Het levensverhaal van Su Hua heeft een typisch ‘rags to riches’-verloop. Geboren in een klein bergdorpje zonder elektriciteit, in de zuidelijke provincie Hunan, groeide Su op zonder veel franje. ‘Het was twee uur lopen om ergens sojasaus te kopen’, vertelde hij in interviews over zijn jeugd.
De enige ‘gadget’ die het gezin bezat, was een zaklamp. Daar mocht Su niet mee spelen, want batterijen waren duur. Als hij naar buiten ging ‘s avonds gebruikte Su een brandende tak als fakkel. ‘Meer dan alles had ik graag licht gewild om te kunnen spelen. Tot ik trouwde, kon ik alleen slapen met het licht aan.’
Big Bug
Su’s vader werkte als ambtenaar bij een lokaal statistiekbureau, alvorens een bedrijfje in landbouwmachines te openen. Su had het geluk bedeeld te zijn met een goed stel hersens en een grote interesse in computers. Op zijn twaalfde leerde hij zichzelf coderen. Vrienden noemden hem ‘Big Bug’, afgeleid van computerbugs.
Na de middelbare school deed hij met succes toelatingsexamen voor het Harvard van China: Tsinghua University, om er gelijktijdig zijn bachelor en master te halen in software engineering. Hij startte aan een promotietraject, maar de stijgende huizenprijzen in Beijing zouden Su doen stoppen. Hij wilde na jaren studeren weleens geld verdienen. Hij verhuisde naar Silicon Valley om er softwareprogrammeur te worden bij Google en later Baidu.
In beide banen werkte hij aan de ontwikkeling van zoeksystemen, seo-marketing, kunstmatige intelligentie en het gebruik van algoritmen. Het leerde hem hoe belangrijk het is om ‘inhoud te matchen met mensen’ en Su moest er keihard werken. Geregeld sliep hij op kantoor.
Op zoek naar ‘een groter geluk’
In die periode begon Su ook ongemak te voelen, blijkt uit het voorwoord dat hij schreef in een boek uit 2019 over de ontstaansgeschiedenis van Kuaishou. Alles wat hij ooit wenste, had hij bereikt en toch knaagde er iets: ‘Vroeger kwam mijn geluksgevoel van mezelf. Ik wilde een mooie toekomst, een examen halen, een goede baan, (..) mijn vrouw, kinderen en ouders gelukkig maken. Natuurlijk, dit zijn mooie dingen, maar is er nog een groter geluk in het leven?’
De nieuwe Jack Ma
Forbes schreef eerder dat de opvolgers van Musk en Bezos niet in het Westen gezocht moeten worden, maar in het Verre Oosten. Maar over wie hebben we het dan? China-correspondent Anouk Eigenraam gaat in de 5-delige serie De nieuwe Jack Ma op zoek naar de innovators in China.
De wereld maakte al kennis met de excentrieke ondernemer en oprichter van e-commercereus Alibaba Jack Ma. De macht van de techmiljardair werd de Chinese overheid te gortig en Ma moest een toontje lager zingen. Staat dat zijn opvolgers in de weg? Lees hier alle afleveringen.
Een van Su’s grootste inzichten deed hij op toen hij zich realiseerde hoezeer China achterliep op de VS. ‘In die tijd was er in Beijing niet zoveel verkeer als nu, maar in Silicon Valley stikte het van de auto’s. Ik vond mijn eigen succes te oppervlakkig. En dacht dat ik tot meer in staat zou moeten zijn, maar ik wist nog niet goed waar mijn kracht lag.’
Gaandeweg kwam Su tot de ontdekking dat hij gelukkiger zou worden als hij anderen zou helpen, in plaats van ‘zijn eigen verlangens te bevredigen’.
32 gefaalde businessmodellen
Na een paar jaar lanceerde Su zijn eerste startup: een portal voor online video-advertenties. ‘Ik wilde uitvinden wat mijn ideeën konden bijdragen aan de samenleving.’ Toen de financiële crisis in 2008 uitbrak en hij geen geldschieters meer kon vinden, moest hij opgeven.
