Geen producten in de winkelwagen.
Op de juiste manier reageren op fraude binnen je bedrijf is een vak apart, zo laten SBM Offshore en Rabobank zien. 4 bewezen stappen.
De forse schikking die SBM Offshore betaalt, is het bewijs dat het voortvarend aanpakken van fraude loont. Door zelf naar buiten te komen met problemen, actief mee te werken met onderzoeken en het eigen beleid aan te scherpen, heeft het offshorebedrijf een potentieel slepende en kostbare rechtsgang voorkomen. Ook fijn: de markt reageerde positief op het nieuws. Eerder liet Ahold iets vergelijkbaars zien. Beide zijn goede voorbeelden van hoe een voortvarende aanpak en openheid fraudegevallen tot een goed eind brengt. Daar kunnen veel andere bedrijven wat van leren.
Geen vervolging
SBM Offshore heeft het slim gedaan. Voor 240 miljoen dollar (192 miljoen euro) schikt het offshorebedrijf met justitie en daarmee koopt het bewezen omkoping en valsheid in geschrifte af. Ook is door de schikking met het Openbaar Ministerie eventuele vervolging in de Verenigde Staten van de baan. De Amerikaanse justitie heeft besloten dat zij SBM Offshore niet zal vervolgen.
Resultaat van Sietze Hepkema
De schikking is het resultaat van de inspanningen van bestuurslid Sietze Hepkema (foto rechts). De ervaren jurist kwam twee jaar geleden in de raad van bestuur met als enige doel om de vermoede frauduleuze kwesties in Brazilië en Afrika op te helderen. SBM Offshore was zelf met de vermoedens van omkoping naar buiten gekomen en beloofde beterschap door zijn compliance binnen het bedrijf te aan te scherpen. De fraude behelst omkoping van handelsagenten in Brazilië, Angola en Equatoriaal Guinee tussen 2007 en 2011 voor bijna 200 miljoen dollar.
Vergelijking met Ahold
De aanpak van SBM Offshore is enigszins te vergelijken met de manier waarop Ahold de nasleep van zijn grote fraude uit 2003 heeft aangepakt. Aholds Amerikaanse dochter US Foodservice had voor miljoenen aan omzet en winst onterecht ingeboekt en bovendien waren er geheime side-letters over de zeggenschap over joint ventures. Toen dat bekend werd, stortte het aandeel met 60 procent in en topmannen Cees van der Hoeven en Michiel Meurs moesten opstappen.
Goedkoper dan advocaat inhuren
De nieuwe leiding van het supermarktbedrijf haalde topadvocaat Peter Wakkie in huis voor de juridische afwikkeling. Hij bereikte een schikking van 1,1 miljard dollar met beleggers die schade hadden geleden en een schikking van 8 miljoen euro met het Nederlandse Openbaar Ministerie. Wakkie in dienst nemen als bestuurslid was goedkoper dan hem als extern advocaat te betalen.
Niet naar de gevangenis
Bij Nieuwsuur legde Wakkie woensdag uit waarom een schikking zinvol is voor het bedrijf én voor het Openbaar Ministerie. Een rechtspersoon zoals een bedrijf kan je alleen maar een boete opleggen, want je kan een bedrijf niet naar de gevangenis sturen. Een jarenlang slepende rechtszaak levert geen beter resultaat op. Sterker nog, een rechter kan uiteindelijk besluiten een lagere boete op te leggen dan het schikkingsbedrag dat nu is overeengekomen. En dat de overheid snel in het handje krijgt. Bekijk hier het gesprek met Peter Wakkie bij Nieuwsuur:
Rabobank talmde
Niet alle bedrijven gaan even voortvarend te werk om de fraudezaken op te lossen. Er is een hardnekkige neiging om toch te proberen zoveel mogelijk onder het tapijt te vegen, totdat het echt niet meer anders kan. Rabobank bijvoorbeeld talmde na het bekendworden van het Libor-schandaal, voordat verantwoordelijk bestuurder Sipko Schat het veld ruimde. Bovendien wilde het bedrijf aanvankelijk de boete van 774 miljoen euro fiscaal aftrekken. De bank zag daar pas vanaf na grote publieke verontwaardiging.
Lastig op te sporen
Fraude is voor de bedrijfstop soms lastig op te sporen, bijvoorbeeld als die wordt gepleegd door medewerkers in de organisatie die hun zaakjes voor eigen gewin afschermen van het hoofdkantoor. Dat was bij Ahold’s US Foodservice ook het geval. Hoe kom je erachter dat er zoiets gaande is in je bedrijf? Als een clubje medewerkers bewust de zaak om de tuin leidt, kan het even duren voor dat uitkomt. Waterdichte compliance- en controlesystemen moeten de boel in het gareel houden. Net als het voorkomen van koninkrijkjes of belangentegenstellingen binnen het bedrijf. Bij SBM Offshore bleken contacten met handelsagenten tot zulke koninkrijkjes te leiden.
Geen ruimte voor koninkrijkjes
Mocht het toch misgaan – en dat gaat het, zo tonen recente ontwikkelingen bij Ordina, Rabobank, Imtech en Ballast Nedam aan – dan zijn dit de 4 bewezen stappen voor damage control:
1. Wees open en communiceer direct
Vertel zoveel als mogelijk over wat er aan de hand is. Te summiere of te trage communicatie wekt altijd woede bij de buitenwereld, of het nu klanten of beleggers zijn. Dat gebeurde bij Rabobank. De bank dacht met het aftreden van ceo Piet Moerland boete te doen, maar de man stond zo kort voor zijn reeds geplande pensionering, dat de buitenwereld snel door die facade heen prikte. Rabobank zette steeds net een stapje te weinig om de publieke opinie tevreden te stellen. SBM Offshore daarentegen kwam meteen naar buiten met zijn vermoedens van fraude, ook toen het onderzoek nog lang niet af was. Het is geen blamage als je meldt dat er iets mis is. Dat is een teken van voortvarendheid.
2. Stel een apart mannetje aan
Je wilt iemand hebben die zich voor de volle 100% kan richten op de problemen. Ahold deed dat door Peter Wakkie aan te stellen en SBM Offshore heeft dat gedaan met Sietze Hepkema. Zo laat je zien dat je de kwestie serieus neemt en dat je zware middelen inzet om tot een oplossing te komen.
3. Wees niet te zuinig met geld
Schikkingen en compensaties kunnen beter iets te ruim zijn dan te krap. Op de lange termijn is de goodwill van snel en ruimhartig handelen meer waard dan de besparing door een zuinige schade-uitkering. Ahold is door de schikking van 1,1 miljard dollar uit 2005 en die van 297 miljoen dollar van begin dit jaar echt overal vanaf. Daarna kon het bedrijf met een schone lei verder en er was geen gemor meer. SBM Offshore is door zijn schikking verlost van vervolging in Nederland en in de Verenigde Staten. Lees ook:
4. Zet een dikke streep onder het verleden.
Gooi de mensen die fraude plegen eruit, en gooi de organisatie waarbinnen het plaatsvond op de schop. Ahold verloor alle verantwoordelijke bestuursleden en de divisie waar het misging, die toch al weinig synergie had met de rest van het bedrijf, werd verkocht. Aan de huidige Ahold-top kleeft de zaak in het geheel niet meer. SBM Offshore is ook bezig zijn compliance structuur flink onder handen te nemen, in de hoop dat onverkwikkelijkheden niet meer kunnen voorkomen.
