Dit is de tijd van doen. Verzekeraar a.s.r. gebruikte deze pay-off al langer voor zijn reclamecampagnes, maar toen het coronavirus Nederland in z’n greep kreeg en steeds meer mensen afhankelijk werden van de hulp van anderen, bleek hij des te relevanter. Eind maart verving a.s.r. in allerijl de geplande hypotheekcampagne door een filmpje met het liedje ‘Nederland doet het’ waarin opgeroepen wordt om voor elkaar te zorgen. Ook voegde de verzekeraar de daad bij het woord: voor de actie ‘Koks koken voor Utrecht’, waarbij hulpbehoevende stadgenoten warme maaltijden krijgen, stelden ze niet alleen hun keuken en koks ter beschikking, maar ook collega’s die de maaltijden thuisbezorgen.
Corporate volunteering heet dat, en het is al langere tijd in opkomst. Eerst heette het vrijwilligerswerk en deed je het gewoon zonder er al te veel ruchtbaarheid aan te geven. Maar de laatste jaren slijt, naar Amerikaans voorbeeld, het taboe om aan de buitenwereld te laten zien hoe goed je bezig bent. En dat is ook niet zo gek. Niet alleen consumenten verlangen steeds vaker transparantie over hoe maatschappelijk verantwoord een onderneming opereert, ook jonge, ambitieuze werkzoekenden willen weten welke maatschappelijke impact een potentiële nieuwe werkgever maakt.
Bereidheid tot vrijwilligerswerk
De coronatijd is dan ook een uitgelezen moment voor bedrijven om zichzelf van hun beste kant te laten zien. Wouter Schild, adviseur bij Vrijwilligerscentrale Utrecht (VCU): ‘Veel bedrijven waren al maatschappelijk actief, maar nu er echt iets aan de hand is, zie je dat de bereidheid om kwetsbare groepen te helpen enorm is toegenomen. Geld, mankracht, netwerk en kennis worden volop ingezet om kwetsbare mensen en groepen te ondersteunen. We hebben gemerkt dat processen supersnel gaan, zoals bijvoorbeeld samenwerkingen met zowel bedrijven, fondsen als maatschappelijke organisaties om snel te kunnen helpen waar nodig.’
Schild beleefde onlangs zijn fifteen minutes of fame dankzij een videogesprek met minister-president Mark Rutte die ze een hart onder de riem stak en bedankte voor hun inspanningen. Aan dat gesprek nam ook Boudewijn Wijnands deel, medeoprichter van Deedmob, een digitaal ‘platform’ voor vrijwilligers en mensen die hulp nodig hebben. Nog geen vier jaar na de lancering maken meer dan 1500 organisaties er gebruik van, die samen een miljoen vrijwilligers vertegenwoordigen. Grote bedrijven waaronder Red Bull, H&M, TomTom en Beiersdorf (o.a. Nivea) zetten Deedmob in zodat hun medewerkers aan corporate volunteering kunnen doen. Deedmob is ook oprichter Coronahelpers.nl, waar ook VCU bij betrokken is.
‘Wat doe ik nou eigenlijk de hele dag?’
Wijnands merkt dat doordat mensen meer thuis zitten en langzamer leven, ze meer tijd hebben om na te denken over waar ze hun werkzame leven nou eigenlijk aan besteden. ‘Veel mensen vragen zich nu af: wat doe ik nou eigenlijk in mijn werk elke dag? Is het dat nou waard? Als je met corporate volunteering je tijd kan inzetten voor maatschappelijk goed, dan helpt dat.’
‘Het werkt alleen als iedereen meedoet. Ook de raad van bestuur steekt jaarlijks de handen uit de mouwen’
De bereidheid om te helpen is dan ook groot. ‘Als de vrijwilligerscentrale drie extra vrijwilligers vraagt voor het bezorgen van de maaltijden de dag erna,’ vertelt Mandy van Schaaik, projectmanager bij a.s.r., ‘dan plaats ik een oproep op intranet en heb ik in no time ik vijf aanmeldingen.’
