Met een laptop of pda tussen twee afspraken door onderweg even de e-mail checken: het wordt steeds gewoner. Maar welk systeem past het beste bij u? En wat is dat eigenlijk, wireless lan, BlackBerry of gprs?
'Communication Zone' staat er op het bord langs de corridor naar de B- en C-pier op Schiphol. Een serie tafels met pc's staat uitnodigend te wachten. Nu en dan maakt iemand zich uit de reizigersstroom los om achter een van de beeldschermen plaats te nemen. Tegen betaling kun je hier inloggen om je laatste e-mailtjes te beantwoorden. Aanvankelijk, vertelt Pamela Kuypers van Schiphol, was er één centraal communication centre op de luchthaven, maar op verzoek van de reizigers zijn de internetwerkplekken nu over de luchthaven verdeeld. De reizigers willen niet naar internet toe, internet moet naar de reizigers komen.
De Communication Zone is een zogeheten hotspot. Een hotspot is een plaats waar je draadloos kunt internetten met je eigen laptop, mits voorzien van een speciale ontvanger. De reiziger moet daartoe een dagabonnement nemen (à ¤ 10,-), om onbeperkt draadloos te kunnen surfen. Op een goede dag, aldus Kuypers, zal heel Schiphol één hotspot zijn. Dat wil zeggen: overal kun je draadloos inloggen, je hoeft niet naar de Communication Zone toe te lopen maar kunt rustig blijven zitten bij je eigen boarding gate. Internet moet naar de reizigers komen, waar en wanneer ze maar willen.
Draadloos internet is in opmars. De winkels liggen vol met apparaten en snufjes om mobiel de digitale snelweg op te kunnen. Voor zakenmensen die veel op stap zijn, is dat een uitkomst. Onderweg, bij de klant tussen twee afspraken door of desnoods thuis in de achtertuin, overal kunnen ze inloggen om de laatste mailtjes te lezen of informatie van het bedrijfsnetwerk op te vragen. Zelfs bij een buitenlandse reis heb je in veel gevallen aan een lichtgewicht laptop voldoende om overal aan de slag te kunnen. Voordat de doorgewinterde roadwarriors met de juiste apparatuur op stap kunnen gaan, moeten ze echter wel het een en ander doen. Ze moeten zich verdiepen in de talloze mogelijkheden: de beschikbare apparaatjes, de communicatienetwerken, de diensten. Welke is het beste? Welke sluit aan bij de specifieke omstandigheden?
Ze moeten zich een nieuw jargon eigen maken met veel afkortingen en Engelse termen: wireless lan, hotspot, gprs, BlackBerry…
Binnenzak
Wie eenmaal besloten heeft 'draadloos te gaan', moet zichzelf drie vragen stellen om het juiste systeem te kiezen. In de eerste plaats: met hoeveel hardware wil ik op stap? Moet ik een zware laptop meezeulen of heb ik genoeg aan een binnenzakcomputer (personal digital assistent, pda)? Allebei kan natuurlijk ook, maar op reis geldt: hoe minder je mee te sjouwen hebt hoe beter. De tweede vraag is: krijgt het hele bedrijf één draadloos systeem of kiest elke manager zijn eigen oplossing? De BlackBerry is bijvoorbeeld een handige e-maillezer, die makkelijk in de binnenzak past. Voor wie onderweg genoeg heeft aan een apparaat om berichtjes te ontvangen en versturen en de agenda bij te werken, is het een uitkomst. Maar BlackBerry moet als totaal-oplossing door het bedrijf worden aangeschaft, dat wil zeggen: het bedrijf moet speciale software installeren op zijn servers om te zorgen dat de bedrijfsmail wordt doorgestuurd naar de BlackBerry-gebruikers.
Wie via het publieke internet zijn e-mail wil opvragen, moet een andere oplossing zoeken. Bij die andere oplossing komt de derde keuzevraag om de hoek kijken: gsm/gprs of wireless lan? Voor de niet-computernerds: dit zijn de namen van twee manieren om mobiel toegang te krijgen tot internet. Om met de eerste te beginnen: internetten via de laptop of pda behoort al jarenlang tot de mogelijkheden, door een snoertje te leggen van de laptop naar het gsm-toestel. Het probleem is dat het gsm-netwerk eigenlijk te traag is voor dataverkeer (ongeveer 10 Kb per seconde, tergend langzaam bij het binnenhalen van attachments). Gprs is een technische 'uitbreiding' van gsm, waarmee de snelheid drastisch wordt opgevoerd, tot ongeveer 50 Kb/s. Laptopgebruikers die een gprs-insteekkaartje kopen en een speciaal abonnement afsluiten, kunnen internetten in heel Nederland. In sommige landen in Europa is afhankelijk van de provider roaming (overschakelen naar een ander netwerk) mogelijk.
Een alternatief voor gprs is wireless lan, ook wireless fidelity of wifi genoemd.
