De Nederlandse economie groeit en de werkloosheid daalt hard. Een tekort aan arbeidskrachten is dan ook steeds meer de belangrijkste belemmering voor bedrijfsactiviteiten, zowel binnen de Nederlandse industriebedrijven als in de rest van de economie. Tegelijkertijd blijkt dat er voor Nederlandse bedrijven – zeker in internationaal perspectief – nog veel te winnen valt op het vlak van management en vooral personeelsmanagement, bleek uit eerder onderzoek.
Om na te gaan of er een relatie bestaat tussen de kwaliteit van managementpraktijken en de ervaren arbeidsmarktkrapte gebruikten onderzoekers van RaboResearch, naast data over managementpraktijken, data over de mate waarin bedrijven moeite hebben met het vinden van zowel vaardig leidinggevend personeel als vaardig niet-leidinggevend personeel.
De volledige dataset met informatie over de kwaliteit van managementpraktijken en de mate waarin industriebedrijven moeite hebben met het vinden van gekwalificeerd personeel bestaat uit 219 observaties waarvan 61 bedrijven geen belemmering ervaren en de rest van de bedrijven wel. Door deze gegevens te combineren kan op microniveau de relatie tussen ervaren arbeidsmarktkrapte en de kwaliteit van managementpraktijken worden onderzocht.
Volgens World Management Survey bestaat personeelsmanagement uit zes onderdelen:
- Personeel aantrekken: hoeveel nadruk ligt er op het binnenhalen van nieuw talent?
- Prestaties belonen: zijn beloningen sterk verbonden aan het presteren van medewerkers?
- Met ondermaats personeel omgaan: worden ondermaats presterende medewerkers herplaatst of omgeschoold?
- Talent ontwikkelen: zijn er opleidingsmogelijkheden en gepersonaliseerde loopbaantrajecten voor talenten?
- Onderscheidend werkgeverschap: is een bedrijf in staat om zijn werknemers een unieke propositie te bieden die verder gaat dan het salaris?
- Personeel behouden: doet een bedrijf er alles aan om talent te behouden voor de eigen organisatie wanneer dit anders dreigt te vertrekken?
Op een aantal van deze zes punten kwamen verrassende uitkomsten. Een eerste is dat de bedrijven die moeite hebben met het vinden van vaardig personeel binnen hun organisatie, niet meer nadruk leggen op het aantrekken van personeel legt Jadé Dieteren, econoom bij RaboResearch uit. ‘Je zou verwachten dat de leidinggevenden binnen deze bedrijven gespitst zijn op het belang van talenten aannemen, en de verantwoordelijkheid dragen voor de talentpoule binnen de organisatie.’
Dat de bedrijven die de arbeidskrapte niet ervaren hier iets hoger op scoren, duidt er aan de andere kant mogelijk op dat de bedrijven die aangeven moeite te hebben, deze moeite juist hebben omdat ze minder goed zijn in mensen aantrekken.
Daarnaast scoren bedrijven met personeelstekort significant slechter op de omgang met ondermaats presterend personeel. Dieteren: ‘Wellicht vinden die bedrijven het moeilijk om ‘hard’ met personeel om te gaan en zijn ze bang dat herplaatsen of omscholen leidt tot vertrek. Ontslaan is dan natuurlijk al helemaal geen optie, omdat dit tot nog grotere arbeidstekorten leidt.’ Deze bedrijven presteren dan ook beter op het behouden en ontwikkelen van personeel en op onderscheidend werkgeverschap. Bedrijven die arbeidsmarktkrapte ervaren doen er alles aan om het personeel dát ze hebben ook te behouden en ze een prettige werkomgeving te bieden. Op deze manier kan personeel misschien zelfs wel intern opgeleid worden.
Op basis van de uitkomsten adviseren de onderzoekers drie dingen om meer uit personeel te halen:
#1 Besteed over de volle breedte meer aandacht aan managementpraktijken.
Nederlandse bedrijven staan zesde op de internationale ranglijst van managementpraktijken. Ze scoren relatief goed op het vlak van operationeel management, maar lijken daarbij hun personeelsmanagement nogal eens te vergeten, terwijl daar de meeste winst te behalen valt.
#2 Zorg binnen de eigen organisatie voor meer nadruk op het belang van het aantrekken van talent van buiten.
Dit kan bijvoorbeeld door de eigen medewerkers te belonen voor het signaleren en binnenhalen van talent van buiten. Niet alleen draagt meer nadruk op het binnenhalen van talent van buiten bij aan beter personeelsmanagement, ook zorgt de blik van buiten doorgaans voor betere bedrijfsprestaties.
#3 Prestatiegerichte beloning kan helpen personeel te motiveren
Bedrijven die arbeidsmarktkrapte ervaren scoren relatief goed op talentontwikkeling, onderscheidend werkgeverschap en het behouden van personeel, maar verschillen nauwelijks op het onderdeel belonen van personeel op basis van prestaties. Toch kan dit laatste onderdeel de productiviteit verhogen en mogelijk zelfs helpen bij arbeidsmarktkrapte. Belangrijk hierbij is dat de focus vooral ligt op een heldere een eerlijke koppeling tussen prestaties en beloning, niet zozeer op de hoogte van beloningen. Het belonen van personeel gekoppeld aan prestaties kan personeel juist motiveren en tevreden houden zodat ze minder snel een andere baan zullen zoeken.
