1 Philips
Ceo: Gerard Kleisterlee
Ranking 2008 2007 2006
Overall 1 1 1
Arbeid 1 1 1
Business 2 3 2
Strategie 1 1 1
Wat wil de manager? Het hoogste, dat spreekt. Vraag duizend managers wat ze het beste bedrijf van Nederland vinden, welk bedrijf volgens hun het beste imago heeft, en de kans is aanwezig dat ze kiezen voor het bedrijf dat ze vorig jaar ook al het beste vonden. Want waarom zouden ze, ambitieus en perfectionistisch als ze zijn, kiezen voor de nummer 5, de nummer 25 of 230? "Wij vinden de beste de beste." Logisch. Zo bezien is de MT500 een zichzelf bevestigende ranglijst.
Philips wordt dus eerste, net als in de drie voorgaande jaren, eerste op bijna alle fronten, op een na. Superlatieven schieten tekort, en die gebruiken we dan ook maar niet, in de wetenschap ook dat superlatieven niet passen bij een bedrijf dat zich laat voorstaan op het gezond verstand, op eenvoud en praktisch nu van zijn producten, sinds 1891.
Philips is doende "de kwaliteit van leven van mensen te verbeteren door tijdige introductie van zinvolle innovaties". Als Philips in 1939 niet het elektronische scheerapparaat had geïntroduceerd, had men zich de hele Tweede Wereldoorlog nog nat moeten scheren. Meer zinvolle innovaties waren de compact disc en het Senseo-apparaat. "Wissel een lamp en verander je wereld," communiceert Philips. Het líjkt eenvoudig, maar er steekt meer achter: "Simplicity is een licht dat de ziel verleidt."
Het was weer een best Philips-jaar. Omzet en winst groeiden, er is vertrouwen voor de toekomst. Kredietcrisis zus, beurskrach zo, er kan van alles gebeuren. Het kan slecht gaan met de economie, je wilt wel op een beetje fatsoenlijke televisie bekijken hóe slecht dan wel. Philips is groot en global. Hebben ze in Amerika even genoeg dingen met een stekker in huis, dan kunnen er in India en China nog wel een paar bij.
Het leven is al ingewikkeld genoeg, vindt Philips. "Technologie moet het probleem niet nog erger maken." Zo is het. Het leven van een consument is mooi, en het wordt nog mooier. Over een paar jaar wordt het licht in huis gekleurd met de Philips Mood Mix, de lucht geklaard met een elektronische Philips-luchtboom en herinneringen bewaard in een soort glazen bol met beeld en geluid, werktitel ‘Momento'.
Een blik in de glazen bol voor 2009: ook dan zou Philips in de MT500 zomaar op één kunnen staan.
2 Shell
Ceo: Jeroen van der Veer
Ranking 2008 2007 2006
Overall 2 2 2
Arbeid 2 2 2
Business 5 5 6
Strategie 2 2 2
We reden met z'n allen vorig jaar ook weer een recordwinst voor de Koninklijke Shell bij elkaar, de hoogste jaarwinst ooit door een Europese onderneming geboekt, 27,6 miljard dollar. Het kwam door de hoge benzineprijs, Shell kon er niets aan doen. Shell houdt de brandstofprijs ‘in de gaten', dat wel, ‘net als u'.
De vraag naar brandstof stijgt, de voorraden slinken en het wordt steeds warmer. Op de grote energieproblemen formuleerde Shell twee antwoorden: Tina en Tania, ‘There is no alternative' en ‘There are no ideal answers', wat zoveel wil zeggen als dat Shell ook niet precies weet hoe het moet.
Shell is somber over het olietekort. Met olie is het zo dat hoe minder er van is, hoe meer behoefte we er aan krijgen. In 2006 had de wereld al 83 miljoen vaten olie per dag nodig, in 2050 verbranden we er per dag nog eens 38 miljoen extra, waarvan 14 miljoen in China en India. Al in 2015 kan het tekort aan olie leiden tot een oliecrisis, voorspelde het Internationaal Energieagentschap. Het wordt een ‘gevecht om energie'.
Shell ging denken en kwam met – opnieuw – twee toekomstscenario's waarop het zijn bedrijfsstrategie baseert: ‘scramble' en ‘blueprint'. Met blueprint loopt het nog het minst slecht met de wereld af.
In de MT500 is er met een tweede plek op het onderdeel ‘strategie' waardering voor Shells pogingen. De Nederlandse manager, zoals bekend verzot op ‘uitdagingen', draagt er graag zijn steentje aan bij, getuige een eveneens tweede plaats op ‘arbeid'. Overall wordt Shell ook tweede, net als de twee voorgaande jaren. Tweede, het begint te wennen. In de competitie van mondiale olieconcerns is Shell na ExxonMobile ook al de op één na grootste.
Imago is alles. Een nieuwe reputatiecampagne laat zien dat Shell werkt aan ‘realistische oplossingen voor de vraagstukken waarmee het bedrijf en de samenleving worden geconfronteerd'. De bedoeling is dat ‘in brede zin – meer mensen vaker voor Shell kiezen'. Dan komt het allemaal goed.
3 Rabobank
Ceo: Bert Heemskerk
Ranking 2008 2007 2006
Overall 3 3 3
Arbeid 3 3 3
Business 1 2 1
Strategie 3 4 4
Het is de Rabobank niet helemaal gelukt om de pret over ABN Amro voor zich te houden. Eerst werden rekeninghouders met zoetgevooisde advertenties ("bent u ook zo bezorgd?") weggelokt, daarna was hooggekwalificeerd ABN Amro-personeel ook van harte welkom. In de corporate communicatie geniet de Rabobank nog wat na: "Het is tijd voor een bank die zichzelf blijft." Het is misschien niet bedoeld als trap na, het voelt wel zo.
