Honderden sporters beulen zich dagelijks af om in augustus op de Olympische Spelen in China in topvorm te zijn. Ook buiten de arena wordt hard gewerkt. Deel negen van ‘Managers op weg naar Beijing': Marcel Floor van VWS.
Met als standplaats Beijing lijkt Marcel Floor niet op zijn plaats in deze gespreksreeks, maar niets is minder waar. Zijn werkzaamheden op de Nederlandse ambassade als adviseur namens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) omvatten voor de 38-jarige Floor tevens de voorbereiding op de Olympische Spelen. Een rol waarin hij in de aanloop naar de Olympische Spelen onder meer aanspreekpunt in China is voor NOC*NSF en de sportbonden. Helaas is niet de Chinese hoofdstad het decor voor onze afspraak, maar het gastvrije Chinese restaurant Asian Palace in Leiden. De sleutelstad is Floors Nederlandse thuisbasis sinds hij er twintig jaar geleden begon aan zijn studie rechten.
Na zijn studie belandde hij in de Tweede Kamer. Floor kwam in dienst bij de Griffie ten tijde van de Bijlmerenquête. Rond de eeuwwisseling maakte hij de overstap naar het Bureau Secretaris-Generaal op VWS, waar hij zich ten dienste van minister Els Borst bezighield met politiekgevoelige dossiers als wachttijden voor ziekenhuiszorg, de tabakswet en voedselveiligheid. Hierna vertrok Floor vanuit Den Haag naar de Permanente Vertegenwoordiging bij de EU.
Na vierenhalf jaar lobbyen, onderhandelen en de vijfde uitbreiding van de EU vond Floor het welletjes. Door een samenloop van omstandigheden kwam hij medio 2006 in China terecht als vertegenwoordiger van VWS, een functie die werd gecreëerd naar aanleiding van een bezoek eind 2004 van de Chinese premier Wen Jiabao aan Nederland.
Marcel, begrijp ik nu goed dat Wen Jiabao jou een baan heeft bezorgd?
"Zo zou je het inderdaad kunnen stellen. Tijdens zijn bezoek aan Nederland was hij zeer onder de indruk van de onderzoeksontwikkelingen in ons land op het gebied van volksgezondheid en sport. Met name het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu in Bilthoven stal de show. Zodanig dat niet lang daarna overeenkomsten zijn gesloten tussen de betreffende Chinese ministeries en VWS met als doel kennisuitwisseling en kennisopbouw China staat voor een aantal grote uitdagingen op het gebied van de volksgezondheid. Op sportief vlak wil het graag leren van andere sterke sportlanden. Schaalgrootte en research en development zijn de grote geheimen achter het Chinese sportsucces. Mijn functie is dus niet enkel en alleen gecreëerd met het oog op de komende sportzomer in Beijing. Sterker, het is daarna eerder tijd voor verbreding en verdieping. Momenteel ben ik namelijk tachtig, negentig procent van mijn tijd kwijt aan de voorbereidingen op de Olympische Spelen en niet te vergeten de Paralympics, die in september plaatsvinden."
Dat laatste evenement blijft vaak onderbelicht, ook in deze serie. Is dat terecht?
"Ik vind van niet. Natuurlijk komen er minder bezoekers, minder atleten en vooral minder mediavertegenwoordigers, maar de sportieve prestaties van de deelnemers mogen zeker niet worden onderschat. Ik heb onlangs een rolstoelbasketbalwedstrijd gezien, dat was pure topsport. Wij nemen de Paralympics dan ook net zo serieus als de Olympische Spelen.. Dat geldt overigens ook voor de Chinezen."
Zeggen ze.
