Sinds deze week mag Johan Cruijff zich officieus de baas van Ajax noemen. De RvC gooit de handdoek in de ring. Maar een leider zal Cruijff nooit worden.
De zege van Cruijff bij Ajax is compleet: de directie weg, de club in bestuurlijke chaos. Kennelijk moet je eerst brokken maken om in de situatie te komen dat iedereen naar je luistert. En komende tijd gaat heel Ajax naar Cruijff luisteren. Hij zal zijn eigen directie en trainersstaf kunnen aanstellen en zijn technische plannen uitvoeren. Helaas zit in Cruijff geen leider verborgen, en de overwinning deze week kan de grootste nederlaag uit zijn loopbaan blijken te zijn. Hieronder staan een paar aspecten die Johan Cruijff nooit zal leren over leiderschap.
Binding
Een van de belangrijkste kenmerken van een leider is dat hij de mensen in zijn bedrijf kan binden. Cruijff heeft een aantal geniale kwaliteiten, hij bezit een enorm voetbalinzicht en hij kan spelers beter maken. Dankzij zijn historische populariteit heeft hij de machtstrijd gewonnen, maar het is ten koste gegaan van veel expertise in de club, die moet nu worden aangevuld. Cruijff kent maar één wijsheid, namelijk zijn eigenwijsheid, en hij zet mensen met een afwijkende mening aan de kant. Zijn volgers, verenigd in de ‘groep Cruijff’, hebben niet genoeg in huis om een complexe organisatie als een voetbalclub te organiseren, maar Cruijff is te eigenzinnig om mensen te accepteren die dat wel kunnen. Een leider moet tegenspraak dulden, zoals topmanagers weten; ze moeten die tegenspraak zelfs organiseren. Cruijff snijdt elke tegenspraak weg.
Visie
De kern van de problemen bij Ajax ligt volgens Cruijff op het technisch vlak. Het plan-Cruijff zou de richting moeten wijzen naar verbetering. Maar techniek en spelopvattingen kunnen nooit de reden alleen zijn dat een club afglijdt. Ajax presteert al meer dan 10 jaar ondermaats gezien zijn begroting. Trainers, spelers en spelopvattingen, kwamen en gingen zonder dat het veel uitmaakte. Intussen bleef de club sinds de beursgang in 1998 een bestuurlijke wanboel, met een onoverzichtelijke kluwen van (leden)raden, besturen en directiefuncties. Een bedrijf zonder eenduidige bestuursstructuur is gedoemd om ten onder te gaan aan interne machtstrijd, en dat is precies waar Ajax onder leed. Cruijff heeft de wanorde de afgelopen maanden alleen maar erger gemaakt, en hij is er de persoon niet naar om dat probleem op te lossen.
Verantwoordelijkheid
Het meest essentiële kenmerk van een leider is verantwoordelijkheidsgevoel. Dat gevoel is Cruijff vreemd. Cruijff redeneert en handelt niet in het belang van de club, maar vanuit zichzelf en vanuit het onwrikbare geloof dat hij gelijk heeft. Bij Ajax had hij vorig jaar de mogelijkheid om met Marco van Basten als directeur te werken en met een raad van commissarissen die in grote lijnen op zijn hand was. Op dat moment was het zeker in het belang van Ajax geweest om met deze coalitie verder te gaan, en niet in een slepend juridische gevecht te belanden. Maar Cruijff verkoos de confrontatie. In zijn loopbaan is confrontatie de rode draad: de dingen moeten op zijn manier gebeuren, anders is hij vertrokken. Een leider die confrontatie als belangrijkste middel hanteert, kan nooit langer dan 1 of 2 jaar functioneren. En dan nog alleen als hij een zeer slaafse organisatie aanstuurt.
Al deze dingen zal Cruijff nooit leren over leiderschap. Want zodra de resultaten van Ajax op het veld tegenzitten, zullen de supporters (met hun beruchte korte lontje) zich ook tegen Cruijff keren. Dan zit ‘El Salvador’ al snel thuis, met een ongelukkig gezicht, mokkend op ‘hun’ die tegen hem zijn. Hopelijk voor Ajaxfans is de (financiële en sportieve) puinhoop die hij dan achterlaat, niet té groot.
Afbeelding: Laia
Lees ook:
-
Ajax leidt onder slechte bedrijfsstructuur
- Ajax maakt aandeelhouders onzeker
- Financiële competitie: Ajax onderaan
- Aandeel Ajax teert op sportief optimisme