Met de Rabobank zelf gaat het crescendo. Het provinciale imago van toen is de kracht van nu: bij ons geen raar gedoe. Managers houden ook niet van raar gedoe; voor zover geënquêteerd voor de MT500 schatten ze de Rabobank in als een prettige werkgever (derde plek op ‘arbeid') en zelfs als de beste zakenpartner die men zich in Nederland wensen kan: eerste op het onderdeel ‘business'. In de veranderlijke wereld van global finance is de Rabobank een baken van rust en vertrouwen, daar veranderen geen tien Fatima's Moreira de Melo wat aan.
Honderd jaar coöperatieve traditie, de Rabobank, en toch helemaal ‘nu'. De buurt, vrijwilligers, sport en spel, noem een aspect van de samenleving en de Rabobank is erbij betrokken. Met de Rabobank KlimaatHypotheek bent u ervan verzekerd dat – bij overwaaien van de hypotheekcrisis – uw persoonlijke ellende tenminste niet schadelijk is voor het milieu. De leuke dingen worden niet vergeten: er loopt een pilot rond het telefonisch afrekenen van Febo-kroketten met Rabo Mobiel.
De Rabobank bouwt zelf ook een nieuw huis, naast het oude hoofdkantoor aan de Croeselaan in Utrecht. Op de website is in een verbluffend virtueel impressiefilmpje te zien hoe het gaat worden. Twee elegante, onderling verbonden torens reiken naar de wolken. Er omheen schieten bomen uit de grond, er klinkt muziek van de toekomst, toekomstmuziek.
Voor de omwonenden van de Croeselaan organiseert de Rabobank informatieavonden waarop ‘een goede wederzijdse communicatie-uitwisseling tussen de bank en de buurt' wordt benadrukt. Voor koffie, thee en een drankje na afloop is gezorgd.
4 ING Groep
Ceo: Michel Tilmant
Ranking 2008 2007 2006
Overall 4 4 4
Arbeid 4 5 4
Business 3 1 3
Strategie 4 3 5
Wat voor beeld moeten mensen nou van ING Groep hebben? Ja, ING is de grootste financiële instelling van het land, voortgekomen uit een fusie begin jaren negentig tussen Nationale Nederlanden en de NMB Postbank groep. Wereldwijd werken in meer dan 50 landen 120.000 medewerkers voor een veelvoud aan klanten. Aan het hoofd van ING Groep staat een Belg, Michel Tilmant. Die dingen kun je opzoeken.
Je komt de naam van de bank-verzekeraar tegen in reclamespotjes met min of meer bekende Nederlanders en bij de Formule 1. Bij een verhuis- of verbouwingsadvies van ING maak je kans op een Nespresso-apparaat. Wat heeft dat allemaal met elkaar te maken? Wat is de achterliggende idee? Is die er wel? Je kunt er alleen naar raden.
Misschien ligt de kracht van het merk in het totaal, in de veelomvattendheid ervan. ING is bank, verzekeraar, vermogensbeheerder en wat al niet, het is groot en internationaal, je hebt er veel mogelijkheden. Allemaal dingen die managers mooi vinden.
Voor de overzichtelijkheid besloot ING om het merk Postbank te schrappen. Dat is niet jammer, dat is iets positiefs. In begeleidend promotiemateriaal zit de Postbankleeuw, in het bekende blauwe pak, naast de leeuw van ING – in een oranje pak. "Jij zorgt dat mensen snel en gemakkelijk hun dagelijkse bankzaken kunnen regelen," zegt de laatste, waarop de Postbankleeuw zegt: "Ja, en jij bent juist heel sterk in persoonlijk advies." Het lijkt wel een mop. Dat is het niet voor de medewerkers die door de ‘krachtenbundeling' hun baan verliezen.
Het zijn roerige tijden in de bankwereld. Wat niet verandert is de top-4 van de MT500 – die lijkt al een paar jaar in beton gegoten. ING wordt opnieuw vierde.
5 KPN
Ceo: Ad Scheepbouwer
Ranking 2008 2007 2006
Overall 5 6 7
Arbeid 8 8 8
Business 4 6 5
Strategie 6 9 9
KPN is nu wél eens een bedrijf met een echte feel, het KPN-gevoel: Hollands, groen, lekker fris, en het werkt altijd. Een goed gevoel is het, zo goed dat je de neiging hebt om op de vraag van de callcentermedewerker, of je niet liever véél goedkoper wilt gaan bellen, te antwoorden: "Nee, ik wil liever gewoon duur blijven bellen, met KPN!"
Je wilt erbij horen. Sluit je aan! Hoe en waarmee precies, is iets om even voor te gaan zitten. Bij KPN kun je mobiel surfen en mailen voor 29 euro 90 per maand, Internetplusbellen voor 34,95 per maand, digitaal tv-kijken voor 6,95 per maand en internetten en tv-kijken voor 31,95 per maand. Waarom niet alles tegelijk, voor één prijs? Oké, er moet wel wat te kiezen blijven natuurlijk, en een vergaande vereenvoudiging van het productaanbod kan ten koste gaan van de tijd die consumenten gemiddeld genomen aan het merk KPN besteden.