"Nee, China gaat de Paralympics gebruiken om de positie van de gehandicapten te verbeteren en om de acceptatie bij de bevolking te vergroten. Daar ben ik van overtuigd. Waarbij je wel moet bedenken dat de Chinezen op dit gebied van heel ver moeten komen. Uit cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie blijkt dat circa tien procent van de wereldbevolking in meer of mindere mate een beperking heeft, maar in China hebben ze jarenlang met droge ogen durven te beweren dat het percentage op vijf lag. Sinds een aantal jaar lijken de cijfers echter realistischer te worden. Bovendien is er in Beijing een fantastisch trainingscentrum voor gehandicapte sporters neergezet, waar alles top of the bill is."
Je klinkt een stuk positiever over China dan al die mensen in Nederland die oproepen tot een politieke boycot van de spelen of op zijn minst de openingsceremonie. Wat vind je van die discussie?
"Ik mis in het debat de kennis en de nuance. Iemand als Peter Ho (Groningse hoogleraar en China-deskundige, red.) hoor ik bijvoorbeeld niet. Of liever, zijn verhaal valt volledig weg in het donderend geraas. Kijk, China is een land in opkomst en tegelijk een economisch powerhouse, een wereldmacht. Daar moet je voorzichtig mee omgaan, zoals je met je vrienden zou omgaan. Vergeet niet dat Nederland in Europa de tweede handelspartner van China is. En dat wij in aanvulling daarop hebben gekozen voor een brede samenwerking met China, variërend van water tot opbouw van de rechtsstaat en van volksgezondheid tot milieu. Wat dat betreft is het van groot belang geweest dat ons kabinet al snel een duidelijk standpunt heeft ingenomen over sport en de mensenrechten. Een boycot werkt niet, we moeten juist de dialoog aangaan; de Olympische Spelen gaan voor verbetering zorgen."
Hoe reageren ze in China op de protestacties?
"Divers, in toenemende mate tamelijk explosief. Maar de impact op langere termijn is niet duidelijk, Chinezen herinneren je pas echt ergens aan wanneer het ze uitkomt. Of en in hoeverre de protesten Nederland schade berokkenen is dus volstrekt onduidelijk, dat wordt pas op lange termijn zichtbaar. Maar één ding is zeker: de Chinezen zijn diep beledigd omdat de wereld hun hernieuwde positie op het wereldtoneel miskent. Maar het komt er natuurlijk ook gewoon op neer dat ze vinden dat hun partijtje wordt verpest."
Is het ook jouw partijtje?
"Nee, de Olympische Spelen zijn gewoon onderdeel van mijn werk. Bovendien fungeert in dit specifieke geval NOC*NSF als gastheer voor alle Nederlanders, als ambassade bieden wij slechts ondersteuning. Al komt daar nog heel wat bij kijken. We zijn begonnen met een werkgroep van vier, straks zijn er 25 mensen fulltime met de spelen bezig."
Wanneer zijn jullie voorbereidingen begonnen?
"Officieel sinds augustus vorig jaar. Toen werden de afspraken die op het hoogste bestuurlijke niveau zijn gemaakt tussen VWS, NOC*NSF en de ambassade, bekrachtigd. Het was lang de vraag wat Nederland tijdens de spelen moest doen: uitgebreide culturele programma's, grote Holland promotie? Uiteindelijk is besloten om de sport volledig centraal te stellen."
Wat houdt dat precies in voor jouw afdeling?
"Dat wij alles doen wat in het belang is van NOC*NSF, de sportbonden en de bezoekende supporters. China is een relatief nieuw sportland, waar de meeste coaches en sporters weinig ervaring mee hebben. Sommigen zijn er zelfs nog nooit geweest. Wij gaan niet op de stoel van de sporters zitten, maar kunnen desgevraagd met onze kennis wel obstakels wegnemen en ze operationeel ondersteunen. We helpen vragen van de Nederlandse sport beantwoord te krijgen in de Chinese omgeving. Een klein voorbeeld hiervan is het verzoek van wielercoach Peter Pieters. Hij vroeg ons voor Theo Bos, die tijdens zijn bezoek aan Beijing kilometers moet maken, een trainingsparcours uit te zetten. Dat hebben wij gedaan, al kunnen we niet garanderen dat de route honderd procent zal kloppen de komende maanden; de infrastructurele veranderingen in Beijing gaan zo razendsnel."
