Roger Martin, vermaard businessstrateeg en de uitvinder van de termen Integrative Thinking en Design Thinking, heeft in zijn nieuwste werk zijn terrein verlegd van het belang van design naar een groter belang: dat van de economie als geheel.
Hij maakt zich kwaad over de beloningssystemen in Amerika, maar ook in de rest van de wereld. En dan niet over de hoogte van de beloningen, maar meer over onderliggende structuur. Die is namelijk, zoals bij opties, steeds vaker gebaseerd op toekomstverwachtingen dan op echte prestaties. En daar gaat het dus mis, want ceo’s en andere topmanagers gaan zich daarnaar gedragen, en pompen de verwachtingen zodanig op, dat een crisis onvermijdelijk is.
Beursgebaseerde beloning
“In 1970 waren incentives die waren gebaseerd op ontwikkelingen van de beurskoers nog goed voor minder dan 1 procent van alle beloningen van ceo’s”, schrijft Martin. “Maar na 1976 is dit sterk gaan veranderen, en daarna is het aandeel beursgebaseerde beloning alleen maar verder toegenomen. In 2009, bijvoorbeeld, was Larry Ellison van Oracle de best betaalde ceo van Amerika. Ongeveer 97 procent van zijn beloning bestond uit optiewinst. De beurscrashes van 2002/2003 en 2008/2009 hebben dit effect niet verzwakt, integendeel: ze hebben het nog eens versterkt.”
Pervers beloningsbeleid
Alleen door met dit perverse beloningsbeleid af te rekenen is echte groei weer mogelijk, stelt Martin. “We moeten kijken naar de echte wereld, waar fabrieken worden gebouwd, producten worden ontwikkeld en verkocht en waar echt geld onder de streep staat. Dat is namelijk de wereld waar managers en executives controle over hebben – tot op zekere hoogte dan. Alleen als we belonen naar echte prestaties, en niet naar verwachtingen, kunnen we voorkomen dat er weer zulke crises ontstaan zoals we de afgelopen jaren hebben gezien.”
Wie
Roger Martin (1955) is decaan van de Rotman School of Management aan de universiteit van Toronto. Hij werkte hiervoor als directeur bij onder meer Thomson Reuters en Research in Motion (bekend van de BlackBerry) en 13 jaar bij strategisch adviesbureau Monitor. Nu is hij naast zijn wetenschappelijk werk ook nog ontwerpadviseur bij Procter & Gamble. Hij werd in 2007 door BusinessWeek verkozen als 1 van de 10 invloedrijkste businesshoogleraren in de wereld, en in 2005 als 1 van de 5 belangrijkste innovatiegoeroes. Hij haalde in 1981 zijn MBA aan Harvard.
Bekend van
De introductie van de termen Design Thinking en Integrative Thinking, zoals in de boeken The Design of Business (2009) en The Opposable Mind (2010)
Theorie
In de eerste plaats het idee dat het niet erom gaat dat managers beter luisteren naar ontwerpers, maar dat ze zelf ontwerpers worden: ze moeten leren hoe hun linker- en rechterhersenhelft beter met elkaar te combineren.
In zijn nieuwe werk gaat hij een stap verder en valt hij frontaal het in Amerika diepgewortelde aandeelhoudersdenken aan. Dit denken, dat vooral sinds eind jaren ’70 in opkomst is, heeft ertoe geleid dat bestuurders raar gedrag gaan vertonen om maar vooral huizenhoge verwachtingen te wekken, die weinig meer van doen hebben met de reële markt in de echte wereld, waar echte omzet gemaakt wordt.
De beurs is een markt van verwachtingen, aldus Martin, en het is zeer onverstandig om mensen op basis van verwachtingen te gaan betalen. Ons beloningsbeleid baseren op verwachtingen (zoals gebeurt met optieregelingen) kan er alleen maar toe leiden dat we ons van de ene naar de andere crisis slepen. Hij illustreert dat met verwijzingen naar de sportwereld, waar ook vaak de verwachtingen veel hoger zijn dan de daadwerkelijke resultaten, maar de behaalde resultaten de enige goede graadmeter voor beloning zijn.
Volgens Martin is het na het tijdperk van het ‘managerial capitalism’ (waarin de manager de baas was en de productielijnen tot een optimum wist te krijgen) en het tijdperk van de aandeelhouders nu tijd voor het tijdperk van de klant. Hij toont met harde data aan dat de tijd dat de aandeelhouder centraal stond die aandeelhouder niets heeft opgeleverd: in de tijd dat de manager het nog voor het zeggen had, steeg hun dividend veel harder dan toen de aandeelhouderwaarde centraal kwam te staan in de bedrijfsvoering. Na de dotcomcrisis in 2002 en de financiële crisis in 2008 is er veel nieuwe regelgeving bijgekomen, maar die verzuimt de onderliggende oorzaak aan te pakken, zegt Martin, het verschil tussen de echte markt, waarop klanten de baas zijn, en de markt van de verwachtingen, waar aandeelhouders de dienst uitmaken. En die aandeelhouder mag dan hopen dat de ceo vooral let op de lange termijn, en dus de klant ook centraal stelt, in de praktijk werkt dat zo niet en maakt het beursgenoteerde belonen het probleem alleen maar erger in plaats van dat het helpt tot een oplossing te komen.
Quote
“Onze eenzijdige focus op de verwachtingenmarkt zal er onvermijdelijk toe leiden dat we van de ene crisis in de andere vallen – tenzij we nu handelen.”