Bij baas Ad Scheepbouwer zit die neiging tot vereenvoudiging er wel in. Meer doen en meer maken met minder. Minder merken, minder kosten, minder mensen, meer winst. Het Net, Tiscali en Planet verdwijnen naar de achtergrond ten gunste van de merknamen KPN, Telfort en Hi. Bovenop de 2500 die KPN al had aangekondigd krijgen de komende tijd nog eens 2000 medewerkers te horen dat ze niet meer terug hoeven te komen. Goeiemoggel!
Scheepbouwer wil weer gaan groeien. In 2010 moet de omzet zijn toegenomen van 12 miljard tot 15 miljard euro en het bedrijfsresultaat zijn gestegen van 4,9 miljard tot 5,5 miljard euro. Dat wordt gerealiseerd met nieuwe producten, nieuwe manieren van communiceren en mediagebruik. Eronder liggen de behoeftes van consumenten, die altijd dezelfde blijven: beetje kletsen met elkaar, dingen aan de weet komen, beetje loeren naar bewegende beelden.
In de MT500 schuift KPN door het wegvallen van ABN Amro een plaatsje op, naar de vijfde plek.
6 Unilever
Ceo: Patrick Cescau
Ranking 2008 2007 2006
Overall 6 7 8
Arbeid 6 6 7
Business 8 8 8
Strategie 5 7 8
Om ‘de neuzen dezelfde kant op te krijgen' nodigde topman Harry Brouwer van Unilever Benelux het hogere management van zijn bedrijf uit voor blinde smaaktesten met het eigen product, dat van de concurrent en een huismerk van de supermarkt. De resultaten waren ontluisterend, mocht Het Financieele Dagblad noteren. Het hogere management, groot veertig managers, herkende het eigen product niet of vond het niet het beste. Bij Brouwer ‘viel het muntje'.
De focus moest terug naar de kern, besliste Brouwer, naar de basisactiviteiten. Die moesten weer sexy worden. ‘The A-brand strikes back!'
Een niveau hoger probeert Unilever-ceo Patrick Cescau over de hele wereld sexy producten af te zetten. Allemaal A-merken, producten die een mens helpen ‘meer uit het leven te halen'. ‘Je goed voelen', ‘er goed uitzien', het komt 160 miljoen keer per dag een stapje dichterbij doordat iemand ergens ter wereld een product van Unilever gebruikt.
Kiest Brits-Nederlandse waar, dan helpen wij elkaar: internationaal georiënteerd als hij is, kiest de Nederlandse manager toch Unilever in de top 10 van de MT500, en niet de grote Amerikaanse concurrent Procter & Gamble. Het zal in het systeem van de Nederlandse manager zitten. Wie zich ooit goed heeft gevoeld met een warme Unox-worst en er goed heeft uitgezien met een Unox-muts op, vergeet dat niet licht meer.
Met Unilever zelf gaat het ook uitstekend. Het concern groeit inmiddels harder dan de concurrent, en ondanks een dreigende groeivertraging of zelfs een recessie is de verwachting dat het de komende jaren alleen maar toeneemt. De hier geënquêteerden willen daar graag aan meehelpen: Unilever is in populariteit de zesde werkgever. Werken bij Unilever heeft leuke en minder leuke kanten: de ene keer mag je in Delft vertellen waarom de pindakaasfabriek dicht moet, de volgende keer in Polen wat pindakaas is.
7 Ahold
Ceo: John Rishton
Ranking 2008 2007 2006
Overall 7 8 6
Arbeid 11 9 9
Business 7 7 7
Strategie 7 6 6
Analisten en aandeelhouders reageerden verheugd op het vertrek van Ahold-topman Anders Moberg. Nadat het vertrek van Moberg was bekendgemaakt, steeg het aandeel Ahold op de beurs met 2 procent, dezelfde ochtend nog. Het vakblad Distrifood repte van ‘opluchting'.
Moberg stond bekend als ‘de filosoof'. Met de benoeming van de Brit John Rishton, meenden de analisten, koos Ahold voor ‘daadkracht'. Dat was wat Ahold nodig had, want er waren ‘nog een aantal beslissingen die op operationeel niveau moeten worden genomen'.
Rishton komt terecht in een bedrijf in transitie. Ahold is nog altijd bezig met de Strategie voor winstgevende groei, met ‘herpositioneringsprogramma's' in Europa en de VS. Eerst werden supermarkten anders ingericht met een ‘waardeverbeteringsprogramma', nu met een ‘waardeherpositioneringsstrategie'. Om dat tot een goed einde te kunnen brengen is het rustige en standvastige karakter van Rishton een voorwaarde.
Van een andere orde was de smurfenkwestie van Albert Heijn. Albert Heijn had 29 miljoen plastic smurfen laten maken, even onweerstaanbaar als levensgevaarlijk voor jonge kinderen. Het is een klein wonder dat er geen ongelukken zijn gebeurd, maar het echte mirakel is natuurlijk dat Albert Heijn weer voor elkaar heeft dat volwassen mensen in de rij staan voor Grote-, Bril- en Potige Smurf. Of misschien is het wel niets bijzonders, gewoon consumentengedrag, wat ook te denken geeft.
Ahold is natuurlijk gewoon een hartstikke leuk bedrijf, gericht op een van de belangrijkste Westerse verworvenheden: de supermarkt. Leuk om er te werken ook, dichtbij het dagelijks leven van mensen en bij dat van jezelf. Managers komen ook wel eens in een supermarkt, al moeten ze de boodschappen door tijdgebrek en traditie gedwongen vaak aan hun partner overlaten. Dat sluit aan bij een onderzoek van de Erasmus Universiteit, waaruit blijkt dat Ahold van 122 beursgenoteerde bedrijven de meeste vrouwelijke bestuurders heeft: vier op de tien. Philips heeft de minste: nul uit 18. Ook in het bedrijfsleven mogen vrouwen de boodschappen doen.
