Herman Groen en Roland Lageveen drinken champagne met mate. Niemand minder dan de Amerikaanse marine is geïnteresseerd in de technologie van hun biotechnologiebedrijf. Maar als echte Groningers weten ze hun blijdschap goed te verbergen. “Eerst het contract tekenen.”
“Het was onze gezamenlijke droom ooit geneesmiddelen te maken met onze antistoffen. Als we terugkijken, lijkt het soms onwaarschijnlijk hoe veel we de afgelopen jaren hebben bereikt. Op andere momenten denk je weer: waarom kan het niet sneller? Toch begint het er steeds meer op te lijken dat de droom uitkomt.
“Begin jaren negentig begon ons bedrijf, onder de naam MCA Development, vanuit de Rijksuniversiteit Groningen. Aanvankelijk deden we vooral contractresearch. Het idee ontstond dat het mogelijk moest zijn de antistoffen die we inmiddels hadden geïsoleerd te reproduceren en als aparte producten te verkopen. Immuniteit uit een potje. Daarom hebben we begin 2000 IQ Corporation opgericht. “Een goed voorbeeld is antrax, ofwel miltvuur. Van de bekende poederbrieven. Het Amerikaanse leger had vijf jaar geleden al een programma om meer dan een miljoen soldaten te vaccineren. Het nadeel daarvan is niet alleen dat het buitengewoon duur is, maar bovendien is het niet helemaal betrouwbaar. En bovendien: als burgers worden besmet heb je er alsnog niks aan. “Het vaccineren gebeurt natuurlijk om te zorgen dat het menselijk lichaam de juiste antistoffen aanmaakt. Zou het niet handig zijn, zo was onze gedachtegang als je de betreffende antistoffen in een potje hebt? Dat je iemand die besmet is een injectie kunt geven met precies de goede antistoffen? Daarvoor moet je de antistoffen die werkzaam zijn tegen antrax isoleren en namaken. Die techniek is de kern van IQ Corporation. “De eerste doorbraak kwam toen we steun kregen van de Western European Union (WEU), met name van het Nederlandse en Italiaanse ministerie van Defensie, en konden laten zien dat onze antistoffen werkten bij proefdieren. Later deed het Amerikaanse Center for Disease Control (CDC) een information request uitgaan, waarin bedrijven die over dergelijke antistoffen beschikken werden opgeroepen te reageren. Dat was een buitenkans voor ons. “Inmiddels hebben we een andere grote doorbraak bereikt, namelijk een samenwerkingsovereenkomst met het Naval Medical Research Center. Dat betekent voor ons verschillende dingen. In de eerste plaats is onze technologie door de Amerikaanse marine uitgebreid bekeken. Zij zijn er enthousiast over. In de tweede plaats staat nu de weg open om commerciële contracten aan te gaan met grote Amerikaanse overheidspartijen. Zoals de ontwikkelingen nu gaan, kunnen we over twee jaar met een antraxmedicijn op de markt komen. “De eerste keer dat de champagne openging was toen we de steun van de WEU in de wacht sleepten. De tweede keer toen de in vivo tests gunstig verliepen. Als je dieren infecteert met antrax, en je kunt ze vervolgens genezen met de zelf ontwikkelde antistoffen, geeft dat een geweldig gevoel. Je kunt prachtige theorieën hebben, maar ze moeten zich natuurlijk eerst bewijzen. “Er staat weer een fles koud, maar die hebben we niet opengemaakt toen we het contract met de marine hebben getekend. We ontkurken hem als het eerste commerciële contract rond is. Of op het moment dat de Amerikanen definitief besluiten om ook met onze andere antistoffen verder te gaan. We hebben namelijk twee verschillende stoffen ontwikkeld die op verschillende manieren werkzaam zijn tegen antrax. Geen enkel ander bedrijf heeft dat. Ook wanneer een bioterrorist de antrax genetisch zou veranderen, kunnen deze antistoffen bescherming bieden. Je moet als terrorist wel van heel goede huize komen om daar wat op te verzinnen. “Onze ambitie is om verder te gaan dan alleen antistoffen voor militair gebruik. We hebben al producten op de markt waarmee, ook met behulp van antilichamen, bepaalde ziektes snel kunnen worden aangetoond. Die tak van het bedrijf is inmiddels winstgevend. Een stap verder is dat we therapeutische antistoffen gaan aanmaken voor andere infectieziekten. Of dat we antistoffen die nu worden gewonnen uit bloed in bloedbanken, beter en effectiever kunnen reproduceren. “Geneesmiddelen maken om dodelijke aandoeningen van kinderen en ouderen te kunnen behandelen, dat was onze ambitie. Het lijkt een droom maar het zou zomaar kunnen dat het gaat lukken.”
