De finale van de Australian Open staat voor de deur. Wat kunnen managers leren van toptennissers?
Jim Loehr, performancepsycholoog en mede-oprichter van the Johnson & Johnson Human Performance Institute, deed onlangs in de serie The Tennis Mind van True.Ink een boekje open over de kennis die hij opbouwde in zijn werk met tennislegendes als Pete Sampras, Roger Federer en Novak Djokovic.
Mentaal verliezen
Zo wijst hij op vier stappen die spelers, of wie dan ook, kunnen nemen om te excelleren in plaats van mentaal te imploderen. Wat Loehr namelijk opviel bij het bekijken van uren en uren tennisspel was hoezeer wedstrijden verloren worden tussen de punten, puur als gevolg van negatieve emoties. Iemand begint zich te ergeren, is meer bezig met zichzelf dan het spel, verliest focus en verliest. En daarvoor hoefde de andere speler niet eens beter te zijn. Loehr bedacht daarom een protocol waarmee de spelers die hij begeleidde hun emotionele uitbarstingen zozeer kunnen beheersen en intomen dat ze in ieder geval niet ‘in hun hoofd’de wedstrijd verloren. Wat zijn de 4 stappen die daarbij horen?
#1: Antwoord positief fysiek
Bij negatieve gedachten of acute woede verstrakt het hele lichaam. Woede zet ons aan om dingen te doen die de problemen vaak alleen maar groter maken. En het zijn ook vaak ook nog eens acties waar we later spijt van krijgen. Die spijt vreet ook weer onnodige emotionele energie.
Loehr leert de spelers die hij begeleidt daarom om op elke fout of gemiste kans direct poitief te reageren. Spelers zoals Djokovic en Federer reageren op fouten op dezelfde manier: ze draaien de fout letterlijk meteen de rug toe. Ze laten het onmiddelijk los en maken zichzelf zo vrij om weer met volledige focus door te gaan.
De psycholoog leert zijn spelers bovendien om zich op zo’n moment te dwingen om de spieren in hun gezicht te ontspannen. Volgens Loehr heeft hoe je je gezicht aanpast direct invloed op hoe je je fysiek voelt. Daarnaast is de manier van lopen van belang: namelijk zelfverzekerd en doelbewust terug naar de baseline.
#2: Ontspan direct na de positieve fysieke reactie
Je kunt niet op de top van je kunnen presteren als je niet ontspannen bent. Maar in een ontspannen staat belanden als je het tegenovergestelde voelt, is niet makkelijk. De bedoeling, zegt Loehr, is daarom om vooral niet te veel te denken. Negatieve gedachtes kunnen juist leiden tot het maken van een fout, ingegeven door je eigen emoties.
Loehr raadt zijn spelers daarom aan om tussen de punten door naar de snaren van hun racket te staren. Waarom? Je ogen nemen nu eenmaal een enorme hoeveelheid informatie op. Je wilt juist niet opkijken, zodat iets je aandacht grijpt en je vergeet om te ontspannen. In dat geval ben je namelijk niet meer bezig met het voorbereiden op het scoren van een punt maar met de verwerking van de informatie. Kijk naar een plek, zoals de snaren van een racket, maar het kan ook een stuk vloer zijn, die compleet neutraal is en bereid zo je lichaam voor op nog meer ontspannen.
Topspelers nemen daarnaast ook vaak hun racket even over in de andere hand. Hou het racket omhoog, zegt Loehr, en sleep het zeker niet als uiting van teleurstelling over de grond. Door het racket even over te nemen naar de andere hand kan de speelarm nog even een paar extra momenten uitrusten. En dan zijn er nog de schouders. Heel belangrijk volgens Loehr. Ook deze moeten ontspannen zijn, dus juist niet krampachtig optrekken en rechten maar ontspannen laten hangen.
#3: Na de ontspanning komt de voorbereiding
Nu is het lichaam na de handelingen uit de eerste twee stappen helemaal ontspannen. Het bevindt zich daarmee in de juiste emotionele staat om te focussen. Dit is het moment om je voor te bereiden op hetgeen je nu eigenlijk wilt bereiken. Het is tijd om jezelf af te vragen wat precies je plan is om te winnen. Want hier gaat je focus zich vervolgens volledig op richten.
#4: Begin een ritueel
Elke speler zou volgens Loehr een ritueel moeten hebben. Rituelen helpen namelijk om je geest echt te focussen en je voorwaarts te drijven. Wat voor ritueel dat dan precies moet zijn, maakt weinig uit. Rafael Nadal lijnt zijn waterflessen op een bepaalde manier op en plukt aan z'n oren, neus, schouders en shirt voor hij serveert. Serena Williams stuitert de bal graag vijf keer. En Roger Federer heeft iets met het nummer 8: 8 handdoeken, 8 flessen water, 8 rackets, enzovoorts.
Het maakt niet uit wat het ritueel is, zolang het maar helpt met concentreren en een speler, of wie dan ook, in staat stelt het momentum vast te houden en zijn energieniveau tijdens de wedstrijd, of een belangrijke presentatie, niet in te laten zakken.