8 Air France KLM
Ceo: Jean-Cyril Spinetta
Ranking 2008 2007 2006
Overall 8 9 9
Arbeid 5 7 6
Business 9 10 9
Strategie 13 11 11
Misschien hebben managers vroeger ook wel eens een spreekbeurt over het vluchtverkeer gehouden, waarin ze begonnen met vertellen dat het dus níet Koninklijke Lucht Macht was, maar Koninklijke Luchtvaart Maatschappij. Op de website van KLM is informatie te vinden voor zo'n spreekbeurt, met antwoord op de vragen ‘Hoe vliegt een vliegtuig?' (echt een eye-opener), ‘Mag mijn hond ook mee?' en natuurlijk ‘Hoe word je piloot?'
Piloot zijn ze niet geworden, de voor de MT500 ondervraagde managers, maar toch is er iets van de vroegere fascinatie blijven hangen. Met een vijfde plek op ‘arbeid' is Air France KLM een zeer populaire werkgever. Of KLM, zeg maar, want zonder de fusie was de naam Air France vermoedelijk niet in deze kolommen terecht gekomen. Het hemelsblauw van de Koninklijke heeft in een Nederlands geheugen een belangrijker plek dan fusies en allianties. KLM zit ook nog bij het SkyTeam, wat klinkt als een soort vliegende EHBO, maar in de praktijk een samenwerkingsverband tussen elf luchtvaartmaatschappijen is.
Ze hebben het handig gedaan, Air France en KLM: wel samen, maar ‘met behoud van eigen identiteit', zoals het heet. Eén bedrijf, twee gezichten. Daar komt met Alitalia mogelijk nog een derde gezicht bij. Vooraanstaande Italianen waren tegen, waaronder de meest vooraanstaande, interval-premier Silvio Berlusconi. Denkelijk met meer nationalistische dan zakelijke argumenten, maar een blik op de top 10 van deze MT500 leert dat dergelijke sentimenten de Nederlandse manager ook niet vreemd zijn.
Ondanks hogere brandstofprijzen en Franse stakingen gaat het goed met Air France KLM, vooral door een groei van het passagiersvervoer. Die passagiers hebben sinds kort de mogelijkheid om de CO2-uitstoot van hun vlucht te compenseren; voor maar 6,50 extra vlieg je CO2-gecompenseerd heen en weer naar New York. Over deze en andere kwesties belegde KLM een sessie in het minder kosmopolitische Otterlo, in aanwezigheid van prins Willem-Alexander, die bezig lijkt zijn expertise uit te breiden naar het hele plaatje Ter Land, ter Zee en in de Lucht.
9 Akzo Nobel
Ceo: Hans Wijers
Ranking 2008 2007 2006
Overall 9 11 11
Arbeid 7 10 10
Business 11 12 15
Strategie 10 10 15
Akzo Nobel heeft er en uitstekend gevoel voor de juiste dingen op de juiste plek op het juiste moment te verven. Het verf- en chemieconcern was ter plekke toen La Scala in Milaan een likje nodig had, de Millennium Wheel in Londen werd geverfd met verf van Akzo Nobel, evenals de Oresund-brug tussen Denemarken en Zweden en het Stadium Australia in Sidney. Op de Olympische Spelen wordt het Nationale Stadion in Peking, oftewel het ‘Vogelnest', beschermd met 70.000 liter Akzo Nobel-verf. Op het Olympisch Stadion, het indoorstadion en het congresgebouw komen nog eens 200.000 liter. Er gaat een delegatie van Akzo Nobel naar Peking om deze wapenfeiten onder de aandacht te brengen van sporters, officials en potentiële opdrachtgevers.
Het gaat goed met Akzo Nobel, zoals het goed gaat met alle organisaties waar Hans Wijers zeggenschap over krijgt. Toen hij nog minister van Economische Zaken was, ging het nog goed met Nederland. Bij Akzo Nobel verkocht hij pillendivisie Organon voor 11 miljard euro. Voor ongeveer hetzelfde bedrag werd het Britse verfbedrijf ICI gekocht. Daarna was Akzo Nobel de grootste verfproducent ter wereld.
Een iets hogere koerswinst van TomTom ten spijt, kozen beleggers Hans Wijers van Akzo Nobel tot topman van het jaar 2007. Het aandeel Akzo Nobel nam dat jaar 18 procent in waarde toe. Wijers verhoogde de dividenduitkering en zei toe de komende jaren voor 3 miljard euro aandelen terug te komen, tot tevredenheid van de Vereniging van Effecten Bezitters.
Het moet fantastisch zijn om met of onder Hans Wijers te werken. De voor de MT500 geraadpleegde managers zien dat ook zo. Zevende plek op ‘arbeid', tiende op ‘strategie', en ook in het overall-lijstje voor het eerst sinds jaren in de top 10.
10 Fortis
Ceo: Jean-Paul Votron
Ranking 2008 2007 2006
Overall 10 13 18
Arbeid 9 21 25
Business 10 9 16
Strategie 9 18 21
Ze hadden wel eens met een schuin oog naar het Noord-Westen gekeken, de medewerkers op het Nederlandse hoofdkantoor van Fortis, in Utrecht. Daar, bij goed weer bijna zichtbaar, bevond zich het hoofdkantoor van ABN Amro, aan de Zuidas in Amsterdam. Ze zaten zelf ook in een mooi gebouw, niks mis mee, maar toch, daar aan de Zuidas gebeurde het. Een A-locatie was het, middenin het financiële centrum van het land.
