Leiderschap en skiën, wat is de connectie? Op het eerste gezicht lijken er weinig overeenkomsten, maar het verschil is niet groot.
De temperaturen in Nederland gaan omhoog en de terrassen lopen vol. Zelfs de meest fanatieke wintersporters hebben de lange latten weer opgeborgen. Tijd om de wintersport te evalueren.
Leiderschap en skiën, wat is de connectie? Op het eerste gezicht lijken er weinig overeenkomsten te zijn. Maar als we verder inzoomen, dan is het verschil niet zo groot. Daarmee zeg ik niet dat de beste skiër ook direct een fantastische leider is. Nee, het gaat hier om de overeenkomsten zoals een voorbereiding, uitvoering en evaluatie van een afdaling. De parallellen tussen skiën en leiding geven zijn ongekend. Ik gebruik graag mijn beperkte ski-ervaring om deze overeenkomsten te illustreren.
Goede voorbereiding
Het begint ’s morgens met een goede voorbereiding. Voordat ik de eerste lift omhoog neem, bekijk ik de weersvoorspelling. Gaat het hard sneeuwen en waaien of blijft het de hele dag zonnig? Hoeveel lagen kleding ga ik vandaag dragen om het niet koud te krijgen, maar zeker ook niet te warm. Vervolgens trek ik mijn skischoenen aan, gaan de helm, goggles, handschoenen en stokken in de hand, belanden de ski’s over de schouder en vertrek ik vol goede moed richting de skilift.
Voor een nieuwe leidinggevende gaat de voorbereiding niet veel anders. Je bent net begonnen als teamleader en het is de eerste dag in je nieuwe functie. Voordat de dag begint kijk je nog even in je agenda. Je beoordeelt welke afspraken belangrijk zijn en je bereidt je goed voor op wat komen gaat. Je trekt je beste pak aan, poetst je schoenen en stapt vol goede moed het kantoor in.
Eerst onwennig
Eenmaal boven op de piste zijn de eerste bochten onwennig. Ondanks de voorbereidingen is mijn houding stijf en knellen mijn schoenen. De piste is minder goed geprepareerd dan ik had gehoopt. De sneeuwhopen zijn hoger en de piste lijkt wel smaller en drukker.
Op kantoor word je bijna omver gelopen door een collega. Jullie voelen je beide ongemakkelijk. Niet zo lang geleden zaten jullie in dezelfde rol. Nu geef jij leiding. Ondanks de onwennige situatie probeer je toch een gesprek aan te knopen. Terwijl je een vraag stelt en de situatie er niet veel gemakkelijker op wordt, vraag je je af waarom dit gesprek voorheen geen enkel probleem was. Wat is er veranderd? Hij leek gemakkelijker in de omgang en jij voelde je meer op je gemak.
De smaak te pakken
Bij de tweede afdaling krijg ik eindelijk de smaak te pakken. Mijn lichaam beweegt soepeler, ik anticipeer beter op oneffenheden in de piste. De ski’s snijden beter door de bochten en het voelt alsof ik meer druk op de ski’s kan uitoefenen. Mijn houding wordt beter, het gewicht zit lager en het skiën begint eindelijk weer soepel aan te voelen.
Ook jij als teamleader begint beter je draai te vinden. Eindelijk een lekker gesprek. Je bent actiever in de conversatie en je weet zelfs in het gesprek een goede grap te brengen. Langzaam kruip je uit je schulp, je loopt rechtop en je voelt je meer senang in je nieuwe rol.
Onverwacht
Maar dan een onverwacht stuk ijs, gevolgd door een enorme hoop sneeuw. Ik raak uit balans en kan niet tijdig herstellen. Mijn bergski tikt tegen mijn dalski en ik val hard op mijn rug. Beide ski’s vliegen uit en ik creëer een enorme sneeuwwolk. Even is mijn ego geknakt. Ik kijk om mij heen en ik hoop dat niemand dit heeft gezien. Snel zoek ik beide ski’s bij elkaar, klik mijn schoenen weer in de ski’s en ik doe alsof er niets is gebeurd. Nog 2 flinke ademteugen en ik ski weer verder. Enkele honderden meters lager, in de zon, kom ik op adem en bekijk ik de schade. Dat was even schrikken. Wat ging er eigenlijk mis?
