Mensen vinden het moeilijk om nee te zeggen. Het voelt gauw onvriendelijk en we zijn bang dat collega’s of leidinggevenden denken dat we niet flexibel zijn. Vrouwen hebben er trouwens meer moeite mee dan mannen, bleek uit verschillende onderzoeken van Baylor School of Medicine. Volgens onderzoekster Katharine O’Brien vanwege sociale normen: ‘Vrouwen worden van nature gezien als helpers en verzorgers. Nee zeggen gaat daarom volledig in tegen wat van hen verwacht wordt’.
Toch is het goed om vaker nee te zeggen, niet alleen omdat je meer tijd overhoudt maar ook omdat het beter is voor je gezondheid. De Amerikaanse Mayo Clinic waarschuwt dat steeds ja zeggen op privé en werkzaken stress oplevert en kan leiden tot oververmoeidheid en zelfs ziekte en burnout. Bovendien kan het betekenen dat je niet toekomt aan je eigen werk, wat jezelf en je collega’s in de problemen kan brengen. Dat kan je vervolgens weer belemmeren om vooruit te komen in je werk, meer dan nee zeggen.
Nee zeggen is niet egoïstisch, het toont dat je goed inzicht hebt in wat je belangrijk vindt en wat je goed maakt in je werk.
Zeg vaker nee
Wanneer zeg je precies nee en waar zeg je wel ja tegen? Vragen die je jezelf in een werksituatie moet stellen volgens onderzoekster O’Brien: Is ja zeggen goed voor mijn functioneren binnen het bedrijf? Is het verzoek uitvoeren iets waar ik plezier aan beleef? Haalt het tijd en middelen weg bij mijn gewone werk?
Het helpt ook om het verzoek in te delen in de prioriteitenmatrix van Stephen Covey. Deze matrix heeft vier kwadranten. 1: urgent en belangrijk, 2: niet urgent maar wel belangrijk, 3: urgent maar niet belangrijk en 4: niet urgent en ook niet belangrijk. Vaak lijkt iets belangrijk of weet een collega het over te brengen alsof het bijzonder urgent is, maar vraag je af of dat werkelijk zo is.
Vaker nee zeggen dus. Maar hoe doe je dat? Het kan op verschillende manieren. Gedragstherapeut Anya van der Linden geeft er een aantal.
#1 Uitstel vragen: ‘Ik denk erover na en kom erop terug.’
#2 Hoffelijk nee zeggen: ‘Ik waardeer dat je aan me denkt, maar ik ben al bezet.’
#3 Op jouw voorwaarden: ‘Ik wil je wel helpen, als we het zo en zo kunnen doen.’
#4 Bied spontaniteit als optie: ‘Het past nu niet in mijn agenda, maar laat je het me weten als je nog eens iemand zoekt?’
#5 Vijf-minuten-gunst: ‘Ik kan niet komen, maar ik kan je wel helpen te promoten door een mail rond te sturen.’
#6 Nee maar iemand anders: ‘Ik heb nu geen tijd, maar ik kan je wel iemand anders aanbevelen.’
#7 Gewoon nee: ‘Nee, dat gaat me helaas niet lukken.’