Grappig achteraf, nu ze zelf naar dat gebouw verhuizen. Mede
26 Schiphol Group
Ceo: Gerlach Cerfontaine
Ranking 2008 2007 2006
Overall 26 36 25
Arbeid 16 19 18
Business 78 42 66
Strategie 28 51 31
Behalve Schiphol zelf zijn de omwonenden van de luchthaven in de loop der jaren ook steeds meer lawaai gaan maken. Ze zijn de overlast al heel lang ‘beu', ‘zat' dan wel ‘goed zat'. Bijna elk jaar is ‘de grens bereikt', om er vervolgens achter te komen dat er achter de bereikte grens altijd weer nieuwe grenzen liggen.
Het bestuur van de gemeente Haarlemmermeer besloot onlangs dat Schiphol niet verder mag groeien dan 520.000 vluchten per jaar. Wethouder Michel Bezuijen: "De grenzen van de groei zijn in zicht."
Overigens zal het aantal vluchten dit jaar niet toe- maar afnemen naar 425.000, net zoveel als in 2001. Dat komt onder andere door de invoering van de vliegtax per 1 juli. Een woordvoerder van Schiphol zei: "Het is nog maar de vraag of wij in 2010 het maximum van 480.000 vliegbewegingen gaan halen." Misschien 480.000 vliegbewegingen in 2010, daarna op naar de 520.000, van wethouder Bezuijen heeft Schiphol voorlopig niets te vrezen. De grenzen van de groei zijn alleen in zicht voor wie heel ver kan kijken.
Er kleven nadelen aan het inwonerschap van Haarlemmermeer, maar van de andere kant: ze wonen in een regio waar liefhebbers uit het hele land naartoe komen om die schitterende kisten te zien landen en opstijgen – een machtig gezicht is het – dus hoe erg kan het zijn.
Schiphol-baas Gerlach Cerfontaine heeft trouwens altijd oplossingen voor elke denkbare problematiek. Deze keer is dat: ‘slimmer vliegen'. Pardon? Hoe is er tot nu toe dan altijd gevlogen? Niet slim genoeg blijkbaar. Altijd leuk voor de luchtverkeersleiding, om interviews met je baas in de krant te lezen.
Dan brengt de MT500 beter nieuws: tien plaatsen gestegen.
27 Randstad
Ceo: Ben Nooteboom
Ranking 2008 2007 2006
Overall 27 21 29
Arbeid 62 37 45
Business 17 11 20
Strategie 22 29 29
Randstad was vorig jaar de Beste Werkgever van Nederland, een Great Place to Work, volgens de gelijknamige organisatie. Great Place to Work vraagt elk jaar werknemers van Nederlandse bedrijven of ze het een beetje naar de zin hebben, en wat blijkt? Randstad wordt voor het derde jaar op rij eerste! Een unieke prestatie.
Een intercedente uit Meppel: "Ik vind het prettig dat je je bij Randstad goed kunt ontplooien. Er wordt veel gedaan aan trainingen en daarbij krijg je altijd ondersteuning van het management. Hierdoor kan ik mijzelf blijven ontwikkelen en blijf je groeien in je functie." Een stafmedewerker marketing & communicatie prijst "de dynamische organisatie waar je als werknemer veel vertrouwen en verantwoordelijkheden krijgt". Een intercedent uit Hoorn: "Er hangt een sfeer van gezamenlijk gaan we voor het succes."
De voor dit onderzoek geraadpleegde managers herinneren zich hoe ze in hun studententijd bij nacht en ontij naar barre industrieterreinen fietsten, om zich in de fabriek over te geven aan lichamelijke arbeid, in naam van Randstad Uitzendbureau. Brrr, Randstad: 62ste plek op ‘arbeid'. Dat terwijl het in de top van de organisatie goed uit te houden is. Ben Nooteboom verdiende vorig jaar 2,7 miljoen euro, financiële man Robert-Jan van de Kraats kreeg 1,9 miljoen en de bestuursleden Leo Lindelauf en Jacques van den Broek allebei 1,7 miljoen euro. Gevraagd naar het waarom sprak de raad van commissarissen van "bijzondere operationele prestaties".
"2007 was Randstads beste jaar ooit," zei Ben Nooteboom bij de presentatie van de jaarcijfers. De nettowinst steeg met 18 procent tot 400 miljoen euro, de omzet met 12 procent naar 9,2 miljard euro Randstad was al de grootste uitzendorganisatie van het land, en het wordt – bij goedvinden van de Europese Commissie – nog groter als het concurrent Vedior overneemt. Samenvoeging van de twee is een mooie operationele uitdaging waar het bestuur en een speciaal integratieteam samen voor gaan.
28 ASML
Ceo: Eric Meurice
Ranking 2008 2007 2006
Overall 28 18 17
Arbeid 46 25 22
Business 37 55 35
Strategie 18 16 16
ASML, chipmachinebouwer uit Veldhoven, onder de rook van Eindhoven, dat is te zeggen – veel rook komt er niet meer van Eindhoven af. Van Veldhoven ook niet, het is tegenwoordig hightech wat er de klok slaat, en hogere techniek dan bij ASML vind je niet.
