McKinsey heeft als managementconsultant wereldwijd impact op de bedrijfscultuur. Decennialang werd de firma geassocieerd met professionaliteit en prestige.
En in Nederland zien we McKinsey nog steeds als een kundige, top of the bill managementconsultant. Nieuwste aanwinst daar is bijvoorbeeld Eric Wiebes, de voormalige minister van Economische Zaken. Keurige man met een dito staat van dienst. Je kunt je nauwelijks voorstellen dat zo’n persoon wordt gedreven door louter winstbejag.
Corporate consiglieri
Toch is dat zo, betogen Walt Bogdanich en Michael Forsythe van de New York Times. Na bijna honderd huidige en voormalige McKinsey-medewerkers te hebben gesproken, pakken ze opvallend hard en negatief uit in hun boek When McKinsey comes to town (in het Nederlands verschenen onder de titel De macht van McKinsey.)
Als er volgens de auteurs een lijst zou worden gemaakt van de meest dubieuze businessberoepen, dan staan de managementconsultants van McKinsey op de tweede plaats, na investeringsbankiers. Het zouden corporate consiglieri zijn, verkopers van slangenolie. Mislukte ceo’s en politici die met managementgebrabbel en glanzende grafieken de show stelen en ondertussen vette vergoedingen incasseren.
‘De twee grote rivalen, Bain en de Boston Consulting Group (BCG), hebben natuurlijk ook te maken met controverses, maar McKinsey spant de kroon’, vinden de auteurs. Ze bewijzen dat met talloze voorbeelden van decennia van dubieus gedrag.
Geen bedrijf, maar een praktijk
McKinsey werd in 1926 opgericht door een boekhoudkundige professor genaamd James O. McKinsey. Maar het was Marvin Bower, afgestudeerd aan de Harvard Law and Business School, die het bedrijf hielp om te vormen tot een wereldwijde krachtpatser. Bower kwam in 1933 bij het bedrijf en bracht de cultuur van uitmuntendheid en doelgerichtheid. McKinsey was een praktijk in plaats van een bedrijf.
Het bedrijf rekruteert consultants van de allerbeste scholen, met Harvard als favoriet jachtgebied
Het bedrijf rekruteert consultants van de allerbeste scholen – met Harvard als favoriet jachtgebied – en ontvangt jaarlijks gemiddeld 200.000 sollicitanten, waarvan vaak slechts 1 procent een contract krijgt aangeboden.
Het startsalaris ligt rond de 200.000 dollar (zonder bonus). Maar de echte reden dat zoveel slimme pas afgestudeerden volgens McKinsey bij het bedrijf willen werken, zijn de vermeende waarden. McKinsey vertelt iedereen die het maar horen wil dat het bestaat om enkele van ‘s werelds meest hardnekkige problemen op te lossen, met armoede en klimaatverandering voorop. Het wil een ‘positieve, blijvende verandering in de wereld’ realiseren.
Morele waarden ver te zoeken
Maar ondertussen werkt de consultant volgens de auteurs vrolijk samen met opiatenmakers, vijandige autocratische regeringen, sigarettenfabrikanten en Amerikaanse immigratiediensten die verantwoordelijk zijn voor het uiteenrijten van gezinnen.
Wie het boek van Bogdanich en Forsythe leest, kan zich moeilijk voorstellen dat McKinsey één betalende klant zou weigeren.
Veel van de aanbevelingen die het bedrijf doet, zijn op Milton Friedman gebaseerd en gericht op het fenomeen right-sizing, volgens de auteurs ‘een absurd eufemisme’ voor het ontslaan van werknemers en het doorvoeren van fikse kostenbesparingen.
Voorbeelden van fout gedrag van McKinsey
De consultants ontberen ondertussen elke morele code, zo lijkt het uit de vele voorbeelden die Bogdanich en Forsythe optekenen.
- In 1950 hielp McKinsey de exploderende beloning van bestuurders op gang te brengen door te beweren dat de lonen van arbeiders sneller stegen dan die van hun bazen. Inmiddels verdienen ceo’s in Amerika gemiddeld 350 meer dan hun arbeiders en heeft de consultant volgens de auteurs een substantiële bijdrage geleverd aan het verdwijnen van de middenklasse.
- In de jaren negentig promootte het bedrijf ontslagen en de verzending van banen naar goedkopere, buitenlandse landen, zoals India, waar McKinsey grote outsourcingbedrijven zoals Infosys adviseerde.
- In 2002 publiceerde McKinsey’s Martin Elling een artikel over gemiste marketingkansen voor farmaceutische bedrijven. Farmaceut Purdue Pharma hapte en contracteerde McKinsey in 2004 om de verkoop van zijn zeer verslavende opiaat OxyContin te verhogen van één naar meerdere miljarden dollar per jaar. OxyContin had een slecht imago. Het was zeer verslavend en slecht voor de gezondheid. McKinsey adviseerde een turboboost op de verkoop te zetten door innovatieve en agressieve marketingtactieken. Purdue betaalde McKinsey tussen 2004 en 2019 bijna 84 miljoen dollar aan vergoedingen.
- In 2005 adviseerde McKinsey Walmart, dat zulke lage salarissen aan zijn winkelmedewerkers betaalde dat een aanzienlijk deel aan de armoedegrens zat. McKinsey-consultants adviseerden Walmart om de winstgevendheid te verhogen door het aantal deeltijdwerknemers te vergroten en de salarissen en de kosten van gezondheidsplannen laag te houden.
Na lezing is hypocrisie het belangrijkste woord dat blijft hangen. McKinsey prijst bijvoorbeeld zijn CO2-reductie-initiatieven, maar heeft sinds 2010 een klantenbestand met ten minste 43 grote koolstofvervuilers.
Natuurlijk lijdt elk commercieel bedrijf aan enige vorm van opportunisme. Maar je kunt het ook te bont maken.
When McKinsey Comes to Town – The Hidden Influence of the World’s Most Powerful Consulting Firm is geschreven door Walt Bogdanich en Michael Forsythe. Het boek is onder meer te bestellen bij managementboek.nl.