Maar jullie doen meer dan fietsroutes plannen, neem ik aan?
"Ja, gelukkig wel. Naast sport houden we ons bezig met tal van andere zaken, zoals media en publieksvoorlichting, veiligheidszaken en uiteraard de consulaire dienstverlening. Die vier gebieden moeten naadloos op elkaar aansluiten, tijdens de Spelen is er geen ruimte voor ruis of voor experimenten. Dat vraagt veel afstemming, coördinatie en gevoel voor dosering; de sport moet centraal blijven staan. Wij informeren bijvoorbeeld alle bij ons bekende olympische bezoekers, waarbij onze belangrijkste boodschap is dat ze zich respectvol dienen te gedragen. In China gelden nu eenmaal andere spelregels, zeker voor de media. Journalisten met een accreditatie kunnen gewoon hun werk doen, maar we kunnen niet uitsluiten dat er straks ook Nederlandse journalisten op een toeristenvisum het land in proberen te komen. Die mensen overtreden daarmee willens en wetens de Chinese wet, waarbij ze het risico lopen om te worden opgepakt. Maar goed, incidenten zijn onvermijdelijk. We schatten dat tijdens de Olympische Spelen zo'n 12.000 Nederlanders naar China komen."
Zijn jullie er ook de helpende hand aan het Nederlandse bedrijfsleven en dan denk ik met name aan de sponsors van NOC*NSF die rondom de spelen allerlei activiteiten organiseren?
"Ja, maar wij houden ons verre van commerciële transacties. Heineken regelt bijvoorbeeld alle commerciële zaken rondom het Holland House zelf. Achter de schermen helpen we waar nodig richting Chinese overheden. We bemoeien ons ook niet met de diverse hospitality-programma's, dat moeten bedrijven allemaal zelf regelen. Maar we fungeren af en toe wel als klankbord, adviseren over de speciale China-context. Maar de meeste grote bedrijven kennen de weg in China, die hebben ons advies helemaal niet nodig."
Wat is jouw rol tijdens de spelen?
"Idealiter heb ik weinig te doen, maar dat is vast een utopie. Ik zal me elke ochtend melden op de ambassade voor de dagelijkse briefing. Dan zullen we ook de bezoekschema's doornemen van de verschillende hoogwaardigheidsbekleders die, even afhankelijk van hoe de huidige politieke situatie zich ontwikkelt, een bezoek hebben gepland. Met NOC*NSF delen we de verantwoordelijkheid die bezoeken perfect te laten lopen, de uitwerking vraagt in een land als China meer aandacht dan bijvoorbeeld destijds in Athene. Maar omdat het mijn eerste Olympische Spelen worden, hoop ik wel tijd te hebben om een aantal wedstrijden te bezoeken. Tenminste, als ik aan kaartjes kan komen. Het is namelijk niet zo dat op de ambassade een koffer vol toegangsbewijzen staat. Ik heb me samen met mijn collega's gewoon moeten inschrijven voor de Chinese kaartverkooprondes. Dat is één grote loterij, dus we wachten vol spanning af."
Floor & Oranje
Wie draagt voor Nederland de vlag tijdens de openingsceremonie?
"Iemand van de hippische ploeg, om de band met Hong Kong te benadrukken."
Hoeveel medailles wint Nederland?
"Om de top tien ambities waar te maken, moeten het er 24 of meer worden."
Wie wordt onze Olympische held?
"Girl power: Wielrenster Marianne Vos en Marleen Veldhuis. Die laatste was hier in juni op verkenning, die blik in die ogen, die focus….."
Tips van Floor
1) Doe iedere dag vijf minuten niets.
2) Zoals generaal Sun Tzu zei: keep your friends close and your enemies closer.
3) Met dank aan Confucius: het is niet belangrijk welke richting je kiest, als je de weg maar met je hart volgt.
