Het is jammer dat er kennelijk eerst een ramp moet plaatsvinden voordat een financieel specialisme als treasury de aandacht krijgt die het verdient.
Voor accountants was er een paar jaar terug een memorabele serie boekhoudschandalen nodig om ze ruw uit hun anonieme en grijze bestaan te trekken. Met de kredietcrisis zijn de treasurers aan de beurt. Tot twintig jaar geleden was treasury een overzichtelijk vak. Als treasurer was je simpelweg de schatkistbewaarder van het bedrijf. Je opende betaalrekeningen in de landen waar je actief was, zorgde voor voldoende liquiditeit en dekte eventueel wat rente- en valutarisico's af. Echt spannend werd het alleen bij de uitgifte van nieuwe aandelen of obligaties.
Hoe anders is dat nu. De kredietcrisis laat zien dat de treasuryspecialisten bij uitstek, de banken, het overzicht volledig zijn kwijtgeraakt. Falend risicobeheer en gegoochel met asset backed securities en ondoorgrondelijke derivaten heeft veel banken aan de rand van de afgrond gebracht.
Hoewel de treasuryafdelingen van de betrokken banken niet te benijden zijn, zullen treasurers van gewone bedrijven wel eens jaloers naar ze kijken. Als laatstgenoemden er een potje van maken, gaat hun werkgever simpelweg failliet. Falende banken kunnen daarentegen steevast rekenen op de reddende handen van overheden en centrale banken. Zo schreeuwde iedereen moord en brand toen de Italiaanse overheid luchtvaartmaatschappij Alitalia te hulp schoot met een noodkrediet van een paar honderd miljoen euro, maar bleef het oorverdovend stil toen de Engelse overheid zich voor tientallen miljarden garant stelde voor hypotheekbank Northern Rock. In de VS schoot de Amerikaans centrale bank (FED) zakenbank Bear Stearns en hypotheekreuzen Fannie Mae en Freddie Mac met miljarden belastinggeld te hulp.
Reddingsacties
De centrale banken verantwoorden hun reddingsacties steevast met het argument dat het omvallen van de banken tot de totale ineenstorting van de financiële markten had kunnen leiden. Inderdaad geen prettig vooruitzicht. Niemand zit te wachten op een herhaling van de grote depressie van de jaren '30 van de vorige eeuw. Iedereen is het er ook wel over eens dat particuliere spaarders tot op zekere hoogte van hogerhand beschermd moeten worden, omdat het financiële systeem nu eenmaal valt of staat met vertrouwen.
Maar volgens critici gaan centrale banken momenteel een stuk verder dan toezien op een goed werkende financiële markt en het beteugelen van de inflatie. In veler ogen schieten de centrale banken hun vrienden bij de geplaagde banken de laatste jaren wat al te makkelijk te hulp. Tien jaar geleden was de FED er bijvoorbeeld als de kippen bij om de banken te redden die meegesleurd dreigden te worden in de val van Long Term Capital Management, het legendarische hedge fonds van Nobelprijswinnaars Myron Scholes en Robert Merton. De banken hadden het fonds 120 miljard dollar geleend. Toen LTCM misgokte met Russische staatsobligaties, bleken de leningen ongedekt. Hadden de banken maar niet zo stom moeten zijn, zou je denken, maar toch schoot de FED ze met de bekende argumenten te hulp.
Oneerlijk, menen de critici, om zo selectief met overheidssteun te strooien. Noodlijdende scheepsbouwers en mijnbouwbedrijven is jaren geleden al duidelijk gemaakt dat ze hun eigen boontjes maar moesten doppen, maar de dikbetaalde bankiers weten zich nog altijd verzekerd van een vangnet. Centrale banken zijn er juist om soms, onafhankelijk van de politieke wind die er op dat moment waait, impopulaire maatregelen te nemen. Een renteverhoging is zo'n maatregel. Het remt de economische groei, maar is soms nodig om de inflatie te beteugelen. Zo blijft de koopkracht behouden en is het publiek ervan verzekerd dat het spaargeld over een paar jaar ook nog wat waard is. De FED koos ondanks de inflatiedreiging echter voor een reeks renteverlagingen. Het uit de wind houden van noodlijdende banken heeft kennelijk een hogere prioriteit dan het publieke belang. Door op iedere crisis te reageren met renteverlagingen, creëren centrale banken de ene luchtbel na de andere. Na het uiteenspatten van de internetzeepbel, is nu de huizenmarkt aan de beurt.