Volgens de Chinese krant SCMP zou de ondernemer maar liefst 32 (!) andere businessconcepten uitproberen, allen met weinig succes. Al die mislukte projecten ontmoedigden hem niet. Toen Alibaba hem een baan aanbood, sloeg hij dat af. Su wilde zijn ondernemersdroom najagen.
De programmeur had ook een andere belangrijke les geleerd bij de internetreuzen: al ben je nog zo dienstbaar, het garandeert geen zichtbaarheid bij je bazen. ‘Als engineer kwamen veel collega’s bij me langs. (..) Ik was als een brandweerman overal brandjes aan het blussen. Maar mijn kracht raakte daardoor zo versplinterd dat als er promotiekansen waren, mijn kunnen niet werd erkend door anderen.’
Ceo bij het bedrijf van een vriend
Niet lang daarna leerde Su een medecomputernerd kennen: Cheng Yixiao. Cheng had een GIFjes-app ontwikkeld en wilde dat nu omvormen tot een platform voor korte filmpjes. De twee gelijkgestemden konden het meteen vinden; ze hadden dezelfde bedrijfsfilosofie en visie over de toekomst van internet, video en de sociale functie die het moest hebben.
Cheng zei ooit over Su: ‘Ik ben geen grote prater, maar toen ik Su ontmoette, kon ik niet stoppen met praten. Hij is iemand met een grote hoeveelheid energie die dingen gedaan krijgt.’
Lees ook: De nieuwe Jack Ma: deze rijkeluisdichter maakt van Meituan dominant bezorgplatform
Su kwam daarop aan boord bij Kuaishou als ceo, om deze transformatie te helpen bewerkstelligen. De startupteams betrokken gezamenlijk een driekamerappartement van zo’n 20 vierkante meter. Su ontwikkelde een algoritme voor Kuaishou dat gestoeld was op ‘gelijkheid, diversiteit en inclusiviteit’, lang voordat dit modewoorden zouden worden.
Voor zowel Su als Cheng moest het platform ‘gewone’ mensen de mogelijkheid geven iets van hun dagelijkse leven te laten zien. De app moest om deze reden ook simpel te bedienen te zijn, zodat iedereen – ongeacht leeftijd of opleiding – filmpjes kon uploaden.
App voor ‘normale mensen’
‘Kuaishou is niet voor filmsterren of influencers, maar voor normale mensen’, zo zei co-founder Cheng in een speech die de twee gaven in 2016. Su: ‘Wij willen dat Kuaishou een spiegel is van de wereld, maar dan van de echte wereld. Die bestaat uit allerlei mensen. Toen ik opgroeide, zag ik mensen die niet de kansen hadden die ik heb gekregen. Daarom hoop ik dat Kuaishou voor hen een manier is om in aanraking te komen met werelden die anders zijn dan die van hen.’
En Su had nog een persoonlijke reden, vertelde hij aan de financiële site Jiemian: ‘Mijn grootvader stierf voor mijn geboorte, ik heb hem nooit gekend. Er waren geen foto’s, geen dagboek, geen brieven. Als iemand overlijdt en hij laat niets in die trant achter, verdwijnt hij in wezen spoorloos van de aarde zodra de mensen die hem gekend hebben ook ouder worden.’
50 miljoen gebruikers
Cheng en Su bleken de behoefte van de gewone mens goed ingeschat te hebben. In een paar jaar tijd groeide het aantal gebruikers in de nieuwe opzet naar meer dan 50 miljoen. En Su bracht nog iets mee naar Kuaishou: de bedrijfscultuur van Google. Elke TGI-vrijdag (Thank God It’s Friday) wordt er geborreld, men noemt elkaar bij de voornaam en het bedrijf verzorgt twee maaltijden per dag.