In plaats van een landelijk netwerk maakt de computer draadloos contact met een lokaal accesspoint, vanwaar de communicatiestromen van en naar internet verder worden geleid. In een straal van tientallen tot tweehonderd meter rond de centrale antenne kan er met grote snelheid (11 Mb per seconde) worden gesurft. Dit is de techniek die voor hotspots zoals die op Schiphol gebruikt wordt. Hotspots zijn hot.
In binnen- en buitenland groeit het aantal plekken waar managers met hun laptop kunnen inloggen snel. Niet alleen op Schiphol en andere vliegvelden, ook in hotels, (weg-)restaurants en zelfs rond benzinestations worden hotspots ingericht. In de VS zijn inmiddels duizenden koffiecafés van de Starbucks-keten van de benodigde apparatuur voorzien. De achterliggende gedachte is makkelijk voor te stellen: Starbucks rekent er op dat flexwerkers naar het café komen om daar een uurtje te gaan werken, natuurlijk onder het genot van een of meerdere latte's.
Weerbericht
Zelfs hele bedrijven worden één grote hotspot. Met het installeren van een aantal antennes kan iedereen in het hele bedrijfsgebouw op het netwerk, tot op het toilet aan toe. Een voorbeeld is de Kamer van Koophandel in Rotterdam. Vorig jaar zijn de drie gebouwen van de Kamer uitgerust met wifi. Meer dan honderd medewerkers kregen een laptop-met-insteekkaartje. Het voordeel was dat er geen kabeltjes meer hoefden te worden gelegd in het (nieuwe) bedrijfspand. Werknemers zijn minder afhankelijk van hun werkplek en kunnen bijvoorbeeld tijdens een vergadering informatie opvragen.
“En dit jaar gaan we nog een stap verder,” zegt Robert de Winter, hoofd automatisering bij de Kamer. “We zetten nu de stap naar buiten.” De werknemers kunnen binnenkort bij elke hotspot, ook buiten de Kamer-gebouwen, op het bedrijfsnetwerk inloggen. Om dat mogelijk te maken, moest eerst de beveiliging worden geregeld: de datacommunicatie via een wireless lan kan relatief makkelijk worden 'afgeluisterd'. Door het aanbrengen van beveiligingscertificaten op de laptops, die communiceren met het bedrijfsnetwerk, is het netwerk afgeschermd voor derden: een 'virtueel privé-netwerk' (virtual private network, vpn).
De beveiliging is een van de factoren die meeweegt in de keuze: gprs of wireless lan, laptop of pda? Edwin Veltman, marketingmanager van Dunnet Computers, wordt dagelijks met dit soort keuzes geconfronteerd. De vraag naar mobiel internetten is zo gestegen dat Dunnet in Rotterdam de aparte Mobility Store heeft geopend.
Welk systeem geadviseerd wordt, is volgens Veltman afhankelijk van omstandigheden en behoeftes van de klant. “Een pda is zeer geschikt voor buitendienstmedewerkers die specifieke gegevens willen uitwisselen met hun bedrijfsnetwerk. Bijvoorbeeld voor het opvragen van productgegevens en prijzen. Veel managers zullen echter kiezen voor een laptop: die hebben ze toch al bij zich, met hun tekstverwerkingsprogramma of presentaties erop. Gprs heeft als voordeel dat het een systeem met landelijke dekking is. Als dat niet nodig is, adviseren we in de meeste gevallen wireless lan: dat is goedkoper en de datasnelheden zijn vele malen groter.” Het insteekkaartje dat voor wireless lan nodig is, is niet alleen goedkoper; er hoeft voor wifi bovendien geen abonnementsgeld te worden betaald. Wel moet bij sommige hotspots, zoals op Schiphol, een apart bedrag worden afgerekend om te mogen surfen. Om die redenen -prijs, datasnelheid en het snel toenemend aantal hotspots – staat wireless lan de afgelopen tijd sterk in de belangstelling.
Maar Jacqueline van Zundert van Vodafone, een van de aanbieders van GPRS, vindt dat de twee systemen niet zonder meer met elkaar kunnen worden vergeleken. “Wireless lan is alleen een communicatiedrager, bij gprs staan de diensten voorop,” zegt ze. De providers zoals Vodafone leveren kant en klare gprs-oplossingen, waarbij ook de veiligheid wordt geregeld. Van Zundert: “Vooral als het gaat om voor de bedrijfsvoering belangrijke informatie, heeft gprs grote voordelen.”
Als voorbeeld van de toepassing van gprs noemt ze het beveiligingsbedrijf Falck. Bewakingspersoneel van het bedrijf dat zijn rondes maakt langs beveiligde panden staat met gprs continu in contact met de centrale. Met voorgeprogrammeerde berichtjes kunnen meldingen met de centrale snel worden uitgewisseld. Een ander voorbeeld is een wegenbouwbedrijf (een pilotproject, de naam van het bedrijf mag nog niet genoemd worden) dat via gprs met Meteoconsult in verbinding staat.
