Crowdfunding groeit maar door. Zo wil Oneplanetcrowd dit jaar verdubbelen. Moeten de banken zich echt zorgen gaan maken?
Het rendement van crowdfunding zou hoger zijn dan beleggen in aandelen. En met een opgehaald vermogen van 128 miljoen euro is het een financieringsbron die bovendien elk jaar in volume verdubbelt. Maarten de Jong, medeoprichter van Oneplanetcrowd, is dan ook vol optimisme over de 'financiering via de massa': ‘Crowdfunding wordt wereldwijd groter dan de durfkapitaalmarkt’, voorspelt hij.
Muziekbandje sponsoren
Het fenomeen crowdfunding (of 'crowdfinanciering') bestaat eigenlijk pas sinds begin deze eeuw, toen Sellaband van start ging, een initiatief waarmee muziekbands sponsors konden werven als alternatief voor die aloude, maar vaak onbetrouwbare platenmaatschappij. Nadat een band 50.000 dollar had opgehaald en een nieuwe plaat had uitgebracht, kreeg de fan/sponsor een cd, download of concertkaartje gratis.
Inmiddels 2.000 platforms
Na het eerste succes van Sellaband volgden er snel meer. Wereldwijd zijn er inmiddels 2.000 (!) platforms die in 2015 ruim 35 miljard dollar bij elkaar hebben gefund. Kickstarter is binnen de VS een bekend platform, net als IndieGoGo. Via crowdfunding wordt inmiddels veel vreemd (lening + rente) en eigen vermogen (aandelen) gegenereerd. Nederland was in 2015 goed voor 128 miljoen euro en de sector kent hier ook al een heuse branchevereniging, voorgezeten door De Jong (foto).
‘Schaduwkant’
De gevestigde orde ziet de opkomst van deze alternatieve vorm van financiering enigszins met lede ogen aan. Ralph Hamers, ceo van ING en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken, noemde de nieuwe kredietverleners tegen het FD ooit al ‘schaduwbanken’: ‘We houden elkaar met zijn allen voor de gek. De risico's in de wereld blijven dezelfde. In de financiële wereld willen we die laten afnemen, met meer eisen voor kapitaal- en liquiditeitbuffers. Het is gewoon een herverdeling van risico, dat deels een spel is met de schaduwbanken.’
Niet zonder risico
‘Natuurlijk is crowdfunding niet zonder risico', geeft De Jong ook wel toe. 'Hier moeten de platforms de particuliere belegger ook transparant over informeren. Tegelijkertijd worden er aantrekkelijke rendementen geboden om te zorgen dat dit in balans is met het risico. Het mooie is dat crowdfunding steeds vaker hand in hand gaat met conventionele financieringsvormen. Het kan er zelfs voor zorgen dat een bedrijf dankzij crowdfunding ‘bankable’ wordt.’
Crowdfunding kan er ook voor zorgen dat een bedrijf ‘bankable’ wordt.’
Oudgediende
'Gamechanger' Oneplanetcrowd is inmiddels het grootste duurzame en sociale crowdfundingplatform van Europa. Het platform bestaat al sinds 2012 bestaat en haalde tot nu toe bij 18.000 investeerders in totaal meer dan 7,5 miljoen euro op voor 115 ondernemingen met een duurzame en/of sociaal maatschappelijke impact. Oneplanetcrowd geldt binnen de branche als een oudgediende. Succesverhalen zijn onder meer de Waka Waka Light zonne-energielichtjes (foto) en autodeelplatform Snappcar. Beide haalden hun eerste financieringen binnen op Oneplanetcrowd.
Ook de eigen groei
Het bedrijf financiert ook zijn eigen groei middels crowdfunding. Uiteindelijk werd er met die eigen campagne vorig jaar – boven verwachting – 1 miljoen euro aan nieuw kapitaal aangetrokken. De aandeelhouders, onder wie De Jong, hadden vooraf al 138.000 euro ingelegd en ook Rabobank verstrekte een lening.
