Het UWV en CWI fuseren; Imtech neemt bedrijven aan de lopende band over. Het klinkt zo simpel, maar is het dat wel? Als manager moet u op veel dingen letten bij een fusie of overname. "Want na de deal begint het werk pas écht."
"Er zijn mooie plannen gemaakt op papier, waar nu handen en voeten aan gegeven moeten worden: synergieën moeten gerealiseerd worden, mensen moeten door één deur kunnen", schetst Hans Gortemaker. Hij is hoogleraar accountancy aan de Erasmus Universiteit en als adviseur verbonden aan PricewaterhouseCoopers. "Als je denkt dat je het hebt gehad als je er eenmaal zit, heb je het mis", beaamt ook Koos Jager, directeur en partner van fusie- en overnameadviesbureau Marktlink. "Dan moet je het écht gaan doen. Daar komt heel veel hands-on mentaliteit bij kijken."
Verslikken
Volgens hoogleraar Gortemaker kunnen bedrijven zich nogal eens in fusies en overnames verslikken. Een voor de hand liggend voorbeeld is natuurlijk Fortis en ABN Amro. "Als je daar nu naar kijkt, is het wel een hele forse kluif geweest voor Fortis. Al heb ik wel een hekel aan dat soort wijsheden achteraf", voegt hij eraan toe.
Ander leiderschap
Gortemaker stelt dat er meer aandacht wordt besteed aan zaken voorafgaand aan de fysieke fusie of overname, dan aan het proces erna. "Dat terwijl het implementeren hele andere vaardigheden vergt dan het bedenken ervan." Op het gebied van leidinggeven verandert er bijvoorbeeld een hoop. "De directeur had de leiding over een kleine club, die nu een tandje groter wordt. Daarbij gaan andere leiderschapscompetenties een rol spelen."
Goede adviseur
Welke tips kunnen we hier als manager uit halen? Allereerst: "Haal een goede adviseur in huis", zegt Gortemaker, zelf ook adviseur. "Er zijn veel bedrijven die de geschetste synergieën in hun eentje niet kunnen waarmaken." Zo is er bijvoorbeeld ondersteuning nodig op technisch gebied, voor systemen die op elkaar moeten worden afgestemd. Maar ook op fiscaal gebied wijzigt er van alles. "Vaak is er niet de kennis en kunde in huis om maximaal voordeel te behalen."
Bouwen
Verder: vergeet vooral de werknemers niet. "Het is belangrijk om de zachtere kanten aandacht te geven. Daarin ligt voor het management een belangrijke taak", licht Gortemaker toe. "Alle neuzen moeten dezelfde kant op gaan wijzen; je moet de mensen motiveren." Dat gaat niet vanzelf; daar moet u als leidinggevende aan bouwen.
In de kooi
Geef in de eerste periode extra aandacht, door veel samen te doen. Organiseer bijvoorbeeld veel besprekingen of workshops. "Misschien waren de nieuwe collega's eerst wel concurrenten en zitten ze nu ineens bij elkaar in de kooi. Daar is een extra duwtje bij nodig." Eén ding is zeker: als u niets doet, bereikt u ook geen synergie. En dat is zonde.
Stilstand
Fusies en overnames waren de afgelopen twee jaar aan de orde van de dag. In de huidige crisistijden is die stroom tot stilstand gekomen, zo blijkt uit recent onderzoek van PricewaterhouseCoopers. De meerderheid van de respondenten verwacht dat de daling zich in 2009 zal versterken. "In tijden van recessie geven ondernemingen prioriteit aan de soliditeit van hun balans en liquiditeitspositie boven fusies en overnames", vertelt Peter van Mierlo, managing partner van PwC's transactiegroep.
Tijdelijk
Ondernemingen maken pas op de plaats; bankiers zijn kritischer; private equity is niet meer booming, vertelt ook hoogleraar Gortemaker. "Het zal in 2009 en 2010 nog wel rustig blijven. Maar daarna zal het zeker weer aantrekken." Zeven op de tien respondenten uit het onderzoek verwachten eveneens dat die dalende trend slechts van tijdelijke aard is. Niettemin moeten eerder aangekondigde deals nu nog wel worden uitgevoerd.
Doodknuffelen
Als er sprake is van een overname, spelen er andere zaken dan bij een fusie. "Dan moet je als overnemende partij oppassen dat je niet té dominant bent. Daarmee kun je veel dingen kapot maken. Je neemt zo'n kleine parel uit het mkb over, zorg dat je daarvan profiteert zonder dat je ‘m doodknuffelt." Vaak wordt vergeten dat het grote bedrijf ook kan leren van de kleine, aldus Gortemaker: "Zorg dat je verstandig beleid voert, waardoor je profijt van de ander hebt. Anders kill je een heleboel potentie en lopen de goede mannen en vrouwen weg. Dat is zonde, want daar heb je óók voor betaald."
