Op zoek naar verandering? Begin bij je brein

Veranderen: het gaat vaak moeizaam en een nieuwe gewoonte blijvend maken kan heel lang duren. Hoe kan het dat dit zo moeizaam gaat? Volgens Guido de Valk is de oorzaak simpel: we kennen ons eigen brein niet goed genoeg. ‘We denken te weinig na over wat er mogelijk is met onze hersenen. Als je begrijpt hoe het werkt in je bovenkamer, is veranderen veel makkelijker.’

Maar hoe doe je dat? De Valk geeft in zijn nieuwe boek Menselijk Leiderschap vijf stappen.

#1 Wees je er bewust van dat je brein stuurbaar is

‘Ondanks dat we graag anders willen geloven, is ons brein niet iets wat ons bepaalde ingevingen geeft. Wij geven het brein opdrachten, het brein reageert op wat wij denken. Wees je daar in eerste plaats bewust van, door je kennis over het menselijke brein uit te breiden.’

‘Vaak wordt beweerd dat mensen niet kunnen veranderen, maar niets is volgens mij minder waar. Je brein is neuroplastisch, wat betekent dat het kan veranderen. Daarbij geldt de gouden regel: wat je aandacht geeft, groeit. Focus je je op het negatieve en blijf je vastzitten in je oude patronen, dan zal je inderdaad niet veranderen. Wil je meer focussen op werk, beter luisteren of minder gestrest zijn, dan zal je daarop moeten oefenen. Niemand leert door aan de kant te blijven zitten; ga het veld in.’

#2 Zorg voor een fitte prefrontale cortex

‘De prefrontale cortex is betrokken bij cognitieve en emotionele functies als het nemen van beslissingen, plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing. Als je wilt veranderen, zul je moeten zorgen dat dit deel van je brein goed functioneert. Een biertje de avond voor een belangrijk overleg lijkt misschien onschuldig, maar zorgt voor een verminderde werking. Evenals slecht slapen of weinig rust nemen: het zorgt ervoor dat je de volgende dag minder oplet, minder impulsen kan onderdrukken en slecht keuzes kan maken. Niet bevorderlijk voor iemand die blijvend wil veranderen.’

#3 Creëer de juiste omstandigheden voor het brein

‘Vanuit de evolutietheorie kennen we verschillende stadia van de hersenen. Wiens hersenen in de overlevingsstand staan, zal niet toekomen aan verandering. Er zijn immers ergere zaken om je zorgen over te maken dan ontwikkeling. De overlevingsstand bestaat nog steeds, al is deze al lang niet meer zo vaak nodig als vroeger. Als iemand zich niet veilig voelt of onraad ruikt, zal zijn brein in de overlevingsstand schieten.’

‘Wie wil veranderen, zal zijn hersenen in het beloningssysteem moeten krijgen. Mensen die zich geen zorgen maken over andere zaken, zullen openstaan voor ontwikkeling en kunnen zich daardoor makkelijker veranderen.’

#4 Verander je mindset (en die van anderen) naar die van een leider

‘Niet alleen managers denken met het brein van een leider, ook medewerkers hebben hier baat bij. Met deze stand van de hersenen wordt meer verantwoordelijkheid gevoeld en worden makkelijker keuzes gemaakt. De grootste fout die managers maken op de werkvloer is nadenken voor hun medewerkers. Bied hen de vrijheid om hun eigen keuzes te maken, dat stimuleert hun breinmanagement.’

#5 Monitor organiseren

‘Ook bij het managen van je brein geldt: wie meet, die weet. Als ik ga hardlopen, heb ik een app die me precies vertelt hoe ver ik al gerend heb en wat mijn vooruitgang is. Alleen al die gegevens werken dopamineverhogend. Door constant eraan herinnerd te worden, blijf ik veranderen.’

‘Wie dit toe wil passen op de werkvloer, kan dat al met een simpel papiertje doen waarop hij streepjes zet bij ieder behaald doel. Wil je productiever worden, zet dan een streep iedere keer dat je drie kwartier onafgebroken achter elkaar hebt gewerkt. Door dit visueel te maken voor jezelf, hou je verandering langer vast.’

 
Dit artikel is een herplaatsing van het artikel dat eerder bij MT verscheen.