Zuiniger
Het falen van de banken raakt treasurers van niet-bancaire ondernemingen op meerdere manieren. In de eerste plaats komt hun hoofdverantwoordelijkheid – het zeker stellen van voldoende liquiditeit – in gevaar. De banken hebben dankzij het gerommel hun buffers zien slinken waardoor ze nu zuiniger moeten zijn met kredieten. Trouwe klanten vangen bot of moeten plotseling meer betalen voor nieuwe bankkredieten.
Maar ook voor treasurers die geld te veel in plaats van te weinig hebben, zijn de druiven vaak zuur. Veelal verbiedt hun mandaat hen om overtollige gelden te stallen bij een bank met een lage kredietstatus. Als hun huisbank zijn vereiste AAA-status verliest, moet de treasurer dus op zoek naar een andere bank. Maar dat is nog niet zo eenvoudig. Zeker als een bedrijf in meerdere landen actief is, vergt de verhuizing van alle betaalrekeningen en factureringssystemen al snel enkele maanden. Binnen Europa hebben banken en landen ieder hun eigen betaalsystemen.
De Single Euro Payments Area (Sepa) zou daar verandering in moeten brengen, maar komt maar moeizaam van de grond. Het Sepa- en Basel-proof maken van de banksystemen slokt nu naar schatting zo'n 60 procent van hun IT-budgetten op. Nu banken zo krap bij kas zitten, zullen ze niet geneigd zijn die investeringen op te voeren. Daar komt bij dat Sepa voor een enorme concurrentieslag op de betaalmarkt zal zorgen. Het betalingsverkeer levert Europese banken nu circa 47 miljard euro per jaar op. In 2012 zal dat door schaalvergroting en concurrentie gedaald zijn naar 18 miljard euro. Dat motiveert de sector als geheel dus ook niet echt. Naar verwachting zal in 2012 nog maar 10 procent van de banken zijn betalingsverkeer in eigen beheer afhandelen. De rest zal het aan concullega's moeten uitbesteden.
Niet-bancaire treasurers kijken reikhalzend uit naar 2012, als Sepa eindelijk in al zijn facetten zal zijn doorgevoerd. Alle internationale betalingen en andere transacties kunnen dan in één overzichtelijk systeem worden ondergebracht. Waar treasurers nu met een waslijst aan inlogcodes en wachtwoorden hun informatie bij elkaar moeten zien te scharrelen, zullen ze na 2012 in een oogopslag real-time kunnen zien hoe de zaken ervoor staan. Hopelijk is de overstap naar een andere bank dan ook met een muisklik geregeld.
RABOBANK ***
Voorzitter Raad van Bestuur: Bert Heemskerk
Croeselaan 18, 3521 CB Utrecht
T 030-216 0000 E via de site
Profiel: De Rabobank is een financiële dienstverlener met een breed aanbod van financiële diensten en producten. De bank komt voort uit lokale kredietcoöperaties die ruim 100 jaar geleden in Nederland werden opgericht. Vandaag de dag is de Rabobank Groep actief op het gebied van retailbanking, wholesalebanking, vermogensbeheer, leasing en vastgoed. In Nederland ligt de nadruk op all-finance dienstverlening; internationaal ligt de focus op food&agri. De organisatie heeft ruim 60.000 medewerkers in 43 landen in dienst.
Kernactiviteit: De klant kan bij de Rabobank terecht voor het afdekken van rente- en valutarisco's en zo voorkomen dat er – bijvoorbeeld – onvoldoende liquide middelen zijn door onverwacht hoge rentelasten of dat het bedrijf lijdt onder koersschommelingen waardoor internationale transacties onverwacht verliesgevend zijn. Renterisicoproducten zijn forward rate agreement, interest rate swap en opties. Valutarisicoproducten zijn valutatermijntransactie en valutaopties.
Specialiteit: Via de online treasurydienst Rabo Treasury Web kan de klant rente- en valutarisico's managen en heeft de klant toegang tot de RaboDealAssist (afsluiten van transacties).
Doelgroep: (Grootzakelijke) ondernemingen uit alle denkbare sectoren.
