McKinsey was voor 2018 nog een grote onbekende voor Michael Forsythe. ‘Ik wist dat het een chic, Amerikaans adviesbureau was, maar meer ook niet’, vertelt hij in een interview met MT/Sprout. Dat veranderde al snel.
Als onderzoeksjournalist voor The New York Times verdiept hij zich vanaf 2018 met zijn collega Walt Bogdanich in McKinsey. Samen leggen ze de verborgen, wereldwijde invloed van het adviesbureau bloot. Het ontluisterende boek daarover is net in het Nederlands verschenen: De macht van McKinsey.
McKinsey doet veel goede dingen, benadrukt hij meerdere keren. Maar als je als zo’n machtige partij ook werkt voor foute bedrijven en dictatoriale regimes, dan is die impact ronduit schadelijk. Het boek staat vol met voorbeelden daarvan, inclusief het aanjagen van de verkoop van verslavende en dodelijke producten zoals opioïden en tabak.
Wat motiveerde je om in dit bedrijf te duiken?
Michael Forsythe: ‘De cultuur van geheimhouding bij zo’n machtig bedrijf als McKinsey. Niets is aantrekkelijker voor onderzoeksjournalisten.’
Was het moeilijk om door die geheimzinnigheid heen te breken?
‘Onze eerste zaak ging over Zuid-Afrika (waar McKinsey beschuldigd is van corrupt gedrag en dubieuze contracten met staatsbedrijven, red.). We dachten dat medewerkers niet met ons wilden praten, maar juist omdat het zo’n schandaal was, wilden veel mensen hun kant van het verhaal vertellen. Vooral mensen die al vertrokken waren bij McKinsey.’
McKinsey werkte met alle grote tabaksfabrikanten, niet om mensen minder te laten roken
‘Na onze artikelen over hun werk voor opioïdenmaker Purdue Pharma en de uitzetdienst van immigranten ICE bleken opnieuw heel wat mensen bij McKinsey overstuur. Ze kwamen dus vanzelf naar ons om over hun ervaringen te praten. Dat heeft ons geweldig materiaal opgeleverd.’
Welke praktijk heeft je nu het meest verbijsterd?
‘Ik zou moeten zeggen, hun werk voor Purdue Pharma rond de verkoop van opioïden. Maar eerlijk gezegd is dat het niet. Het is hun samenwerking met de tabaksfabrikanten. De reden hiervoor is dat ze daarmee pas stopten in 2021.’
‘McKinsey werkte met alle grote tabaksfabrikanten, wereldwijd. Niet om ze te helpen om mensen minder te laten roken, want dat is niet de business van die fabrikanten. Nog vrij recent heeft het een loyaliteitsprogramma voorgesteld aan Philip Morris.’
‘We weten al 58 jaar dat roken kanker veroorzaakt. Roken is intussen op veel plekken verboden, je mag niet in restaurants roken, je mag niet op kantoor roken. In de VS zijn tabaksfabrikanten al vervolgd en te schande gemaakt. Ze zijn paria’s geworden. En toch bleef McKinsey tot vorig jaar met ze werken. Dat vind ik schokkend.’
Wat vind je zelf de grootste ontdekking uit jullie onderzoek?
‘We kregen wat interne documenten over hun werk met kolenbedrijven, zeer specifiek gericht op het verhogen van de kolenproductie. Het idee dat de hoogopgeleide consultants van McKinsey nog altijd kunnen werken voor een kolenbedrijf om het nog winstgevender te maken, dat is schokkend voor mij.’
McKinsey adviseert 43 van de top 100 grootste vervuilers van de wereld
‘Dat geldt ook voor olie- en gasbedrijven. We toonden aan dat McKinsey voor veel vervuilende bedrijven werkte, voor 43 van de top 100 grootste vervuilers van de wereld. Die bedrijven zijn de laatste jaren verantwoordelijk voor meer dan een derde van de wereldwijde uitstoot. En dit met zo een urgent klimaatprobleem.’
‘We waren niet de enigen die hier zo over dachten. Er zijn mensen van McKinsey naar ons gekomen, omdat zij ook geschokt waren. McKinsey verontschuldigt zich echter niet voor hun werk voor deze klanten. Het zegt dat het juist betrokken is om de wereld duurzamer te maken.’
‘McKinsey doet veel mooie dingen, maar tegelijkertijd verdient het veel geld met die fossielebrandstofbedrijven. Dat was voor mij persoonlijk mijn grootste ontdekking.’
McKinsey zegt ook dat het niet aan belangenverstrengeling doet.
‘Consultants werkten in de VS voor farmaceutische bedrijven en tabaksbedrijven én de regulerende instanties van de overheid voor de farma- en de tabaksindustrie. McKinsey zou zeggen dat het geen belangenverstrengeling was, omdat het werk dat het deed voor de regulatoren niet specifiek over hun klanten ging. Zo was het dus oké.’
Consultants werken volledig ongereglementeerd, ze hoeven zich alleen aan de wet te houden
‘We moeten McKinsey ook maar vertrouwen dat dit niet gebeurt, want er is geen toezicht, er is geen regulerende instantie, geen inspecteur die naar kantoor komt om te zien of het beleid voor belangenverstrengeling wordt toegepast. Er is niets van dit alles.’