ASML maakt lithografiemachines voor de productie van ‘geïntegreerde schakelingen' – computerchips. Het maken van die machines is een voor niet-ingewijden ontoegankelijk gebeuren, waarbij het erom gaat dat de machines chips met steeds kleinere details moeten kunnen maken. We hebben het over het terrein van de nanometer, echt ongelooflijk klein.
Beter te begrijpen is dat chips worden gebruikt in notebooks, mobiele telefoons, MP3-spelers en professionele apparatuur, dat ASML in 2007 netto 688 miljoen euro verdiende en dat van alle chips in de wereld 60 procent wordt gemaakt met machines van ASML. 60 procent van alle chips in de wereld, dat zijn een heleboel chips.
Mooi werk, zegt het panel: ASML heeft dit jaar het op 27 na beste imago van het land. Daarmee zakt het bedrijf 10 plekken. Analisten verwachten dat de chipmarkt in een recessie terecht komt. Nadat ASML mooie resultaten over 2007 had bekendgemaakt, verloor het aandeel ASML op de AEX-index 7 procent van zijn waarde. Topman Eric Meurice weet de negatieve stemming onder meer aan ‘tamme uitspraken' over de sector van concurrent Intel.
In het laatste kwartaal van vorig jaar verkocht ASML 54 chipmachines tegen gemiddeld 16 miljoen euro per stuk. Eén machine meer of minder maakt een groot verschil, vandaar dat ASML zelf over de verwachtingen voor dit jaar liever helemaal geen uitspraken doet.
29 KPMG
Bestuursvoorzitter: Ben van der Veer (KPMG Nederland)
Ranking 2008 2007 200
Overall 29 27 43
Arbeid 25 27 33
Business 23 20 40
Strategie 40 38 76
Ben van der Veer, bestuursvoorzitter van KPMG Nederland, schreef in maart een opiniërend artikel in Het Financieele Dagblad. Hij had het over ‘de vicieuze cirkel van regelzucht', maar eigenlijk was het onderwerp van minder belang – over zaken waarover verschillend kan worden gedacht houden bestuursvoorzitters zich over het algemeen liever op de vlakte, en daarom alleen al was het initiatief van Van der Veer te prijzen.
"Regels en het toezicht daarop houden onze samenleving in een wurggreep en ze werken verstikkend," begon Van der Veer. Na incidenten zoals bij de Franse bank Société Générale krijg je de roep om meer regels, gevolgd door kritiek op de regelzucht: een vicieuze cirkel. Waar het om ging was ‘controle' en ‘vertrouwen' met elkaar te verzoenen – nu nog zat er tussen controle en vertrouwen veel lucht en leidde het streven naar risicobeheersing tot onder meer ‘verminderde ondernemingszin', ‘juridisering' en ‘een cultuur van angst'.
Een verstikkende wurggreep, een vicieuze cirkel, je hoefde Van der Veer niet precies te begrijpen om te beseffen dat hier een man sprak met hart voor het vak, iemand die het te doen was om de eer van de beroepsgroep.
In het begin van de eeuw kwam de beroepsgroep in opspraak toen accountants de knellende regels eigenhandig oprekten, in goed overleg met de klant. Inmiddels is het alweer een paar jaar rustig en doen accountants weer hun werk zoals we dat van ze gewend waren, ver weg van de voorpagina's. "Ruimte geven aan vertrouwen is ongelooflijk belangrijk," schreef Van der Veer al.
Audit, advisory, tax – je kan er bij alle vier grote kantoren mee aan de slag. Waarom dan juist bij KPMG? In een wervingsfilmpje op de site lopen mensen in slowmotion door de KPMG-gangen. Ze dragen nette kleren en lachen naar elkaar. "Iedereen is gemotiveerd en wil graag goed werk afleveren," zegt Pien. Suzanne raakte haar indruk dat accountants saai en suf waren al op het eerste introductieweekend van KPMG kwijt.
30 TNO
Ceo: Hans Huis in 't Veld
Ranking 2008 2007 2006
Overall 30 25 28
Arbeid 20 16 21
Business 24 22 25
Strategie 88 84 75
De Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek doet onderzoek op elk denkbaar maatschappelijk en praktisch wetenschappelijk terrein. Van het gunstige effect van flavanoïden op hart- en bloedvaten, via de werking van Nederlandse politiemunitie in vergelijking met Belgische en Duitse politiemunitie, tot de vraag hoe een metende kniebrace revalidatie bevordert, TNO onderzoekt het. Wat niet door TNO is onderzocht, bestaat niet.
Bij alles wat mis gaat of mis kan gaan wordt TNO betrokken. Een soort toegepast wetenschappelijke Eerste Hulp Bij Ongelukken en – preventieteam in één is het. Er gaat veel mis tegenwoordig, en er kan nog oneindig veel meer mis gáán. Wat mondiale afkoeling te betekenen heeft in het proces van opwarming van de aarde, ondeugdelijke balkonconstructies, als TNO het niet op eigen initiatief onderzoekt dat worden ze er wel voor ingeschakeld. Tros Radar is vaste klant. "Is de Slimball wel zo'n betrouwbaar afslankproduct als de makers ons willen laten geloven?" We vermoedden als van niet – TNO levert het bewijs.
Een instituut, TNO, een autoriteit. Als van twee twistende partijen er één TNO meeneemt, kan de ander inpakken: discussie gesloten. Het is leuk om zaken met TNO te doen en leuk om bij TNO te werken, ook voor ervaren professionals, die door TNO net als iedereen met ‘je' en ‘jij' worden aangesproken. Ben jij die hoogleraar met internationale erkenning op je vakgebied? Ben jij die businessconsultant op boardroomniveau? Welnu: "Saaie routine kun je uit je woordenboek schrappen."
