Annemieke van der Sterren, coördinator rouwzorg bij de Landelijke Stichting Rouwbegeleiding, hoort soms schrijnende verhalen over gebrek aan begrip voor verdriet op de werkvloer. “Het houdt echt niet op bij het sturen van een bloemetje.”
“Rouw op de werkvloer is niet anders dan rouw thuis. Rouwen is een proces van jezelf aanpassen aan een leven zonder de overledene. Verdriet is daar onlosmakelijk mee verbonden, het is de prijs die je betaalt voor je betrokkenheid en liefde voor die persoon. Je kunt er niet aan ontsnappen, vaak ben je helemaal vervuld van gevoelens. Wie een verlies verwerkt, is vooral in de eerste periode bezig met een evenwicht zoeken tussen die gevoelens en afleiding daarvan. Vanwege die afleiding vinden sommige mensen werken juist wel prettig, maar omdat een rouwende enorm in beslag genomen wordt door alle gevoelens en het verdriet, kan hij of zij te maken krijgen met bijvoorbeeld concentratiestoornissen of een gevoel van vervreemding. Het kan dan een goed idee zijn een tijdje korter te werken, of het takenpakket aan te passen. Hoe lang dat nodig is, hangt af van de getroffen werknemer zelf. De nadruk moet veel meer liggen op wat de rouwende op dat moment kan, in plaats van wat ‘moet’.
“Helaas is er wettelijk helemaal niets geregeld voor werknemers die met rouw te maken krijgen. Overlijdt er iemand uit de eerste graad, bijvoorbeeld een partner of kind, dan krijg je twee dagen vrij, maar daarna moet je weer aan het werk. Veel mensen trekken dit niet en melden zich dus maar ziek. Maar rouw is geen ziekte. De nabestaande moet zich steeds maar weer bij de arbo-arts melden om uit te leggen dat hij te verdrietig is om te werken. Ik hoor vaak dat mensen dat erg naar vinden en zich onbegrepen voelen. “Getroffen werknemers zijn op de werkvloer afhankelijk van het begrip dat anderen willen opbrengen. Er is soms ook sprake van verborgen rouw, bijvoorbeeld als een vrouw een miskraam heeft gehad. “Je kunt je gevoelens niet even ‘uitzetten’ tussen negen en vijf, als je aan het werk bent. Bij werkgevers en collega’s is er vaak veel onwetendheid over de rouw. Mensen vinden het vaak lastig om met een rouwende collega op de werkvloer om te gaan. Mag je eigenlijk wel iets zeggen over het verdriet waar de persoon mee te maken heeft? Collega’s en bazen vragen zich af of ze dan de nabestaande, die toch al verdrietig is, niet nog droeviger maken. Uit ervaring kan ik zeggen dat rouwenden het als extra pijnlijk ervaren als de omgeving het verlies negeert. Een hand op de schouder, even vragen of het wel gaat, of je misschien iets kunt doen om te helpen, dat is eigenlijk al genoeg. Rouw op de werkvloer kan heel wat losmaken. Collega’s die zelf een verlies hebben geleden, kunnen plotseling weer te maken krijgen met deze gevoelens. Ook al was dit verlies al lang geleden. “Aan de telefoon horen we soms schrijnende verhalen over onbegrip op de werkvloer. Een dame had haar man verloren. Haar baas had haar geadviseerd rustig de tijd te nemen om het verdriet te verwerken en dus een paar weken verlof te nemen. Dat vond de vrouw heel prettig. Toen zij vervolgens terugkwam op haar werk, bleek dat al haar vakantiedagen afgeschreven waren. Terwijl zij dacht dat haar baas haar ter wille was geweest door haar verlof aan te bieden. Ze kon vervolgens de rest van het jaar geen kant meer op als ze even te verdrietig was om te werken.
“Om bazen en collega’s te helpen met omgaan met rouw op het werk, heeft de LSR een rouwprotocol geschreven. Daar staat in wat je praktisch kunt doen om het de getroffen werknemer wat makkelijker te maken na het verlies. Dat houdt echt niet op bij het sturen van een bloemetje. We krijgen steeds meer telefoontjes van werkgevers die zich afvragen wat zij kunnen doen voor rouwende werknemers. Gelukkig maar dat er meer aandacht voor dit probleem komt. Maar in sommige bedrijven heerst nog steeds een zakelijke of machocultuur. Verdrietig zijn is daar not done, je moet evenwichtig zijn. Dat onbegrip is schrijnend.”
