Artificial Intelligence, digitalisering, robotisering… zullen onze toekomst grondig veranderen. Of beter: dat zijn ze al aan het doen. Technologie ontwikkelt zich razendsnel, maar de mens lijkt nauwelijks mee te ontwikkelen. Veel mensen hebben vooral schrik dat robots onze jobs gaan innemen. Volgens Elke Geraerts, psychologe en managing partner bij Better Minds at Work, waarmee ze bedrijven adviseert over human capital, is die angst is terecht als we nu niet in actie schieten en snel onze menselijke meerwaarde tegenover onze digitale concurrenten gaan ontwikkelen.
Zagers en klagers
Geraerts is ervan overtuigd dat de mens en het menselijke brein een duidelijk meerwaarde te bieden hebben ten opzichte van onze digitale concurrenten. ‘Maar er heerst een grote gelatenheid tegenover de opkomst van AI, terwijl het net een reflex zou moeten zijn om AI en robotisering te omarmen en er ons voordeel mee te doen’, zegt ze. ‘Onze mindset moet veranderen. Mensen blijven bij voorkeur in hun comfort zone en zeggen graag dat vroeger alles beter was. Maar nu is het juiste moment om actie te ondernemen, want ons brein is nog fris en onbezoedeld. Binnenkort worden onze hersenen – veel meer nog dan vandaag – overladen met massa’s data, technologie, nieuwigheden en informatie en dan kunnen we AI niet meer naast ons neerleggen. Dan wordt het AI die onze mindset en ons denken bepaalt.’
In haar meest recente boek Authentieke Intelligentie heeft Geraerts het over slachtofferschap: we zien de digitale transformatie gebeuren en kijken lijdzaam toe. We ondergaan het maar. ‘Ons brein wordt steeds sterker beïnvloed door digitalisering, waardoor onze intrinsieke motivatie altijd kleiner wordt. Daar komt specifiek voor ons land nog bij dat de gemiddelde persoon een heel lage leerbereidheid toont, eenmaal hij of zij zijn diploma op zak heeft’, zegt Geraerts. Een recent rapport van de OESO toont aan dat onze leerbereidheid een pak lager is dan in onze buurlanden. ‘We hebben te veel de neiging ons te settelen in de luxe die we nu hebben, zonder aan de toekomst te denken. Nederlanders zijn bijvoorbeeld typische ondernemers, Belgen zijn vooral zagers en klagers.’
Future proof?
Ondernemingen zijn volgens Geraerts wel goed bezig nieuwe technologieën te omarmen. ‘Helaas denken ze te vaak dat hun bedrijf future proof is, omdat ze nieuwe digitale tools en technologieën zijn gaan gebruiken. Op termijn zullen alle bedrijven die gaan gebruiken, dus zo werkt het niet. Het is vooral de cultuur die mee moet evolueren met de digitale transformatie: mensen moeten de kans krijgen hun authentieke intelligentie te ontdekken, te ontwikkelen en te benutten.’ Bedrijven moeten hun mensen daarom handvatten geven om meer in te zetten op hun unieke menselijke kwaliteiten, want alleen zo kunnen ze de concurrentiestrijd met AI winnen. Geraerts: ‘Creativiteit wordt een van onze belangrijkste eigenschappen. We moeten vooruitziend zijn en daar nu op inzetten, want de onzekerheid zal in de toekomst alleen groter worden.’
Wat die onzekerheid betreft tonen studies aan dat tegen 2022 75 miljoen van onze huidige werkzaamheden door AI zullen worden in genomen. Tegen 2030 is dat een derde van al onze huidige jobs. Het is een fabeltje dat het dan vooral over werk van arbeiders gaat. Robots worden cognitief intelligenter en zullen ook altijd meer taken van kenniswerkers overnemen. AI zal gelukkig ook voor veel nieuw werk zorgen, dus de kans dat we met zijn allen niets meer te doen hebben is tamelijk klein, maar dan moeten we nu wel snel onze uniek menselijke talenten gaan ontwikkelen. Geraerts benadrukt dat het wel degelijk dringend is. ‘Het zal geen revolutie zijn, maar ook geen evolutie waar we geleidelijk in meerollen. Zulke zaken gaan steeds vaker voorkomen, want bedrijfsleiders worden door de snelle technologische ontwikkelingen gedwongen om radicale keuzes te maken.’
Autonoom je talent ontwikkelen
Een bijkomende uitdaging voor mensen en bedrijven is dat we eigenlijk geen goed beeld hebben van onze talenten en die ook niet correct inschatten. ‘Met Better Minds at Work doen wij bijna dagelijks talent scans in bedrijven en teams om op zoek te gaan naar talenten en drivers’, zegt Geraerts. ‘Mensen zitten vaak fout, maar vinden zich wel in onze conclusies. Wat minstens zo belangrijk is, is dat er op teamniveau veel onwetendheid heerst over elkaars talenten. En het is net op teamniveau dat bedrijven veel meer moet inzetten op individueel talent, om het team en de teamleden naar een hoger niveau te tillen. Als mensen hun talenten kunnen ontwikkelen maakt hen dat niet alleen beter, het geeft hen ook energie.’
Autonoom je talenten kunnen ontwikkelen motiveert mensen. Tegelijk hebben we de neiging om autonomie buiten onszelf te leggen en wordt ondernemerschap niet gestimuleerd in onze maatschappij. ‘Organisaties kunnen mensen meer autonomie geven en eigenaarschap aanmoedigen, maar dan moeten mensen ook van hun Calimero houding af.’