In het onderzoek voor de MT500 eindigt TNO nog net bij de top 30. Die lage scores op ‘strategie' zouden ook eens onderzocht kunnen worden.
31 Ministerie van Defensie
Minister: Eimert van Middelkoop
Ranking 2008 2007 2006
Overall 31 71 56
Arbeid 21 60 36
Business 28 90 56
Strategie 67 86 102
Gek fenomeen toch, enquêtes, en dan vooral de uitslagen ervan. Het ministerie van Defensie maakt een reuzensprong van veertig plekken naar plaats 31 in de ranking. Het schiet de ministeries van Justitie en OCW voorbij, die beide uit de top 50 vallen, waardoor het meteen het hoogste ministerie in de lijst en het enige in de top 50 wordt. Wat o wat heeft het ministerie van Defensie gedaan om zo'n geweldige imagoboost te realiseren.
Er kwam een nieuwe minister, Eimert van Middelkoop (wie was de vorige ook weer?). Van Middelkoop is in 1949 geboren in Berkel en Rodenrijs, doceerde aan de Gereformeerde Sociale Academie in Zwolle, werd lid van het GPV en later de ChristenUnie en was onder meer lid van de Klankbordgroep Koninklijke Luchtmacht en freelance medewerker van de EO. Allemaal mooi, maar niks om een sprong van veertig plekken in de MT500 mee te verklaren.
Defensie in het nieuws dan, bijvoorbeeld vanwege handelend optreden van ‘onze jongens' in den vreemde. Als ‘we' niet bezig zijn om in een ver stoffig land de muzelman mores te leren, dan binden we wel de strijd aan met piraten in de wateren voor Somalië of poetsen we op een marinewerf in Den Helder het jacht van koningin Beatrix voor 3 ton weer glimmend op. Allemaal in het belang van de democratie, maar toch: zou dat het zijn?
Misschien ligt het aan Jack de Vries. De staatssecretaris van Defensie wist als spindoctor zelfs Jan Peter Balkenende ‘hot' te maken. Schijnt dat alles wat De Vries aanraakt in goud verandert. In de krant zei De Vries dat hij meer uniformen zichtbaar in het straatbeeld wilde. "Daarmee laat je zien trots te zijn op het bedrijf. Daarmee creëer je draagvlak."
Veertig plekken winst overall, bijna veertig op ‘arbeid', meer dan zestig op ‘business'. In juni is Jack de Vries een half jaar in functie.
32 Dell
Ceo: Michael Dell
Ranking 2008 2007 2006
Overall 32 30 27
Arbeid 116 99 133
Business 18 23 12
Strategie 24 23 26
Toen Dell begin 2007 door Hewlett Packard was ingehaald als grootste pc-leverancier ter wereld, werd ceo Kevin Rollins ontslagen en werd Dell-oprichter Michael Dell weer ceo. Er was ook iets met een boekhoudschandaal. Bedankt en doei voor Rollins, nog geen drie jaar in functie. Zo doet Michael Dell dat. Niet van dat benauwde.
Een paar maanden na heraantreden deed Dell de huisfilosofie de deur uit, die had voorgeschreven dat Dell-computers alleen per internet en telefoon de weg naar de consument zouden vinden. Nu waren de spullen van Dell ook in de winkel te koop. Een paar weken erna schrapte Michael 10 procent van de banen bij Dell en schoof hij achthonderd marketing- en pr-bureaus aan de kant voor één bedrijf, de Britse communicatiereus WPP. Of WPP het imago voor 4,5 miljard dollar wat kon opkrikken.
Dell gaat meer doen met de internetgegevens van een miljard klanten, en de komende jaren hoopt het bedrijf de gegevens te verzamelen van nog eens een miljard klanten extra. Twee miljard klanten, dan mag je spreken van een succesvol bedrijf. Maar tevreden achterover leunen is niks voor Michael Dell.
Wie is deze Michael Dell? Op de site staat onder de bedrijfsgegevens ook de link ‘Michael'. Je kunt kiezen uit foto's van Michael, ‘Michael's computers' en ‘Michael's speeches'. Uit een van die speeches: "We are at the dawn of the connected era and Dell has never been better positioned to meet the needs of the billions of people who will join us online in the coming year." The dawn of the connected era, prachtig.
In de MT500 staat Dell net een plaatsje voor Hewlett Packard, in het leven buiten de MT500 is het nog steeds andersom. "Er is nog veel werk te doen," zei Michael Dell.
33 Hewlett-Packard
Ceo: Mark Hurd
Ranking 2008 2007 2006
Overall 33 31 45
Arbeid 85 87 126
Business 20 15 30
Strategie 30 26 43
Dan HP, net als in de MT500 van 2007 één plek achter de concurrent. Een mooi bedrijf, vinden de respondenten, maar niet om er te werken. Hewlett-Packard wordt 85ste op ‘arbeid', waar Dell het met een 116de plaats op dat onderdeel overigens nog slechter doet. Spannend, uitdagend en vol mogelijkheden, een baan bij zo'n wereldplayer, maar dan moet de ceo geen slechte dag hebben, want dan mag je de uitdaging een dag later ergens anders gaan zoeken, jij en een voetbalstadion aan ex-collega's.
