Nederlandse bestuurders vinden belastingvoordelen voor buitenlandse concurrenten oneerlijk. 'Ik lig er nog net niet wakker van.'
Niet meteen door het raam naar buiten kijken, maar Nederland is een exotische enclave. Geen palmboom te zien of tropische zee, maar de polder is een warme haven voor buitenlands geld. Het belastingparadijs Nederland bestaat uit drie fiscaal vriendelijke fundamenten. Het eerste fundament zijn de belastingverdragen. Belastingverdragen heeft Den Haag na 1945 in hoog tempo afgesloten en doet dat nog steeds. Er is geen ander land ter wereld dat zoveel belastingverdragen met een ander land heeft als Nederland. In belastingverdragen spreken twee landen af waar een internationaal bedrijf belasting moet betalen, in land X of in land Y, waar Y staat voor Nederland. Mag u raden wie in die verdragen veelal aan het langste eind trekt. Inderdaad; Mark Rutte en zijn financiële rechterhand Jeroen Dijsselbloem, minister van Financiën.
Valt er iets te regelen?
4 BILJOEN VIA DE POLDER
Van ’s werelds 100 grootste bedrijven, gemeten naar omzet, hebben er zeker 80 een fiscaal gedreven vestiging in Nederland. Volgens een rapport van het ministerie van Financiën uit 2012 ontwijken in totaal zo’n 6.200 bedrijven de belasting met een constructie via de polder. Dat is een voorzichtige schatting – niet ieder bedrijf dat de fiscus in het thuisland ontvlucht, meldt dit netjes aan de Nederlandse Belastingdienst. Samen sluizen die bedrijven jaarlijks zo’n 4.000 miljard euro door Nederland heen. Volgens datzelfde rapport dragen ze daarover 485 miljoen euro af aan vennootschap-, dividend- en omzetbelasting, een belastingdruk van 0,012 procent. In totaal stort het Nederlandse bedrijfsleven jaarlijks 15 miljard euro in de schatkist. Slechts 660 van de belasting ontwijkende bedrijven hebben personeel in Nederland; de rest voldoet aan de substance-eisen door een trustkantoor in te schakelen en is feitelijk niet meer dan een brievenbusmaatschappij. Veel Amerikaanse multinationals gebruiken hun Nederlandse vennootschappen om geld over te hevelen naar belastingvrije oorden als Bermuda, de Britse Maagdeneilanden en de Kaaimaneilanden. Zolang dat geld daar blijft en niet aankomt in de VS, kan de Amerikaanse inspecteur er geen belasting over heffen. De spaarpotten op de palmboomeilanden zijn dik gevuld: Hewlett-
Packard houdt op deze manier 55 miljard dollar uit de klauwen van de fiscus, Coca-Cola 21 miljard, Apple 29 miljard en Google 31 miljard.
Alle criteria die samen bepalen of een multinational 'Nederland' is, noemt De Belastingdienst 'substance'. Lees onze uitleg over deze term. Het tweede fundament zijn zogeheten rulings. Ligt er een belastingverdrag, dan juicht de multinational nog niet. Want in plaats van in land X moeten ze betalen in land Y, aan de fiscus, en betalen, daar houden ze niet van. Dus wat doet de multinational? Die gaat praten met de belastingambtenaren van Dijsselbloem. Valt er niet iets te regelen, qua belastingdruk? Ja hoor, dat kon in 1945 en dat kan anno 2013. Een dealtje sluiten met de fiscus heet een ‘ruling’. Het rulingteam van Dijsselbloem zetelt in Rotterdam-Zuid en heet Belastingdienst Grote Ondernemingen. Let wel; u kunt hier alleen terecht als u een ‘buitenlandse’ grote onderneming runt. Voor het Nederlandse bedrijfsleven is de draaideur gesloten.
Zweedse ballen
En dan zijn er nog de gaten in de belastingwetten. Deze gaten zijn groot en worden zelden gedicht. Zo is Den Haag ooit ‘vergeten’ wettelijk vast te laten leggen dat coöperaties belasting dienen te betalen over uitgekeerd dividend. Vandaar dat de Amerikaanse levensmiddelenmoloch Wal-Mart (9.000 winkels in 15 landen) opereert vanuit een 100 procent Hollandse coöperatiestructuur. Is een coöperatie niet mogelijk of te ingewikkeld, tuig dan een royaltystructuur op. Royaltystromen – let wel, buitenlandse royaltystromen – worden in Nederland niet belast. Vandaar dat Mick Jagger hier zo graag komt. Zo werkt ook Ikea vanuit Delft. Op alles van Ikea kleven auteursrechten, van de kleur blauw voor de buitenkant van het meubelpakhuis tot de Zweedse Gehaktballetjes. Voor iedere euro (of dollar, of roepia) omzet die een Ikea waar ook ter wereld maakt, moet de lokale vestiging een percentage aan royalty’s naar Ikea in Delft gireren. Ter plekke zijn die royalty’s aftrekbaar van de winst – dat scheelt dus belasting – en in Nederland is het geld ook niet belast. Zo komt het meubelhuis mede dankzij Nederland aan 3 miljard euro winst per jaar.
Crisisheffing
Er zijn nog (veel) meer van dit soort absurde regels, maar daar vallen we u niet mee lastig; het is al erg genoeg. Want erg is het. Vooral voor het Nederlandse MKB. Terwijl het buitenlandse bedrijfsleven in Nederland fiscaal feest viert, bloedt het Nederlandse bedrijfsleven. De belastingdruk voor Nederlandse bedrijven is hoog. Twintig procent belasting over de eerste 200.000 euro winst, 25 procent daarboven, dividendbelasting, milieuheffing, crisisheffing (!) en dan hebben we het nog niet over de werkgeverslasten betreffende het personeel in loondienst. Of de 52 cent die u als beetje manager van elke euro van uw inkomen afdraagt aan Dijsselbloem en de olijk lachende Rutte. Behalve bloeden op de giro doet dat ook pijn met het oog op de concurrentiepositie van het MKB. Je zult een meubelzaak hebben en moeten opboksen tegen Ikea. Je zult een koffieketen hebben en moeten concurreren met Starbucks.
Weinig fiducie
Frans Weekers, staatssecretaris van Financiën, schrok begin april van de omvang van de grote schaal van belastingontwijking die multinationals er via Nederland op na houden ten koste van het ‘eigen’ bedrijfsleven. Hij beloofde er iets aan te doen. Bijvoorbeeld door de substance-eisen aan te schroeven (zie kader). Ewald Engelen, financieel geograaf en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, heeft er weinig fiducie in. ‘Den Haag roept zoiets om de paar jaar. Maar de facto gebeurt er weinig tot niets. Dijsselbloem en zijn voor gangers hollen onze eigen economie uit, en die van andere landen. Niets meer, en niets minder.’
Meer weten? Check: ‘Het Belastingparadijs, waarom niemand hier belasting betaalt, behalve u’
Beeld via Flickr.
Wat vinden Nederlandse bestuurders van de belastingkwestie? Lees de mening van Daniel Ropers (Bol.com), Paul Dumas (Selexyz) en Ronald Bakker (Bagels & Beans):
