andere vier, en de mensen om me heen.’
In de spreekkamer
‘Het programma heeft een aantal generieke thema’s en adviezen maar biedt vooral maatwerk; mensen die tegen een burn-out aan zitten, krijgen een compleet ander programma dan mensen die er redelijk goed voor staan. Je kunt bij iedereen wel een boekje geven met “gij zult op uw voeding letten”, maar een persoonlijke intake, programma en coach passen veel beter. We evalueren doorlopend om te kijken of de aanpak effectief is. Uiteindelijk hopen we dat hiermee het werk voor de professional beter te managen is, en dat leefstijl in de toekomst ook in de spreekkamer nadrukkelijker ter sprake komt.
Met de eerste groep hebben we inmiddels teruggekeken: iedereen geeft aan meer rust te hebben gevonden, en meer en bewuster met beweging en voeding bezig te zijn. Mensen praten met elkaar over gezondheid. Dat is een kwetsbaar gesprek, maar wel het gesprek dat gevoerd moet worden.
Het persoonsgerichte in onze visie gaat primair om de patiënt maar zeker ook om onze studenten en medewerkers. Het is een verdomd zwaar vak, en soms is het ook een eenzaam vak. Daar proberen we hier een antwoord mee te geven. We draaien nog zo weinig mogelijk 24-uursdiensten, opereren zeker bij complexe operaties met twee chirurgen, en in het restaurant passen we de voeding aan.
Fysieke en mentale gezondheid zit in kleine dingen die stress of rust kunnen geven. Ik doe het zelf ook hè, ik zit om half elf ’s avonds nog mijn mail te lezen, omdat ik zelf vind dat dat moet. Dat sluipt erin en daarom is het goed als je er in een vertrouwde omgeving over kunt praten. Het moet echt een leefstijl worden. Ik hoop dat iedereen in de organisatie straks op die manier met de eigen gezondheid en indirect met die van de patiënt bezig is. Je eigen welzijn moet onderdeel worden van je werk.’
Dit is een verkorte versie van het interview met Leon van Halder uit MT nummer 5 2018. Het hele artikel lezen? Bestel dan een los nummer van MT of neem een abonnement via mt.nl/shop