De computers, laptops, servers, printers en meer kun je bij HP ook via internet bestellen, net als bij Dell. Veel verschil is er op de sites niet te zien. Eerst waren de computers van Dell zwart en die van HP zilverkleurig, nu is het andersom, een gedaanteverwisseling die parallel liep met het stuivertje wisselen als grootste pc-leverancier ter wereld. In de media is deze parallel gek genoeg onderbelicht gebleven.
Het gaat uitstekend met HP, ondanks een onrustige markt. Alsof er geen kredietcrisis is, printen, scannen en copyen de Amerikanen gewoon door met apparatuur van HP, net als de rest van de wereld. In 2007 boekte HP 12 miljard dollar meer inkomsten dan een jaar eerder, op een totale omzet van 104 miljard dollar. Topman Hurd in het jaarverslag: "If one word can best describe HP's performance in fiscal 2007, it is growth."
De grootste pc-leverancier ter wereld begon in 1939 in een garage in Palo Alto, Californië. Naar verluidt gooiden HP-oprichters William Hewlett en David Packard een muntje op om te bepalen welke van beider achternamen als eerste in de bedrijfsnaam zou komen. Gelukkig won Hewlett. Packard-Hewlett, dat was niks geworden.
34 SNS Reaal Groep
Ceo: Sjoerd van Keulen
Ranking 2008 2007 2006
Overall 34 28 30
Arbeid 39 42 41
Business 41 17 24
Strategie 26 34 32
Met de SNS Reaal Groep zijn we terug bij vaderlandse proporties, bij ‘de menselijke maat' zogezegd. Particulieren, het midden- en kleinbedrijf. Nederland, de bloemist op de hoek, dichtbij. Hoofdkantoor aan de Croeselaan in Utrecht, hoog en mooi zat, maar niet zo hoog en mooi als de Rabobank aan dezelfde Croeselaan gaat bouwen. Hoeft ook niet, van SNS Reaal.
SNS is een hechte organisatie van mensen, die ‘anders kijken, denken, doen', maar altijd vanuit vier principes: klantgericht, professioneel, integer, betrokken. Gewone mensen zijn het, gewoon aanspreekbaar, tot de bestuursvoorzitter aan toe. Door lezers van FEM Business werd Sjoerd van Keulen gekozen tot Topman van het Jaar 2007. In een reactie zei Van Keulen onder meer dat hij bij SNS Reaal een fighting spirit heeft willen overbrengen, "een go-go-go-mentaliteit".
Go-go-go: in korte tijd nam SNS Reaal Bouwfonds, Axa Nederland, Winterthur, DBV, Regio Bank en pensioenverzekeraar Zwitserleven over. De bank-verzekeraar deed het ondanks de kredietcrisis uitstekend in 2007, onder andere door een grote toevloed van spaargeld.
Dit jaar gaat Sjoerd van Keulen zelf met pensioen. Dan gaat hij onder meer keybord spelen, zoals hij vroeger deed in de rythym-and-bluesband The Free. Nu nog ligt de keybord die mevrouw Van Keulen van haar eigen spaargeld kocht voor Van Keulens 60ste verjaardag onuitgepakt op zolder, maar niet lang meer, zegt Van Keulen in FEM Business: "Het gaat er niet om of je goed kunt zingen. Het gaat erom of je er lol in hebt."
Het panel zwaait Van Keulen uit met een 34ste plaats in de MT500 en waardering voor zijn strategie: van 34 naar 26 op dat onderdeel.
35 Atos Origin
Ceo: Philippe Germond
Ranking 2008 2007 2006
Overall 35 47 53
Arbeid 31 35 57
Business 30 38 50
Strategie 49 145 53
Atos Origin is ‘Worldwide IT-partner' en ‘Top sponsor' van de Olympische Spelen in Peking. Worldwide IT-partner van de Olympische Spelen betekent volgens de website van Atos Origin: "Stelt u zich een bedrijf voor met bijna 200.000 werknemers, met 4 miljard klanten, die elke week 25 miljoen pagina's afdrukken, in een omgeving die 24×7 actief is."
Welnu: "Wij verzorgen de gehele IT-infrastructuur van dit bedrijf."
Het is bijna niet voor te stellen.
Zakenpartner of sponsor van de Olympische Spelen worden leek een enorm goed idee – je kunt het je als ambitieus multinational nauwelijks permitteren om er niet bij te zijn, in de nieuwe supermacht China. Maar het blijft tricky met die Chinezen, met de mensenrechten, met Tibet. Hoe het uitpakt, zal blijken "als de Olympische vlam weer is gedoofd".
Van een andere orde is het Nederlandse MKB. Met ‘Atos in a box' betalen ondernemers alleen wat ze gebruiken aan e-mail-, Blackberry- en back-updiensten van Atos Origin. Microsoft is ook bij het project betrokken. Alleen betalen voor wat je nodig hebt geldt als een noviteit in IT-dienstverlening.
Slagvaardigheid, efficiëntie, precisie en alertheid, net als bij de Atos-vis uit het logo, de Acanthurus Leucosternon of witborstdoktersvis. "Vanuit technisch oogpunt is de witborstdoktersvis een uitstekend aquatisch vehikel, en dus zeer geschikt als logo voor een technologische onderneming," aldus Atos Origin.
Een sprongetje voor Atos Origin in de MT500, van 47 naar 35 in de lijst, en een hele grote sprong op ‘strategie'.
36 Essent
Ceo: Michiel Boersma
Ranking 2008 2007 2006
Overall 36 45 41
Arbeid 42 46 43
Business 38 33 58
Strategie 33 49 34
De fus