'Practice what you preach'
Daar ging intern wel de nodige discussie in het managementteam aan vooraf, vertelt De Jong. ‘Als je normaal alle ondernemers uitvoerig analyseert voordat je ze online plaatst, wie analyseert dan nu ons? We gaan niet ons eigen vlees keuren. Daarom hebben we een extern bureau – Rebel Group – onszelf laten analyseren zoals wij dat ook bij onze ondernemers doen. Hierbij zijn ons verdienmodel en onze financiële stabiliteit uitvoerig geanalyseerd. We hebben er dus voor gekozen om het zo transparant mogelijk aan te pakken. Practice what you preach! Van te voren hadden we gerekend op ongeveer 3 ton, dus dat we 1 miljoen hebben opgehaald overtrof onze verwachtingen.’
Mainstream markt
De crowdfunding-markt is het stadium van de ‘early adopters’ ruimschoots gepasseerd, vindt De Jong. ‘Nu is de ‘early majority’ aan zet.' Dat vergt van de branche nog meer professionaliteit, bijvoorbeeld op het gebied van dienstverlening en IT. De Jong: ‘Het opgehaalde kapitaal gebruiken we onder andere om onze IT-structuur te versterken en verder te professionaliseren. Als financieel dienstverlener bouw je een behoorlijk backoffice op die solide georganiseerd moet zijn.’
E-wallet
Die professionalisering houdt onder andere in dat de website een stuk gebruiksvriendelijker wordt voor investeerders. Zo moet iedere investeerder beschikken over een e-wallet waarop aflossingen en rente wordt ontvangen en een dashboard waarop alle beleggingen en rendementen staan. ‘Het moet er net zo professioneel uitzien als je internetbeleggingsrekening, maar dan leuker! Met updates en beeldmateriaal van de ondernemers.’
Lage drempel
De Jong: ‘Particulieren die hun vrij belegbare vermogen inleggen verwachten nog meer professionaliteit. De drempel om te beleggen moet voor een zo groot mogelijke groep zo laag mogelijk zijn. Niets moet nog een vraagteken oproepen.
Tweesnijdend zwaard
In het ideale geval is crowdfunding een tweesnijdend zwaard. Zodra een project gefund is, is de financieringsvraag van de initiatiefnemers opgelost. Het gemiddelde aangeboden rendement van de ‘funder’ ligt tussen de 5 en 10 procent. De Jong: ‘Als je je beleggingen goed spreidt, zal het nettorendement, na aftrek van verliezen van bedrijven die het uiteindelijk niet halen, naar verwachting komen te liggen tussen de 3 en 8 procent, afhankelijk van het risico van de gekozen projecten. Snappcar was een hoog risicovolle investering door middel van de converteerbare lening maar de beleggers die vroeg inlegden, hebben toch wel al een waardesprongetje gemaakt. Als Snappcar zijn verdere groei waarmaakt en uiteindelijk overgenomen wordt of naar de beurs gaat, kan de belegger een zeer aantrekkelijk rendement maken.’
Spullen delen
De waardering van Snappcar, dat in 2014 3,5 ton binnenhaalde op Oneplanetcrowd, ligt nu rond de 10 miljoen euro. De Jong tipt nu Peerby, marktleider in het delen van spullen (foto). Deze campagne zit nu in een besloten campagnefase, maar zal spoedig publiekelijk vervolgen om een aanzienlijke financieringsronde te doen via Oneplanetcrowd. Beleggers kunnen dan instappen met een converteerbare lening.
Betere wereld
En wat is het geheim van Oneplanetcrowd dan? De Jong: ‘We richten ons alleen op de mooiste en meest inspirerende, duurzame en maatschappelijke innovaties. Ja, we geloven echt in een betere wereld door ondernemers. Dus geen funding van een nieuwe fitnessschool, maar wel projecten die voor beter en verantwoorder gebruik van materialen en energiebronnen zorgen of bedrijven die impact hebben op het welzijn van mensen.’