Tijdens het oude normaal was ‘financiële zelfredzaamheid’ al de corebusiness van de vrijwilligersactiviteiten van a.s.r.. Dat zal voorlopig alleen nog maar relevanter worden. ‘We koppelen bijvoorbeeld mensen die het lastig vinden om goed met hun budget om te gaan aan een ‘schuldhulpmaatje’, die ze met handige tips en tricks op de rails helpt en houdt. Dankzij de crisis is zullen veel mensen in inkomen terugvallen en wordt het probleem van de financiële zelfredzaamheid steeds actueler.’
Werving en zingeving
Corporate volunteering is niet alleen goed voor je algemene publieke imago, helpt het ook bij het werven van jonge nieuwe medewerkers. Wijnands: ‘De millennialdoelgroep, vooral de hele ambitieuzen, kiest voor bedrijven die maatschappelijke impact maken, wat het bedrijf ook doet. Organisaties die in de public perception als traditioneel worden gezien, die dus niet Tesla heten of Patagonia, hebben echt moeite om dat talent te werven. Corporate volunteering is een middel om impact te hebben, vooral als je echt je expertise inzet. Denk aan Codam, de programmeeropleiding van TomTom. Daar krijgen jongeren met een minder geprivilegieerde positie, bijvoorbeeld uit Amsterdam-Zuidoost, een gigantische kans om ergens aan de slag te gaan. Voordeel voor TomTom is dat ze later weer betere programmeurs in dienst kunnen nemen.’
Nog een voorwaarde voor geslaagde corporate volunteering: het werkt alleen als iedereen meedoet. ‘A.s.r. heeft zo’n 4000 medewerkers, van verzekeringsexperts tot cateringpersoneel’, vertelt Van Schaaik. ‘We proberen met onze Foundation iedereen op zijn minst één keer te motiveren om mee te doen. Ook de raad van bestuur steekt jaarlijks de handen uit de mouwen. Zo geven ze van tijd tot tijd les op scholen om kinderen basisbegrippen bij te brengen over verzekeringen en geld. En goed voorbeeld doet volgen.’
Zo gaat het ook bij UPS, Red Bull en een hele lijst van andere bedrijven die Wijnands kan opsommen. Zo moet het ook. ‘Anders wordt het nooit een onderdeel van je cultuur. Het zet de toon: wij als bedrijf zetten ons in voor de samenleving – klanten, partners – maar we zijn zelf ook onderdeel van de samenleving. Het maakt het bedrijf een stuk persoonlijker. Je ziet ook dat bedrijven die een corporate-volunteeringprogramma hebben, beter scoren op retentie van werknemers, op werknemerstevredenheid en ziekteverzuim.’
Tijd van laten
Maar voor sommige bedrijven is dit juist de tijd van laten. De coronacrisis dwingt tot bezuinigen en niet-essentiële activiteiten zoals vrijwilligerswerk zijn dan ‘makkelijk’ te schrappen. Wijnands: ‘Zo zijn we ook een aantal partners verloren, zoals KLM en H&M. Dat is heel begrijpbaar. Maar het heeft ook gevolgen op de lange termijn. Het is onze overtuiging dat bedrijven die niet meegaan in die trend, het nog moeilijker gaan krijgen in de toekomst.’
Een bedrijf als Patagonia zet nu nog meer in op maatschappelijke impact, vertelt Wijnands. ‘Zij vinden juist dat corona ons helpt realiseren dat het niet meer business as usual is. Alle bedrijven zullen maatschappelijke impact moeten maken, alle bedrijven moeten een purpose hebben die om meer gaat dan alleen geld verdienen.’
Stevige cultuur
Of de coronacrisis nog langetermijneffecten heeft op het vrijwilligerswerk? Het is te vroeg om daar iets zinnigs over te zeggen, volgens Wijnands. ‘De meeste bedrijven zijn nog bezig om uit te zoeken hoe ze moeten omgaan met deze hele chaos. Vrijwilligerswerk is met alle respect natuurlijk ook niet hetgeen ervoor gaat zorgen dat je bedrijf gaat overleven. Het is wel iets dat je bedrijfscultuur fundamenteel verstevigt.’