FORTIS **
Vervangend CEO: Herman Verwilst
Archimedeslaan 6 3584 BA Utrecht
T 030-226 6222 E via de site
http://www.fortisbusiness.com/
Profiel: Fortis is een internationale financiële dienstverlener in bankieren en verzekeren. Met een marktkapitalisatie van EUR 40 miljard eind 2007 behoorde Fortis tot de twintig grootste financiële instellingen van Europa. Een sterke positie, totdat topman Votron in juli 2008 bekend moest maken dat hij met spoed 8,3 miljard euro nodig had om de balans te versterken en de kredietcrisis het hoofd te kunnen bieden. Votron heeft zich verslikt in de dure overname van onderdelen van ABN Amro en slechte marktomstandigheden. Op 11 juli legde hij zijn functie neer.
Kernactiviteit: Fortis Bank biedt geavanceerde oplossingen die de klant tegen ongewenste markttendensen beschermen. Het gaat om renterisico's (producten zijn o.a. Forward Rate Agreement en Interest Swap), wisselkoersrisico's (producten zin o.a call- en putopties, Range Forward, Valutatermijntransactie), grondstoffenrisico's (producten zijn o.a. energieswaps en energieopties) en weerrisico's (weerderivaten).
Specialiteit: De online toepassing Click 'n Deal maakt het mogelijk via het internet Forex- (spottransacties, termijntransacties en swaps) en Money Markettransacties (deposito's plaatsen) af te sluiten. Via deze webapplicatie heeft de klant toegang tot real-time prijzen en informatie.
Doelgroep: Middelgrote en grote ondernemingen en institutionele klanten.
ING BANK **
Voorzitter Raad van Bestuur: Michel Tilmant
Amstelveenseweg 500, 1081 KL Amsterdam
T 020-541 5411 E via de site
Profiel: ING is een wereldwijde financiële instelling die diensten levert op het gebied van bankieren, beleggen, levensverzekeringen en pensioenen. Gemeten naar beurswaarde is ING een van de 20 grootste financiële instellingen ter wereld.
Kernactiviteit: Bij ING is Financial Markets, onderdeel van Wholesale Banking, het kenniscentrum op het gebied van treasury. Bedrijven die internationaal zaken doen, kunnen zich door hun relationshipmanager laten adviseren over valutarisicobeheer en renterisicobeheer. Producten van ING Financial Markets zijn onder meer renteswaps, valutaopties, aandelen- en kredietderivaten.
Specialiteit: ING Financial Markets biedt diverse producten die de klant ondersteunen bij zowel beleggings- als financieringsvraagstukken,
riscomanagement en het afdekken van valuta- en renterisico's.
Doelgroep: Grootzakelijke ondernemingen en institutionele klanten.
ABN AMRO *
Directie: Mark Fisher (Chairman of ABN AMRO Managing Board)
Gustav Mahlerlaan 10 1082 PP Amsterdam
T 0900-0024 E via de site
www.abnamro.nl/nl/zakelijk/treasury
Profiel: Ondanks het feit dat Royal Bank of Schotland (RBS), Banco Santander en Fortis de grootste bank van Nederland hebben overgenomen, scoort ABN Amro nog steeds onder de lezers van Management Team. De spannende overnamestrijd rond ABN Amro is nog niet ten einde: Mark Fisher van RBS is aangesteld om de ontmanteling van het Nederlandse icoon te leiden. Dat zal ongeveer drie jaar in beslag nemen. Alle informatie over de overname is te vinden op de website www.abnamro.com/future.
Kernactiviteit: Treasury-dienstverlening van ABN Amro bestaat onder andere uit rentemanagement, valutamanagement en commoditymanagement. De klant heeft toegang tot real-time koersinformatie om overal ter wereld transacties af te sluiten. Valutamanagement van ABN AMRO gaat uit van een integrale inventarisatie van de risico's en risicoplaatsen. Aan de hand van deze inventarisatie wordt de strategie en bijbehorende (maatwerk-)producten bepaald. Onder de noemer rentemanagement biedt de bank oplossingen voor complexe financiële vraagstukken en het afdekken van renterisico's. Met commoditymanagement beheerst de klant financiële risico's van weersinvloeden en veranderingen van energie- en grondstofprijzen.
Specialiteit: ABN Amro beschikt over een Treasury Desk, waar specialisten de klant voorzien van strategische adviezen en oplossingen op maat.
Doelgroep: Grootzakelijke bedrijven.