Mantelaar
De Jong geeft mantelzorgorganisatie Mantelaar als voorbeeld. ‘Ze hebben een erg leuke oplossing bedacht om ouderen te koppelen aan studenten geneeskunde. Het gaat verder dan even snel zorg verlenen. Zij bouwen echt een band met elkaar op. Ze maken een praatje en drinken een kopje koffie. Dat voegt onbeschrijflijk veel waarde toe in de samenleving.’
Dit jaar: verdubbelen
De Jong heeft nog de nodige ambities voor dit jaar. Zo wil hij het opgehaalde vermogen van Oneplanetcrowd in 2016 verdubbelen en moet het professionele ‘beleggingsdashboard’ voor deelnemers dit jaar gereed zijn. Voor 2016 voorziet hij een aantal trends op de crowdfundingmarkt.
1. Meer combinaties met reguliere vormen van (bank) financiering.
De Jong: ‘De crowd wordt gebruikt om een merk te versterken. Zodra via de crowd meer klanten worden bereikt, is het risico voor de bank lager en zal die eerder instappen.’
2. De totale crowdfundingmarkt zal in 2016 groter worden dan de VC-markt.
3. Het gemiddelde investeringsbedrag en aantal mensen dat meedoet neemt sterk toe.
De Jong: ‘Nu wordt gemiddeld 150.000 euro per project opgehaald, waarbij deelnemers gemiddeld zo'n 1.000 euro investeren. In 2013 was het gemiddelde per project 30.000 euro en per persoon 500. Projecten worden dus sneller gefund en ondernemers hoeven zelf steeds minder campagne te voeren omdat er een steeds actievere en grotere crowd van beleggers ontstaat.’
4. Meer variëteit in de soorten crowdfunding
Bijvoorbeeld ook financiering van vastgoed en opleidingen in ruil voor een financieel rendement.
5. Voor Oneplanetcrowdzelf: meer analyse welke duurzame en/of sociaal-maatschappelijke impact een project heeft.
De Jong: ‘Binnen het dashboard wat we ontwikkelen zal ook een overzicht komen wat de duurzame impact is van een innovatie. Dat kan minder CO2-uitstoot zijn, maar bijvoorbeeld ook: minder eenzaamheid.’
6. Meer toepassing van fintech-oplossingen binnen crowdfundingplatforms.
De Jong: ‘Financiële tools buiten de banken worden steeds geavanceerder, zoals een Adyen, Trefi Finance of Sparkholder duidelijk maken. Deze tools maken financiering van MKB transparanter en goedkoper’.
Factor voor ‘BV Nederland’
De Jong ziet crowdfunding als een blijvertje en hij geeft daarvoor een aantal redenen: ‘Er is een grote mismatch tussen aanbod en vraag naar geld. Aan de ene kant potten Nederlanders hun geld op. Er is een record aan spaartegoed – bijna 400 miljard euro – maar de rente op spaartegoed is historisch laag. Aan de andere kant heeft het MKB grote moeite met het vinden van groeifinanciering. Dat maakt investeren in projecten interessant. Crowdfunding vult dit gat op. De rol van crowdfundingplatformen – die inmiddels goed zijn voor in totaal meer dan 200 miljoen euro aan financieringen – is substantieel aan het worden en we zijn als branche een factor van betekenis voor de ‘BV Nederland.'
Consumentenbescherming
Met de volwassenwording van de sector worden bestaande regels ook aangescherpt. Zo schrijft toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) voor dat mensen die meer dan 500 euro in een project investeren een aantal vragen moeten beantwoorden op het platform ten aanzien van het kennis- en ervaringsniveau van de investeerder. Het ingelegde bedrag wordt bijvoorbeeld aangeraden niet meer dan 10 procent van het vrije belegbare vermogen te zijn. De Jong licht toe: ‘Het is goed dat er meer regels komen. We moeten wel goed blijven opletten dat nieuwe regels ook echt tot betere bescherming van consumenten leiden. Daarover zijn we als branchevereniging continu in gesprek met toezichthouder AFM.'