‘Dat fascineerde ons ook, consultants werken volledig ongereglementeerd, ze hoeven zich alleen aan de wet te houden. McKinsey heeft zelfs in het opioïdenschandaal nooit toegegeven dat het iets verkeerds heeft gedaan, maar heeft in de VS wel meer dan 600 miljoen dollar aan schikkingen betaald.’
Veel bedrijven die betrapt worden, zeggen sorry.
‘McKinsey is heel goed in sorry zeggen. Dat heeft het gedaan in Zuid-Afrika en met het opioïdenschandaal in de VS. Er zijn geen excuses aangeboden voor hun rol bij ICE, maar hun consultants werken niet langer voor deze immigratiedienst.’
‘McKinsey heeft in 2019 hun selectieproces voor klanten aangepast. Die worden nu vooraf beter beoordeeld. Het heeft ook een duidelijk beleid over het werken met autoritaire regimes. Consultants kunnen niet met de ministeries van Justitie, Defensie en Binnenlandse Zaken werken in deze landen. Dat is wat ze zeggen.’
Dat is wat ze zeggen…
‘De enige controle die deze industrie momenteel heeft, komt van de wettelijke instanties en van journalisten. Afgelopen september schreven twee collega’s nog over een ziekenhuisketen die ooit was opgezet om liefdadigheidswerk te doen voor de armen.’
Zullen bedrijven McKinsey minder inschakelen na wat wij geschreven hebben? Ik zie er geen bewijs van
‘Dat bedrijf is ondertussen wel afgeweken van zijn missie. McKinsey heeft voor deze keten een plan uitgewerkt om meer geld van arme mensen binnen te krijgen. Veelal van mensen die sowieso niet hoefden te betalen, omdat ze aanmerking komen voor gratis zorg.’
‘McKinsey ontwierp hiervoor een systeem per telefoon. Ze trainden medewerkers van het bedrijf hoe ze met patiënten moesten praten om meer geld te krijgen. Dat gaat over het onder druk zetten van arme mensen. Dit soort werk valt kennelijk niet onder het selectieproces voor klanten van McKinsey.’
Deze negatieve aandacht heeft dus geen enkele impact op hun business?
‘Ik ben geen cynisch persoon, maar wel realistisch. Zullen bedrijven McKinsey minder inschakelen op basis van wat wij geschreven hebben? Ik zie er alvast geen bewijs van. Als je ziet hoe McKinsey een ziekenhuisketen helpt om meer geld van arme mensen af te troggelen, dan denken andere ziekenhuizen misschien wel: dat willen wij ook.’
‘Wat voor ons en onze lezers negatieve publiciteit is, is dat niet voor een bedrijf dat winst wil maken. De enige reactie van McKinsey die op mijn boek is gekomen, is ook veelzeggend: alleen maar een statement zonder inhoudelijke verrassingen.’
Er verandert dus niets, zelfs niet van onderop?
‘Alleen als het bedrijf minder aantrekkelijk wordt voor de briljante jonge mensen die het graag rekruteert, de echte topkandidaten, zal er iets veranderen. Maar gaan die nu echt twee keer nadenken over werken bij McKinsey? Als je dertig bent, verdien je daar een miljoen dollar per jaar.’
De rijkste mensen in de wereld gebruiken McKinsey als finishing school voor hun kinderen
‘McKinsey heeft niet meer de naam die het had, maar het is nog altijd een prestigieus bedrijf. De rijkste mensen in de wereld gebruiken McKinsey als finishing school voor hun kinderen. De adellijke families in Frankrijk sturen hun kinderen naar McKinsey voor training. Carlos Ghosn, de voormalige topman van Renault, stuurde zijn kinderen ook.’
‘Toen Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese commissie, nog als minister van Defensie werkte in Duitsland konden twee van haar kinderen bij McKinsey aan de slag. En dit was op het moment dat haar departement McKinsey inhuurde voor allerlei opdrachten. Het nieuwe hoofd voor de reorganisatie van de afdeling aankoop was een senior partner van McKinsey. Nog een mooi voorbeeld van belangenverstrengeling.’
Je kende het bedrijf niet in 2018. Wat denk je nu over McKinsey?
‘McKinsey is geweldig in het inhuren van getalenteerde mensen. Die werken hard om te doen wat het beste is voor hun klant. Dat is ook de belangrijkste waarde van McKinsey. Alleen zijn die mensen zo bezig met hun klanten, dat ze uit het oog verliezen hoe schadelijk hun werk kan zijn.’
Als je mensen aan het werk zet voor een fout bedrijf, dan ben je niet bezig met het verbeteren van de wereld
‘McKinsey is uniek in de wereld. Ze zijn overal, ze werken met zoveel overheden, zoveel grote bedrijven, hun invloed is zo groot. Als je deze briljante mensen aan het werk zet voor een fout bedrijf of een fout doel, dan ben je als McKinsey niet bezig met het verbeteren van de wereld.’
‘Het is prima om goed werk te doen, maar een veel grotere en moeilijkere stap is als bedrijf zeggen dat het minder schade moet gaan aanrichten. Zolang dat niet gebeurt, zegt dat veel over McKinsey.’
De macht van McKinsey: de destructieve invloed van het belangrijkste adviesbureau ter wereld is geschreven door Michael Forsythe en Walt Bogdanich. Het boek is onder meer te koop bij managementboek.nl.
