Coaching gaat over gedragsverandering
‘Niets is zo moeilijk als gedragsverandering’, aldus Manon Bongers. ‘Goedkeuring in de ogen van anderen uit het verleden speelt vaak nog een rol bij de keuzes die iemand maakt in het hier-en-nu. Er zijn vertrouwde manieren van denken, voelen en handelen die zitten opgeslagen in ieders brein. Het vraagt daarom veel oefening en inzet om deze ingesleten gedragspatronen te veranderen.’
Case #1: Klachten over de teammanager
De wil om gedrag te veranderen en daarbij hulp te aanvaarden, komt volgens Manon Bongers vaak niet vanzelf. ‘Zo coachte ik een teammanager over wie klachten waren binnengekomen bij andere afdelingen. De manager zou angst hebben gecreëerd bij zijn eigen team en andere teams door manipulatief gedrag.
Zijn medewerkers en collega’s van andere afdelingen verwachten van de directeur dat hij de teammanager zou confronteren met zijn gedrag en de gevolgen daarvan. Ze vonden ook dat hij de hulp van een coach nodig had om inzicht in zijn eigen gedrag en het effect hiervan te krijgen, zijn verantwoordelijkheid te leren nemen en constructief te leren samenwerken. En zo kwam hij dus bij mij terecht.’
Case #2: Rugklachten en moeheid
Ook persoonlijke valkuilen kunnen een reden zijn om de steun van een coach te zoeken.
‘Zo kwam er een beleidsmedewerker bij me die last had van rugklachten en moeheid. Hij ondervond hinder van zijn irrationele gedachten, zo twijfelde hij eraan of hij zijn werk wel goed deed en was hij voortdurend bezig met wat anderen van hem vonden. Dit maakte hem onzeker en hij gedroeg zich hierdoor subassertief: steeds had hij het gevoel in de ogen van zijn collega’s en zijn leidinggevende tekort te schieten. Hij wilde meer zelfvertrouwen krijgen, werken aan een positiever zelfbeeld en assertief gedrag ontwikkelen. Daar zijn we mee aan de slag gegaan.’
Blinde vlek
Soms kunnen medewerkers en leidinggevenden een blinde vlek hebben voor hun eigen onwenselijke gedrag. Manon: ‘Wat ik regelmatig meemaak, is dat een coachee een pijnlijk verhaal lachend vertelt. Dit is erg verwarrend. Voor de coachee is het waardevol om te leren de inhoud van de boodschap en de manier waarop de boodschap wordt gebracht, op elkaar af te stemmen. Daar zit nog een stap vóór, namelijk het contact maken met het onderliggende, pijnlijke gevoel om het op congruente wijze te kunnen uiten.’
Case #3: Verantwoordelijkheid overnemen
Manon: ‘Kort geleden coachte ik een IT-manager die last had van het passieve gedrag van een medewerker. Ik vroeg naar haar eigen gedrag in deze situatie. Als haar medewerker zijn taken niet naar behoren uitvoerde, vertelde ze, deed zij het werk zelf.
Door op deze manier het passieve gedrag van haar medewerker te belonen, had ze een ongezonde afhankelijkheid gecreëerd. De manager moest leren haar medewerker aan te spreken op onvolkomenheden in zijn werk en hem te stimuleren hier zelf stappen in te zetten.’
Case #4: Discussie in het team
Volgens Manon Bongers is het soms verstandig om te investeren in het ontwikkelen van bepaalde competenties, bijvoorbeeld communicatieve vaardigheden.
Manon: ‘Een paar weken geleden begeleidde ik een team waarin de iedereen snel op elkaar reageerde, waardoor er veel discussie en onrust ontstond. Ik begeleidde het teamproces om ze te helpen naar elkaar te luisteren, elkaar vragen te stellen, elkaar de ruimte te geven om te reageren en te verifiëren of ze elkaar goed begrepen hadden.’
Neem kleine stappen
Het is belangrijk om medewerkers concreet te laten verwoorden welk gedrag ze willen ontwikkelen. Manon: ‘Onderzoek welke overtuigingen aan de basis van het gedrag liggen. Gedrag komt namelijk altijd voort uit bepaalde overtuigingen, zonder dat we ons daar bewust van zijn.
Help jouw medewerker om belemmerende overtuigingen over zichzelf, de ander en de omgeving van zich af te schudden en te vervangen door realistische, helpende overtuigingen’.
De kans op succesvolle gedragsverandering is volgens Manon groter naarmate het stressniveau lager is. ‘Het ingesleten, ineffectieve gedrag wordt dan namelijk minder getriggerd. Begin met kleine stappen in het ontwikkelen van nieuw gedrag door je medewerkers of coachees met jou te laten oefenen, en daarna in een vertrouwde omgeving. Als ze op deze wijze positieve ervaringen opdoen en vooruitgang ervaren, groeit hun zelfvertrouwen. Het nieuwe gedrag zal hun steeds makkelijker en beter afgaan.’
Begeleid je mensen, teams en/of organisaties in ontwikkelings- en veranderingsprocessen en wil je meer weten over gedragsverandering en positieve psychologie?
Volg dan de opleiding Transactionele Analyse, Coachen vanuit de positieve psychologie en leer daarin jouw eigen gedrag en dat van jouw medewerkers te herkennen en te sturen.
Coachen vanuit de positieve psychologie