‘Programmeren is de mooiste manier om gedachten uit te drukken’, zei Su in 2018 in een gesprek met Geekpark. Programmeurs zijn mazzelaars, zei hij tegen het Chinese tijdschrift People. ‘Wie computers weet aan te sturen, kan de wereld besturen.’
In zijn hoofd vechten de zakenman en de programmeur te allen tijde een strijd uit, vertelde hij. ‘En de programmeur wint altijd.’ Zelfs in zijn dromen programmeert hij: ‘In een van mijn dromen probeerde ik een kat een bug te laten eten.’
Ingehaald door ByteDance
En toen was daar in 2017 de kans om een grote klapper te maken. De succesvolle karaoke-videoapp Music.ly was op zoek naar kopers. Music.ly praatte met Facebook, YouTube en Kuaishou, maar toen ByteDance 1 miljard dollar bood voor de startup, hadden Su en Cheng het nakijken. ‘Wij hadden niet zoveel geld. Het was een episode met een flinke impact, maar niet een die alles bepaalde’, zei Su hier later over tegen Bloomberg.
Bytedance integreerde Music.ly in zijn eigen video-app TikTok, die daarna zoals bekend een mondiale hit werd. Met zo’n 1,9 miljard gebruikers, waarvan de helft in de VS, kwam de app daarna ook in het vizier van de Amerikaanse overheid.
De controverse rond de app is sindsdien groot. Ouders en consumentenorganisaties, ook in Nederland, zijn rechtszaken gestart tegen ByteDance omdat het de privacy van gebruikers zou schenden.
Kritiek op ‘te langzame’ Su
De gemiste kans zorgde bij Kuaishou intern voor kritiek. Su zou te ‘langzaam’ zijn en te veel een ‘boeddhist’. Su’s zelfbenoemde ‘eerlijke en duurzame bedrijfsvoering’, die hij naar eigen zeggen verkiest boven efficiëntie, veroorzaakte gebrek aan scherpte, zo viel te horen in de wandelgangen.
Omdat de ontevredenheid aanzwol, zagen de eigenaren zich genoodzaakt van zich te laten horen. In de zomer van 2019 kondigden ze in een interne brief veranderingen aan en een ‘vechtcampagne’ om te groeien naar 300 miljoen gebruikers. Omdat ook zij ‘niet tevreden waren met de status quo’: ‘Achter de goede cijfers schuilt een gevaar. We zijn niet langer het snelst groeiende bedrijf. Terwijl we groeien, worden onze spieren zwakker. Traagheid is ons imago aan het worden. Maar middelmatigheid heeft geen toekomst.’
Omzetspurt
Het techbedrijf lanceerde daarna nieuwe toepassingen zoals live streaming, dat de omzet flink deed toenemen naar ruim 9 miljard dollar in 2020. Begin vorig jaar haalde de app bij een beursgang in Hongkong 159 miljard dollar op.
Kuaishou telt nu maandelijks een miljard actieve gebruikers. De aanpak van de techsector door Peking heeft er echter ook ingehakt; de koers van het aandeel is met bijna 10 procent gedaald. De onderneming moet een derde van de 16.000 medewerkers ontslaan, zo lekte deze maand uit.
Lees ook: Oprichter ByteDance is loner zonder social skills, die kattenplaatjes stom vindt
Teruggetreden als ceo
Su trad afgelopen november al terug als ceo, Cheng zal zijn taken overnemen. Meerdere tech-ceo’s zijn zich afgelopen jaar als bestuursvoorzitter gaan richten op de lange termijn. Het lijkt geen overbodige luxe in het huidige politieke klimaat.
Su zal de uitdagingen van deze tijd ongetwijfeld met volle overtuiging aangaan. Tegen Geekpark zei hij ooit: ‘Ondernemers moeten durven falen. Als je de eerste stap durft te nemen, dan zal je ontdekken dat ondernemerschap heel interessant is om onbekende problemen op te lossen in de samenleving.’