Vlak voordat de wegenbouwers met een partij asfalt op pad gaan, vragen ze het weerbericht op om de samenstelling van het te leggen asfalt aan de weersomstandigheden aan te passen.
Lappendeken
Ondanks deze innovatieve toepassingen lijkt gprs langzaam aan de kant te worden gedrukt door wifi. Marktonderzoekers rapporteerden het afgelopen jaar een enorme toename van zowel het aantal hotspots als wifi-insteekkaartjes.
Het Amerikaanse onderzoeksbureau In-stat/MDR meldde een stijging van 65 procent van de verkopen van wifi-apparatuur aan het bedrijfsleven (huishoudens bestelden in 2002 zelfs 160 procent meer wireless lan-apparaatjes dan het voorgaande jaar). Door de dalende prijzen van de hardware nam de omzet in de wifi-markt met 'slechts' 23 procent toe. Een ander internationaal onderzoeksbureau, BWCS, voorspelde dat er over vier jaar zo'n 128.000 hotspots zullen zijn, waarvan bijna drieduizend in Nederland. Chipmaker Intel denkt dat wifi al geïntegreerd zal zijn in meer dan de helft van de laptops die dit jaar worden verkocht. De onlangs geïntroduceerde chipset Centrino is bedoeld om wifi te ondersteunen.
Niet alleen bedrijven maar ook particulieren sluiten zich bij wifi aan, bijvoorbeeld door hun huis te veranderen in een hotspot. In sommige gemeenten stellen de bewoners hun netwerken voor elkaar open, zodat een lappendeken ontstaat van hotspots waarop de buurtgenoten (gratis) kunnen inloggen. Nederlandse bedrijven zoals Aervik en HubHop zorgen er intussen voor dat vele zakenhotels een wifi-antenne in huis halen. Aervik is daarnaast begonnen met benzinestations, vooralsnog alleen met Q8-stations. Wifi heeft één nadeel: elke hotspot staat op zichzelf. Het is weliswaar binnenkort mogelijk om bijvoorbeeld bij een Q8-station in te loggen, maar de verbinding redt het niet tot het volgende station. Bij elk hotspot moet er opnieuw worden ingelogd. Volgens Michiel van Kuijen, oprichter van Aervik, is dat echter geen probleem. “Er zijn enkele honderden openbare plekken in Nederland waar zakenmensen veel gebruik van maken. We hebben het dan over vliegvelden, bepaalde hotels en restaurants, en conferentieoorden. Met de benzinestations erbij hebben we het over enkele duizenden. Ik denk dat dat binnen één jaar allemaal hotspots zijn.”
Toch kan telkens opnieuw inloggen lastig zijn, omdat er ook steeds opnieuw moet worden betaald. Elk hotspot hanteert zijn eigen afrekenmethode, bij het ene hotel moet je een kaartje kopen met een toegangsnummer om in te loggen, bij het andere benzinestation moet je een sms-bericht sturen om tegen betaling zo'n nummer te ontvangen. Gprs-gebruikers hebben het wat dat betreft makkelijker, ze hebben een abonnement bij een provider en hoeven dus niet telkens opnieuw hun portemonnee te trekken. (De hoogte van het abonnementsgeld is bij gprs doorgaans afhankelijk van de hoeveelheid binnengehaalde data.) Volgens Lothar Geuenich, marketingmanager Travel & Transport van Cisco, zal dat echter in afnemende mate een probleem zijn: “Nu zie je nog dat vliegvelden en hotels geld vragen aan wifi-gebruikers, maar dat zal steeds minder gebeuren. Het feit dat men er kan internetten zorgt immers voor extra toeloop, met als gevolg daarvan extra horecaomzetten.”
Als technologieleverancier is Cisco inmiddels betrokken bij een proef om wifi aan te bieden aan de zakenreizigers in een vliegtuig. Dus: de reizigers die zaten te werken bij een hotspot op het vliegveld, kunnen eenmaal aan boord van hun vlucht de laptop weer openklappen en gewoon doorwerken. De proef in een Lufthansatoestel op de lijn Frankfurt-Washington is in januari van start gegaan, en verloopt volgens Geuenich tot nu toe zeer succesvol. In de nabije toekomst wordt wifi de gewoonste zaak van de wereld, denkt Michiel van Kuijen van Aervik. “Er worden binnenkort tv's verkocht met wifi. Een server ergens in huis haalt 's nachts met de snelle internetverbinding een speelfilm van internet. Als je de film wilt zien, stuurt de server hem naar de wifi-tv. Ook het signaal van de videorecorder wordt draadloos naar de dichtstbijzijnde tv gestuurd.” En hoe lang mag dat dan nog duren? Van Kuijen: “Twee tot drie jaar.”