Dan, tijdens je eerste vergadering als teamleader, maak je een onhandige opmerking. Tijdens het uitspreken van de woorden merk je al dit geen handige woordkeus is. Je gesprekspartners ruiken bloed en je ziet ze denken; ‘waarom is hij nou onze nieuwe teamleader geworden?’ Je moet je nu snel herstellen. Heel even ben je uit het veld geslagen, en voel je de legitimiteit van je leiderschap door de vingers glippen. Maar je erkent je fout, stelt een paar goede vragen, toont empathie en het tij lijkt te keren. Terug in het nieuwe kantoor plof je in je stoel. Dat was even schrikken. Wat ging er eigenlijk mis?
Feedback
In het zonnetje denk ik nog na over mijn val. Skiën is hard werken. Ik moet dieper door de knieën, meer druk voorin de schoenen en op de kanten de bochten aansnijden. Ik ben weer volledig bij de les en realiseer mij dat als ik echt beter wil worden, ik les moet nemen. Iemand moet mij objectief beoordelen en van feedback voorzien. Alleen dan zal ik groeien als skiër.
Je hebt als teamleader je fout geëvalueerd. Je realiseert je dat je niet scherp in het gesprek zat en een verkeerde perceptie hebt afgegeven. Even was je niet de teamleader, maar stond je tussen je collega’s in je oude rol. Het was hard werken om de legitimiteit als teamleader terug te krijgen. Je realiseert je dat leiderschap niet eenvoudig is. Wil je echt beter worden, dan zul je continu moeten werken aan je leiderschapskwaliteiten. Iemand zal je objectief moeten beoordelen en van feedback voorzien. Alleen dan zul je groeien als leider.
Training en ervaring
Bovenstaand verhaal geeft op eenvoudige wijze de overeenkomsten tussen de skiër en de leider. Beide personen hebben te maken met een goede voorbereiding, uitvoering en evaluatie. Voor de skiër is het skiën een samenspel tussen ogen, oren, gewichtsverdeling, stand van de knieën, armen naar voren en nog veel meer technische vaardigheden. Vraagt de omgeving om dieper of hoger op de ski’s te staan? Hoe ver moeten de armen naar voren, hoe hard wil ik hier, waar zitten de oneffenheden, waar is het rustig? Maar daarnaast draait het ook om training, ervaring en uitrusting.
Voor een leider, zowel ervaren als minder ervaren, is dit niet anders. Ook hij maakt gebruik van zijn ogen, oren, houding, voorkomen, toon en andere vaardigheden. Vraagt de omgeving een sociale insteek of juist meer een sturende houding van mij als leider. Moet ik hier de nadruk leggen op mijn diplomatieke eigenschappen of juist de mentale eigenschappen? Maar daarnaast draait het ook om training, ervaring en uitstraling.
Zoals een ervaren ski-instructeur de skiër helpt, zo helpt LiDRS beginnende en ervaren leidinggevenden. Met het online model helpt LiDRS om de situatie beter in te schatten en de juiste instellingen voor optimaal leiderschap te vinden. Niet alleen reikt LiDRS de juiste handvatten aan voor jouw leiderschapsontwikkeling, maar ook breiden wij je referentiekader direct uit, zodat je met ruime ervaring en vol vertrouwen een echte en breed geaccepteerd leider zult zijn.
Over de auteur
Auteur Jochen Hekker is naast marineofficier, spreker en auteur van het boek Leiders! ook mede-eigenaar van LiDRS BV. LiDRS traint en coacht ambitieuze leiders waarbij de trainers gebruik maken van de kracht van story-telling, een uitgebreide theoretische achtergrond en een eigen filosofie.
