Stapt u binnenkort in het vliegtuig? Laat uw vakantietripje of zakenreis niet bederven door een jetlag.
Vermoeidheid, prikkelbaar, hoofdpijn, maagklachten en niet kunnen slapen. Het is slechts een greep uit de lange lijst met klachten die ontstaan als gevolg van een jetlag. Frequent flyers kunnen er over meepraten. Net uitgestapt in Sjanghai, in het vliegtuig niet kunnen slapen en over drie uur al een meeting gepland. Geen ideale planning natuurlijk, maar daarover straks meer.
Eerst maar eens het antwoord op de vraag: wat is dat nou eigenlijk, een jetlag? Simpel gezegd gaat het om kortsluiting in de hersenpan. Doordat u in korte tijd diverse tijdzones doorkruist, raakt het zogeheten circadiane ritme van de hersenen in de war. Dit is uw slaap-waakritme, ook wel bekend als de biologische klok. Bij sommige mensen kan het dagenlang duren voor de hersenen het ritme weer hebben opgepakt. Andere reizigers voelen zich na een paar uur relaxen in het hotel weer het mannetje.
Geheugenverlies
Onder het kopje jetlag hangt in ieder geval een waslijst aan symptomen. Extreme vermoeidheid is daarvan de meest bekende. Hoofdpijn en misselijkheid komen eveneens vaak voor. In de meer ernstige gevallen leidt de ontregelde lichaamsklok zelfs tot geheugenverlies. Ook zijn er mensen die emotioneel worden.
Tijdens reisjes naar Johannesburg blijven dit soort verschijnselen meestal uit. Tijdzones ontbreken immers gedurende deze trip. Managers met eindbestemming Zuidoost Azië hebben doorgaans het meest last van een jetlag. Bij iedere tijdzone verliezen zij een heel uur en dat hakt er flink in. Een uurtje erbij krijgen, zoals bij de heenreis naar New York het geval is, ervaren de hersenen als minder storend.
Acclimatiseren
U heeft haast. Dat begrijpen we best. Toch is het raadzaam om die businessmeeting in Sjanghai niet meteen al een paar uur na aankomst in te plannen. Het ontbeert u op dat moment simpelweg aan de vereiste scherpte. Iets dat overigens niet door iedereen zo gevoeld wordt. Om optimaal te kunnen presteren, raden we u desondanks met klem aan om toch even een herstelperiode in te lassen.
Voor Anouk Leek zit dat er echter meestal niet in. Ze werkt als Product Developer voor G-Star International BV en reist voor haar werk regelmatig naar Sjanghai, Delhi en Bangladesh. “Doorgaans moet ik meteen na aankomst weer aan de slag. Daardoor sla je in feite een hele nacht over. Het beste is om wakker te blijven in het vliegtuig. Zo kom je sneller in je ritme. Ik heb in het verleden wel eens slaappillen geprobeerd, maar dat was geen succes. Ik werd er zelfs ziek van.” Veel medici raden het gebruik van slaappillen tijdens vliegreizen overigens ook af. Het zou de risico’s op trombose vergroten en het lichaam bij onjuist gebruik juist verder ontregelen.
Een glaasje chardonnay
Evenmin aan te raden is de consumptie van bier, wijn en koffie in het vliegtuig. Hoe verleidelijk een glaasje chardonnay misschien ook mag zijn. Alcohol en cafeïne hebben in de ijle atmosfeer in het toestel een negatief effect op uw conditie. “Veel water drinken helpt wel”, aldus Leek. “Je lichaam droogt sneller uit en door voldoende te drinken voorkom je hoofdpijn en misselijkheid.
Reizigers met een goede conditie zijn een jetlag doorgaans het beste de baas. “Tien uur vliegen is een aanslag op je lichaam. Zeker als je door verschillende tijdzones reist. Hoe beter je conditie, hoe beter je daartegen bestand bent. Zelf sport ik elke dag na het opstaan en voor het slapen gaan. Als het gaat om lange vliegreizen helpt dat enorm. Eenmaal op de plaats van bestemming probeer ik dat ritme dan weer snel op te pakken.”
Voorslapen
Behalve een goede conditie is het ook zaak dat u voldoende uitgerust bent wanneer u op het vliegveld incheckt. “Ik ben de avond voor vertrek wel eens tot laat op stap geweest met de gedachte dat ik dan wel zou kunnen slapen in het vliegtuig. Dat bleek nogal een misvatting”, aldus Leek.
Klopt. Door moe of gestrest aan de reis te beginnen zet u de jetlagdeuren wagenwijd open. Uw lichaam heeft in zo’n geval namelijk extra tijd nodig om weer te herstellen. De Nederlandse Vereniging voor Slaap-Waakritme adviseert om bij (zaken)trips naar het verre Azië al vier dagen voor vertrek met de voorbereiding te beginnen. Ga elke avond een half uurtje eerder naar bed dan de dag ervoor en zet ook de wekker een half uur vroeger. Daarmee snoept u in ieder geval al iets van het tijdverschil af.
Handige tips
Aan een goede conditie werken, geen slaappillen of alcohol gebruiken en voldoende uitgerust aan de reis beginnen dus. Wie zich daarin kan vinden heeft het jetlagspook al voor meer dan de helft verjaagd. Zie deze tips als welkome aanvulling op die maatregelen.
- Wees op tijd op uw luchthaven. Moeten haasten zorgt voor stress, iets dat u juist wilt voorkomen.
- Zet uw horloge in het toestel meteen op de nieuwe plaatselijke tijd.
- Zorg voor ontspanning tijdens de reis. Pak bijvoorbeeld een boek of neem een mp3-speler mee. Verveling zorgt voor slaperigheid.
- Veel mensen zijn gebaat bij het gebruik van oordopjes. Deze verminderen de herrie en zorgen zo voor extra rust.
- Strek de benen. Maak zo nu en dan een korte wandeling door het toestel.
- U heeft het weliswaar niet altijd voor het kiezen, maar let op uw voeding die de stewardess u voorschotelt. Koolhydraten maken u slaperig, net als kalkoen, gebakken aardappelen in de schil en walnoten. Met het eten van eiwitrijke maaltijden voelt u zich juist fit.
- Draag comfortabele kleding. Liever niet te strak.
Circadaine suite
Wie ondanks al deze voorzorgsmaatregelen toch nog wordt getroffen door een jetlag, boekt een zogeheten circadaine suite. Sommige dure hotels hebben er één. Dit zijn kamers met verduisteringsgordijnen en speciale verlichting waarin het optimaal herstellen is. Ook worden er massages en hydrotherapie aangeboden, zodat u razend snel weer aan de slag kunt.
Zo’n suite is echter prijzig. Grote kans dat uw werkgever zo’n investering niet ziet zitten. Het kan gelukkig goedkoper. Zoek bij aankomst gewoon even de zon op. Met alleen een uurtje buiten zitten bewijst u de biologische klok al een goede dienst.
Verwijzingen
-
British Airways heeft een jetlag calculator ontwikkeld. Vul een aantal gegevens in en ontdek welke maatregelen u nemen kunt.
-
Een Nederlandstalige versie vindt u op de website van jetlagprevention.com.
-
Fitnessoefeningen die u in de vliegtuigstoel kunt doen om fris te blijven.
Lees ook
- Geheime reistips van de grote vakantiebazen zelf
- Werknemer wil na vakantie graag weer aan de slag
- Bij ziekte mag u opnieuw op vakantie
>> Meld u aan voor de nieuwsbrief van MT en ontvang een gratis hotelbon.
